atlas-roslin.pl

miododajne

przedwiośnie, ± marzec/kwiecień

W tym okresie kwitnie niewiele roślin a temperatury są zbyt niskie aby pszczoły mogły intensywnie zbierać nektar i pyłek. Tym niemniej jest to pierwszy okres kiedy pszczoły mogą pozyskiwać nowy pokarm, stąd wszelkie pożytki mają duże znaczenie.
Galanthus nivalis (śnieżyczka przebiśnieg)
§ fu4
Galanthus nivalis
śnieżycz. przebiśnie.

chętnie zbierany nektar i pyłek, kwitnie jednak bardzo wcześnie i tylko w najcieplejsze dni jest dostępny dla pszczół
Crocus (krokus)
f1 u48/13
Crocus
krokus

nektar jest trudno dostępny, dobry bardzo wczesny kwiat pyłkodajny
objaśnienie skrótów

wczesna wiosna, ± kwiecień

Dla rozumienia kolejności kwitnienia i zależności terminów warto obserwować fenologiczne pory roku i termiczne pory roku.
Tussilago farfara (podbiał pospolity)
f
Tussilago farfara
podbiał pospolity

dostarcza głównie pyłku, mniej nektaru
Acer platanoides (klon pospolity)
fu42/60
Acer platanoides
klon pospolity

wydajność miodowa 100kg z ha (1kg z dużego drzewa), kwietnie jednak zbyt wcześnie aby pszczoły mogły w pełni korzystać z tego pożytku
Scilla siberica (cebulica syberyjska)
fau5/2
Scilla siberica
cebulica syberyjska

uprawiana w ogrodach i zdziczała po parkach i cmentarzach
Pulmonaria (miodunka)
f5 u28/32
Pulmonaria
miodunka

kwitną w lasach liściastych, uprawiane w ogrodach, mają wydajność miodową do 40kg z ha
Salix (wierzba)
f15 u18/20
Salix
wierzba

różne gatunki; wydajność miodowa ±30kg z ha, pyłkowa do 45kg z ha
Ribes nigrum (porzeczka czarna)
fu/1
Ribes nigrum
porzeczka czarna

wydajność miodowa do 70kg z ha
Cerasus vulgaris (wiśnia pospolita)
fau8/5
Cerasus vulgaris
wiśnia pospolita

wydajność miodowa do 30kg z ha, pyłkowa do 15kg z ha
objaśnienie skrótów

wiosna, ± maj

Taraxacum officinale coll. (mniszek lekarski (coll.))
f
Taraxa. officinale col.
mnisz. lekarski (coll..

występuje masowo, ma duża wydajność pyłkową powyżej 200kg/ha i niewielką wydajność miodową, do 20kg/ha
Brassica napus ssp. napus (kapusta rzepak typowa)
u
Brassica napus napus
kapus. rzepak typow.

uprawiany na olbrzymich powierzchniach, wydajność miodowa ±100kg z ha a pyłkowa do 150kg/ha
Lamium album (jasnota biała)
fa
Lamium album
jasnota biała

bardzo duża wydajność miodowa, do 200kg z ha i spora pyłkowa ±50kg z ha
Ajuga (dąbrówka)
f4 u37/62
Ajuga
dąbrówka

wydajność miodowa nieco powyżej 100kg z ha
Padus avium (czeremcha zwyczajna)
f1 fu4/4
Padus avium
czeremch. zwyczajna

wydajność miodowa do 40kg z ha
Prunus domestica ssp. domestica (śliwa domowa typowa)
fa
Prun. domestica dom.
śliw. domowa typowa

wydajność miodowa ±30kg z ha, pyłkowa do 15kg z ha
Pyrus communis (grusza pospolita)
fau8/8
Pyrus communis
grusza pospolita

wydajność miodowa niska, kilka kg z ha, pyłkowa 5kg z ha
Acer campestre (klon polny)
fu11/15
Acer campestre
klon polny

wydajność miodowa ±50kg z ha
Lonicera xylosteum (wiciokrzew pospolity)
fu
Lonicera xylosteum
wiciokrzew pospolity

wydajność miodowa ±120kg z ha
Malus domestica (jabłoń domowa)
fau63/70
Malus domestica
jabłoń domowa

wydajność miodowa do 20kg z ha, pyłkowa ±8kg z ha
Caragana arborescens (karagana syberyjska)
fau5/8
Caragan. arborescen.
karagana syberyjska

wydajność miodowa ±70kg z ha
Aesculus hippocastanum (kasztanowiec pospolity)
fau14/15
Aescul. hippocastan.
kasztanowi. pospolit.

wydajność miodowa ±50kg z ha, pyłkowa 25kg z ha
Sorbus aucuparia (jarząb pospolity)
f2 fu15/19
Sorbus aucuparia
jarząb pospolity

wydajność miodowa 20kg z ha, pyłkowa 50kg z ha
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
fu25/28
Acer pseudoplatanus
klon jawor

wydajność miodowa 50kg z ha
Lonicera tatarica (wiciokrzew tatarski)
fau/2
Lonicera tatarica
wiciokrzew tatarski

wydajność miodowa ±45kg z ha
Lonicera (wiciokrzew)
f3 u34/23
Lonicera
wiciokrzew

inne gatunki przeważnie mają znaczną wydajność miodową
Vaccinium corymbosum (borówka wysoka)
fau/1
Vacciniu. corymbosu.
borówka wysoka

wydajność miodowa do 100kg z ha
Vaccinium myrtillus (borówka czarna)
f
Vaccinium myrtillus
borówka czarna

wydajność miodowa do 100kg z ha
Crataegus monogyna (głóg jednoszyjkowy)
fu5/5
Crataegus monogyna
głóg jednoszyjkowy

wydajność miodowa ±15kg z ha, u innych gatunków głogów jest zwykle wyższa
objaśnienie skrótów

pełnia wiosny, początek lata, ±koniec maja/czerwiec

W tym okresie kwitnie wiele kwiatów łąkowych w tym między innymi chętnie odwiedzane przez pszczoły chaber (Centaurea), kuklik zwisły (Geum rivale), wielosił błękitny (Polemonium caeruleum), żywokost lekarski (Symphytum officinale). szałwia łąkowa (Salvia pratensis), firletka poszarpana (Lychnis flos-cuculi), trędownik bulwiasty (Scrophularia nodosa) (jedna z wyższych wydajności miodowych - 700kg z ha, pospolity ale nie występuje w większej ilości), bodziszek (Geranium), czyściec prosty (Stachys recta) (wysoka wydajność miodowa - 500kg z ha), komonica zwyczajna (Lotus corniculatus). Na glebach piaszczystych, skarpach kwitną dobre pożytki pszczele: farbownik lekarski (Anchusa officinalis), rezeda żółta (Reseda lutea).
Polygonum bistorta (rdest wężownik)
fu2/2
Polygonum bistorta
rdest wężownik

występuje na podmokłych łąkach, ma dużą wydajność miodową ±350kg z ha, wydajność pyłkowa ok 40kg z ha
Trifolium repens (koniczyna biała)
f2 fu/1
Trifolium repens
koniczyna biała

rośnie dziko i uprawiana roślina pastewna, wydajność miodowa ±100kg z ha, pyłkowa 30kg z ha
Trifolium hybridum agg. (koniczyna białoróżowa (agg.))
f2 f
Trifoli. hybridum agg.
koni. białoróżowa (a.

rośnie dziko i uprawiana roślina pastewna, wydajność miodowa ±100kg z ha, pyłkowa 30kg z ha
Echium vulgare (żmijowiec zwyczajny)
fu/1
Echium vulgare
żmijowiec zwyczajny

wysoka wydajność miodowa do 400kg z ha, pyłkowa ±70kg z ha
Onobrychis viciifolia (sparceta siewna)
fa
Onobrychis viciifolia
sparceta siewna

uprawiana roślina pastewna, wydajność miodowa ±180kg z ha, pyłkowa 60kg z ha
Sinapis alba (gorczyca jasna)
fau
Sinapis alba
gorczyca jasna

uprawiana jako roślina oleista i na zielony nawóz, wydajność miodowa do 100kg z ha, pyłkowa do 200kg z ha
Phacelia tanacetifolia (facelia błękitna)
u2/2
Phacelia tanacetifolia
facelia błękitna

siana w poplonach ścierniskowych nie ma większej wartości pszczelarskiej, siana wiosną na poletkach dla pszczół jest bardzo wartościowa, wydajność miodowa to 300kg z ha a pyłkowa 180kg z ha, kwitnie ponad miesiąc
Aronia melanocarpa (aronia czarna)
fau5/3
Aronia melanocarpa
aronia czarna

wydajność miodowa 10-20kg z ha
Rubus (malina, jeżyna)
f104 u12/7
Rubus
malina, jeżyna

wydajność miodowa ±20kg z ha
Frangula alnus (kruszyna pospolita)
fu4/5
Frangula alnus
kruszyna pospolita

wydajność miodowa 80kg z ha
Cotoneaster divaricatus (irga rozkrzewiona)
fau/1
Cotoneast. divaricat.
irga rozkrzewiona

wydajność miodowa ±190kg z ha
Cotoneaster niger (irga czarna)
fu
Cotoneaster niger
irga czarna

wydajność miodowa do 350kg z ha
Cotoneaster lucidus (irga błyszcząca)
fau/2
Cotoneaster lucidus
irga błyszcząca

wydajność miodowa powyżej 300kg z ha, pyłkowa 12kg z ha
Rubus idaeus (malina właściwa)
fu8/3
Rubus idaeus
malina właściwa

wydajność miodowa do 200kg z ha, pyłkowa 15kg z ha
Robinia pseudoacacia (robinia akacjowa)
fau21/20
Robini. pseudoacacia
robinia akacjowa

wydajność miodowa 65kg z ha, pyłkowa ±15kg z ha
Symphoricarpos albus (śnieguliczka biała)
fau/1
Symphoricarpo. albu.
śnieguliczka biała

wydajność miodowa 190kg z ha, pyłkowa ±10kg z ha
mniej ważne dobre miododajne
Angelica archangelica (dzięgiel litwor)
f2 § fu/4
Angelic. archangelica
dzięgiel litwor

wydajność miodowa do 200kg/ha
objaśnienie skrótów

lato, czerwiec/lipiec

Medicago sativa (lucerna siewna)
fa
Medicago sativa
lucerna siewna

uprawiana roślina pastewna, na plantacjach nasiennych gdzie dochodzi do pełnego kwitnięcia wydajność miodowa powyżej 100kg z ha
Centaurea cyanus (chaber bławatek)
fau2/5
Centaurea cyanus
chaber bławatek

wysoka wydajność miodowa, ponad 300kg z ha i pyłkowa 60kg z ha
Salvia verticillata (szałwia okręgowa)
fu2/2
Salvia verticillata
szałwia okręgowa

kwitnie na łąkach, wydajność miodowa 300kg z ha, pyłkowa 40kg z ha, wysoką wydajność mają też inne gatunki \gt-d Salvia
Cirsium rivulare (ostrożeń łąkowy)
fu/1
Cirsium rivulare
ostrożeń łąkowy

wydajność miodowa ±80kg z ha
Jasione montana (jasieniec piaskowy)
fu/1
Jasione montana
jasieniec piaskowy

na glebach piaszczystych, wydajność miodowa ±160kg z ha
Lythrum salicaria (krwawnica pospolita)
fu9/9
Lythrum salicaria
krwawnica pospolita

wydajność miodowa powyżej 200kg z ha
Centaurea scabiosa (chaber driakiewnik)
f1 fu/1
Centaurea scabiosa
chaber driakiewnik

wydajność miodowa do 600kg z ha
Melilotus officinalis (nostrzyk żółty)
fu
Melilotus officinalis
nostrzyk żółty

wydajność miodowa ponad 100kg z ha, pyłkowa 30kg z ha
Asclepias syriaca (trojeść amerykańska)
fau/1
Asclepias syriaca
trojeść amerykańska

wydajność miodowa do 600kg z ha
Dipsacus sylvestris (szczeć pospolita)
fu
Dipsacus sylvestris
szczeć pospolita

wydajność miodowa ponad 300kg z ha, pyłkowa 250kg z ha
Allium cepa (czosnek cebula)
u46/64
Allium cepa
czosnek cebula

wydajność miodowa na plantacji nasiennej ±100kg z ha
Lavatera thuringiaca (ślazówka turyngska)
fu
Lavatera thuringiaca
ślazówka turyngska

wydajność miodowa ±170kg z ha
Prunella vulgaris (głowienka pospolita)
f
Prunella vulgaris
głowienka pospolita

wydajność miodowa ±170kg z ha
Origanum vulgare (lebiodka pospolita)
fu12/24
Origanum vulgare
lebiodka pospolita

wydajność miodowa ±500kg z ha
Teucrium scorodonia (ożanka nierównoząbkowa)
fau/2
Teucrium scorodonia
ożan. nierównoząbk.

wydajność miodowa powyżej 600kg z ha
Gypsophila paniculata (łyszczec wiechowaty)
§ En fu11/10
Gypsophil. paniculata
łyszczec wiechowaty

wydajność miodowa powyżej 300kg z ha
Onopordum acanthium (popłoch pospolity)
fau/1
Onopordu. acanthiu.
popłoch pospolity

wydajność miodowa powyżej 100kg z ha, pyłkowa 35kg z ha
Fagopyrum esculentum (gryka zwyczajna)
u
Fagopyru. esculentu.
gryka zwyczajna

wydajność miodowa ±300kg z ha, pyłkowa 25kg z ha
Phaseolus coccineus (fasola wielokwiatowa)
u11/14
Phaseolus coccineus
fasola wielokwiatowa

wydajność miodowa powyżej 100kg z ha
Tilia platyphyllos (lipa szerokolistna)
fu6/7
Tilia platyphyllos
lipa szerokolistna

wydajność miodowa ±200kg z ha, pyłkowa 35kg z ha, podobną wysoką wydajność ma \gt Tilia cordata i inne gatunki z rodzaju lipa
Trifolium resupinatum var. majus (koniczyna skręcona większa)
efu
Trifo. resupinatum m.
konic. skręcona więk.

wydajność miodowa około 100kg z ha
Trifolium incarnatum (koniczyna krwistoczerwona)
u
Trifolium incarnatum
konicz. krwistoczerw.

wydajność miodowa 140kg z ha
Thymus serpyllum (macierzanka piaskowa)
fu9/14
Thymus serpyllum
macierzank. piaskow.

wydajność miodowa 50-150kg z ha
objaśnienie skrótów

pełnia i koniec lata, ±lipiec/sierpień

Eupatorium cannabinum (sadziec konopiasty)
fu2/1
Eupatori. cannabinu.
sadziec konopiasty

wydajność miodowa 160kg z ha
Melilotus alba (nostrzyk biały)
fu/1
Melilotus alba
nostrzyk biały

wydajność miodowa bardzo duża, 300-600kg z ha, pyłkowa 40-170kg z ha
Centaurea stoebe (chaber nadreński)
f
Centaurea stoebe
chaber nadreński

wydajność miodowa do 600kg z ha, pyłkowa do 260kg z ha, wysoką wydajność mają też inne gatunki chabrów
Echinops sphaerocephalus (przegorzan kulisty)
fau/3
Echin. sphaerocepha.
przegorzan kulisty

wydajność miodowa do 800kg z ha, pyłkowa ±230kg z ha, nieco niższą ale także znaczącą wydajność mają inne gatunki przegorzanów
Eryngium planum (mikołajek płaskolistny)
fu4/9
Eryngium planum
mikołaje. płaskolistn.

wydajność miodowa do 700kg z ha, pyłkowa do 100kg z ha
Cucurbita pepo (dynia zwyczajna)
u39/69
Cucurbita pepo
dynia zwyczajna

wydajność miodowa kilkadziesiąt kg z ha
Mentha longifolia (mięta długolistna)
fu3/5
Mentha longifolia
mięta długolistna

wydajność miodowa do 600kg z ha, nieco niższą ale także dobrą wydajność miodową mają inne gatunki z rodzaju mięta
Helianthus annuus (słonecznik zwyczajny)
u31/35
Helianthus annuus
słonecznik zwyczajny

wydajność miodowa do 50kg z ha, pyłkowa do 65kg z ha
Impatiens glandulifera (niecierpek himalajski)
fa
Impatien. glandulifer.
niecierpek himalajski

wydajność miodowa do 700kg z ha, pyłkowa ±400kg z ha
Solidago Nana
Solidago ‘Nana’
wydajność miodowa ±400kg z ha, pyłkowa do 200kg z ha, podobną wysoką wydajność miodową mają inne gatunki nawłoci
Parthenocissus tricuspidata (winobluszcz trójklapowy)
u3/5
Parthenoci. tricuspid.
winoblusz. trójklapo.

wydajność miodowa w przeliczeniu na ha obrośniętej płaszczyzny wysoka — 200-300kg z ha
Calluna vulgaris (wrzos pospolity)
fu77/76
Calluna vulgaris
wrzos pospolity

wydajność miodowa ±50kg z ha
objaśnienie skrótów

koniec lata i wczesna jesień, ±wrzesień

Solidago gigantea (nawłoć późna)
fa
Solidago gigantea
nawłoć późna

wydajność miodowa do 700kg z ha, pyłkowa ±50kg z ha
Solidago canadensis (nawłoć kanadyjska)
fau2/2
Solidago canadensis
nawłoć kanadyjska

wydajność miodowa do 800kg z ha
Reynoutria japonica (rdestowiec ostrokończysty)
fau2
Reynoutria japonica
rdesto. ostrokończy.

wydajność miodowa ±250kg z ha
Hedera helix (bluszcz pospolity)
fu44/18
Hedera helix
bluszcz pospolity

wydajność miodowa wysoka ponad 300kg z ha — kwitną tylko stare egzemplarze, niezbyt licznie u nas spotykane
objaśnienie skrótów

pożytek pszczeli

rośliny nektarodajne

rośliny pożytkowe

rośliny pyłkodajne

Rośliny miododajne to termin potoczny dla określenia roślin pożytkowych tj. takich które dostarczają pokarmu pszczołom (czyli pożytku pszczelego). Tym pokarmem może być nektar, pyłek kwiatowy lub spadź.
Nektar to słodki sok wydzielany w nektarnikach zlokalizowanych w lub przy kwiatach. Jest on bogaty w cukry, dostarcza energii dla podtrzymania procesów życiowych pszczoły. Miód to odwodniony nektar, jest on końcowym produktem przetwarzania przez pszczoły nektaru. W gniazdach pszczół - ulach, miód jest magazynowany w woskowych plastrach jako pokarm zapasowy na okres braku pożytków lub zimę.
Pyłek kwiatowy to drugi, równie ważny pożytek pszczeli. Zmieszany z miodem i przefermentowany w komórkach plastra tworzy pierzgę. Jest białkowy pokarm tych owadów, niezbędnego dla wzrostu i rozwoju ich larw.
W zależności od przewagi któregoś z tych pożytków można mówić o dobrych roślinach pyłkodajnych lub roślinach nektarodajnych.

Swego rodzaju pożytkiem dla pszczół są żywice i woski roślinne, zbierane głównie z pączków topoli i innych drzew, z których pszczoły tworzą kit pszczeli (propolis).

wydajność miodowa

spadź

wydajność pyłkowa

Poszczególne gatunki "roślin miododajnych" czyli pożytkowych różnią się swoją wartością. Wartość nektarodajną roślin określa się jako wydajność miodową - ilości kg miodu która może być wyprodukowana z hektara zwartego łanu danego gatunku przez cały okres kwitnienia.
Wydajność pyłkową roślin określa się jako ilość kg pyłku jaka może być zebrana przez pszczoły z hektara zwartego łanu przez cały okres kwitnienia danego gatunku.

Wydajność miodowa i pyłkowa waha się od kilku do kilkuset kilogramów na hektar, w zależności od gatunku rośliny. Nie jest ona jedynym czynnikiem określającym wartość pszczelarską roślin. Jest ona jeszcze wypadkową okresu kwitnienia, długości kwitnienia, masowością występowania danego gatunku oraz zwartości łanu - co określa średni czas stracony na przeloty pomiędzy kwiatami i do ula, dostępności nektaru (budowa kwiatu może utrudniać lub uniemożliwiać dostęp pszczół), konkurencji z innymi owadami - zbyt łatwo dostępny nektar, np. w kwiatach rodziny selerowatych (Apiaceae) jest w znacznym stopniu zjadany przez inne owady np. muchówki.
Niemal wyłącznie w przypadku upraw polowych mamy do czynienia z łanowym występowaniem danego gatunku miododajnego na dużym obszarze (np. kapusta rzepak typowa (Brassica napus ssp. napus)). W przypadku roślin pastewnych i łąk mogą one być wydajniejsze w drugiej pełni lata, ponieważ aby uzyskać lepszą paszę dla zwierząt gospodarskich, pierwszy pokos rolnicy starają się wykonać przed kwitnięciem traw i roślin zielnych. W przypadku wielu roślin uprawianych nie dla nasion czy owoców, nie dopuszcza się do kwitnienia (np. czosnek cebula (Allium cepa)), chyba że na plantacjach nasiennych.
Dziko rosnące rośliny pożytkowe zwykle nie występują łanowo. Ich realną wydajność na jednostkę powierzchni jest więc niższa niż maksymalna możliwa do uzyskania tylko w uprawie w ogródkach pszczelich. Wreszcie realna "miododajność" zależy od przebiegu pogody w danym roku.

Pośrednim pożytkiem pszczelim pozyskiwanym z roślin jest spadź. Są to słodkie odchody mszyc, czerwców lub miodówek wysysających soki roślinne. Zebrane przez pszczoły są one zamieniane na wysoko ceniony miód spadziowy. Spadź jest, w znacznej ilości produkowane na niektórych gatunkach drzew silnie opanowywanych latem przez mszyce - np. zwykle corocznie na świerkach, jodłach, stosunkowo często na takich liściastych jak lipy, czasem dęby.

Do roślin miododajnych należą rośliny dziko rosnące, niektóre rośliny uprawne i gatunki specjalnie, o bardzo wysokiej wydajności pożytkowej, uprawiane przez pszczelarzy w tzw. ogródkach pszczelarskich.

Wartość pożytkowa różnych rodzin i rodzajów roślin

Zdolność dostarczania pożytku pszczelego jest zróżnicowana w różnych grupach systematycznych roślin. Zależy ona od budowy kwiatu i strategii zapylania. W szczególności:
· większość przedstawicieli rodziny jasnotowate (Lamiaceae) cechuje się wysoką miododajnością, powyżej 100 kg, w nierzadkich rekordowych przypadkach nawet 600 kg z ha; u niektórych gatunków z tej rodziny budowa kwiatu utrudnia lub uniemożliwia pozyskiwanie nektaru pszczołom - np. u koniczyny łakowej (Trifolium pratense), wyki ptasiej (Vicia cracca)


· większość przedstawicieli rodziny ślazowate (Malvaceae) cechuje się wydajnością miodową w przedziale 100-200 kg z ha
· gatunki z rodziny selerowate (Apiaceae) cechuje zwykle wysoka miododajność - powyżej 100 kg z ha, otwarty dostęp do nektaru sprawia jednak, że silną konkurencję dla pszczół stanowią inne owady wykorzystujące nektar
· uprawiane gatunki z rodzaju trojeść (Asclepias) mają bardzo wysoką wydajność miodową, nieraz znacznie ponad 300 kg z ha
· wielu przedstawicieli rodziny astrowate s.l. (Asteraceae) ma przyzwoitą wydajność miodową powyżej 100 kg z ha i dobrą pyłkową, niektóre rodzaje są wybitnie miododajne np. chaber (Centaurea)

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji