Acer platanoides (klon pospolity)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 866 "blaszka spodem czysto zielona" w "Acer (klon)"

↔ Acer (klon)

Kora pnia ciemnoszara, drobno, płytko, podłużnie spękana, nie łuszczy się w płatach; pąki czerwonobrązowe. Gałązki nigdy nie tworzą listew korkowych.

Blaszka liściowa delikatna, duża, z 5-7 klapami wyciągniętymi w długie, ostre końce, brzegiem odlegle, ostro ząbkowane; wcięcia między klapami łukowate, zaokrąglone; spodem czysto zielona, lekko błyszcząca, z kępkami włosków w kątach żyłek. Młode ogonki liściowe z sokiem mlecznym.

Kwiatostany na końcu tegorocznych ulistnionych pędów, wzniesione baldachogrono. Kwitnie wcześnie, w kwietniu lub na początku maja, tuż przed listnieniem i w jego trakcie.

Kwiaty rozdzielnopłciowe na jednym okazie (roślina jednopienna); rzadko zdarzają się kwiaty obupłciowe. Kwiaty i szypułki nagie.

Skrzydlaki o płaskiej komorze nasiennej, ustawione pod kątem szeroko rozwartym, czasem prawie naprzeciwlegle.

występowanie

rodzimy takson flory Polski ^[491]

wystepowanie - Acer platanoides (klon pospolity)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Acer platanoides (klon pospolity)

Najczęstszy z gatunków rodzimych, występuje na terenie całego kraju do niższych położeń górskich.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:

Gatunek wyróżniający (D.) dla:

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Parametry dotyczące m.in. elementu geograficznego są podane po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections ⇈

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Acer platanoides (klon pospolity)

⇈ 🌱

Gatunek rodzimy, okazałe drzewo liściaste o regularnej, szerokiej koronie; u okazów rosnących samotnie w otwartej przestrzeni, szeroka, kopulasta, nisko osadzona; u odmian uprawnych rozmaitej formy. Kora na starszych pniach ciemnoszara, drobno, płytko, podłużnie spękana.

Kwitnie najwcześniej z krajowych klonów, tuż przed listnieniem i w jego trakcie, w kwietniu lub na początku maja; w tym okresie drzewa mają jasny, żółtozielony wygląd. Zaletą jest wczesny rozwój liści; w sezonie wegetacyjnym ozdobę stanowi bujne ulistnienie, jesienią przebarwiające się żółto, rzadziej pomarańczowo lub czerwono. W uprawie bardzo duża liczba odmian różniących się pokrojem korony, rosłością i siłą wzrostu, kształtem i barwą liści.

Bardzo często sadzone w zieleni miejskiej, w parkach, w zadrzewieniach przydrożnych.

wymagania i uprawa

⇈ 🌸

🔆 miejsce: ☀ słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • toleruje warunki miejskie

💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • nie znosi gleby podmokłej

☷ gleba: przeciętna, nie toleruje zasolenia • przeciętna ogrodowa • odczyn zbliżony do obojętnego

❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 4

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — umiarkowane słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże umiarkowanie żyzne lub podłoże żyzne

Rośnie na glebach przeciętnie żyznych i umiarkowanie wilgotnych, tolerancyjny w stosunku do różnych, nie znosi podmokłych i bardzo suchych, nie znosi zasolenia. Dość dobrze toleruje częściowe ocienienie, młode egzemplarze mogą rosnąć pod koronami innych drzew.

Na liściach często występują dość duże, okrągłe plamy, początkowo żółte, potem czerniejące i żółto obrzeżone; są spowodowane przez grzyb Rhytisma acerinum.

⇈ 🌱 🌸

odmiany uprawne (#43) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

B · Beskid · C · Charles Joly · Columnare · Crimson King · Crimson King Globe · Crimson Sentry · D · Deborah · Dissectum · Drummondii · F · Faassen's Black · Faassens Black · Fairview · Frisine · G · Globosum · Globosum Select · Golden Globe · Green Column · Gurba · L · Laciniatum · Lorbergii · M · Maculatum · Maltese Cross · Marit · Marylka · P · Pacific Sunset Warrenred · Paldiski · Palmatifidum · Palmatifidum · Prigo · Princeton Gold · Prof. Tadeusz Szczęsny · Purple Globe · Pyramidale Nanum · R · Reitenbachii · Rezek · Royal Red · Rubrum · Ruby's Joy · S · Schwedleri · Stollii · T · Tharandt · Tosia · U · Ulmer's Sensation · W · Walderseei · Warmia

◔	bez odmiany
▫	Beskid (‘Marylka’) — pokrój wyprostowany; liście poskręcane, karbowane
▫	‘Charles Joly’ — liście czerwonawe, głęboko wcinane
○	‘Columnare’ — szerokokolumnowa, gęsto ugałęziona; do 12 m wysokości i 8 m szerokości
▫	‘Crimson King’ — liście rozwijające się czarnopurpurowe, potem ciemnoczerwone/ciemnopurpurowe przez cały okres wegetacji; odmiana podobna do "Faassen's Black"; wolno rosnąca
▫	‘Crimson King Globe’ — kulista; liście ciemoczerwone
◑	‘Crimson Sentry’ — kolumnowa, gęsta; liście ciemnopurpurowe, błyszczące
▫	‘Deborah’
○	‘Dissectum’ — liście rozcięte do nasady blaszki, młode czerwone, potem zielone
◑	‘Drummondii’ — rozwijające się liście na brzegu różowe, potem jasnozielone, szeroko kremowo-biało obrzeżone, z jasnozielonymi plamami; korona nieregularna, drzewo docelowo 10-12 m wysokości i 7-9 m szerokości; odmiana jest chimerą, należy usuwać gałęzie z normalnymi liśćmi aby nie zdominowały korony
▫	‘Faassen's Black’ — liście początkowo matowe, brązowoczarne, potem trwale ciemnoczerwone/ciemnopurpurowe przez cały okres wegetacji, jesienią jaskrawoczerwone/jaskrawopurpurowe, sztywne, błyszczące, z silnie podniesionymi brzegami; kwiatostan i kwiaty ± czerwonopurpurowo nabiegłe; drzewo wolno rosnące, z szeroką, regularną koroną, docelowo do 30 m wysokości
	‘Faassens Black’
▫	‘Fairview’
▫	‘Frisine’ — liście nieregularnie żółto obrzeżone
◔	‘Globosum’ — odmiana kulista; z natury krzaczasta, zwykle oferowana w formie piennej, szczepiona na ok. 2 m; korona spłaszczona, bardzo gęsta, kulista, po kilku latach 3-4 m średnicy, docelowo 8 m wysokości i 10 m średnicy, szeroka i spłaszczona; młode liście czerwonawe lub oliwkowobrązowe, potem zielone; polecana do zadrzewień przy ulicach i na placach w mieście
▫	‘Globosum Select’ — korona spłaszczona już u młodych egzemplarzy
◔	‘Golden Globe’ — korona kulista, regularna; liście złotożółte
	‘Green Column’
▫	‘Gurba’ — karłowa, gęsta kulista korona
○	‘Laciniatum’ — liście głęboko powcinane, odcinki pozwijane
▫	‘Lorbergii’ (Palmatifidum) — niskie, wolno rosnące drzewo, korona nieregularna, zaokrąglona; liście głęboko sieczne, prawie do nasady blaszki, klapy także silnie powcinane, zachodzące na siebie; imituje klon palmowy (Acer palmatum)
▫	‘Maculatum’ — liście początkowo białożółte, później biało plamiste
	‘Maltese Cross’
○	‘Marit’ — b. wolno rosnąca, krótkie międzywęźla, mało gałęzi bocznych; liście ciemnozielone, pomarszczone
▫	‘Marylka’ (Beskid) — pokrój wyprostowany; liście poskręcane, karbowane
	‘Pacific Sunset Warrenred’
◔	‘Paldiski’ — liście głęboko powcinane, klapy wydłużone i bardzo wąskie, blaszka "szponiasta"
▫	Palmatifidum (‘Lorbergii’) — niskie, wolno rosnące drzewo, korona nieregularna, zaokrąglona; liście głęboko sieczne, prawie do nasady blaszki, klapy także silnie powcinane, zachodzące na siebie; imituje klon palmowy (Acer palmatum)
	‘Palmatifidum’
◔	Prigo (‘Princeton Gold’) — korona owalna, 10-12 m; liście początkowo złotożółte, zielonkawocytrynowe
◔	‘Princeton Gold’ (Prigo) — korona owalna, 10-12 m; liście początkowo złotożółte, zielonkawocytrynowe
	‘Prof. Tadeusz Szczęsny’ — liście początkowo żółte; odmiana podobna do klon jawor (Acer pseudoplatanus) 'Worley'
▫	‘Purple Globe’ — pokrój kulisty; liście purpurowoczerwone
▫	‘Pyramidale Nanum’ — niskie drzewko o wyprostowanym pokroju, 4-5 m wysokości
	‘Reitenbachii’ — rozwijające się liście brązowoczerwone, czerwono plamiste; latem zielone z zaczerwionymi ogonkami i głównymi żyłkami, jesienią stopniowo i nierówno na górnej stronie czarniawopurpurowe i z brzegiem uniesionym ku górze; kwiaty żółtawe, tylko łopatkowate liście u nasady krótkopędu kwiatowego czerwone; rozmnażana z nasion, duży procent siewek powtarza cechę
▫	‘Rezek’ — silnie karłowa, kolumnowy pokrój; liście karbowane
◑	‘Royal Red’ — liście ciemnoczerwone, prawie czarne; drzewo do 20m
○	‘Rubrum’ — liście jesienią czerwone
▫	‘Ruby's Joy’ — zwarta
	‘Schwedleri’ — kwiaty czerwonawe; liście i duże muszelkowate przylistki początkowo intensywnie czerwone, później brunatnawe i latem zielone z czerwonymi ogonkami liściowymi i głównymi żyłkami, blaszka liściowa wtedy o brzegu podwiniętym w dół; polecana jako efektowna, dla zadrzewień parkowych i osiedlowych; rozmnażana z nasion, duży procent siewek powtarza cechę
○	‘Stollii’ — blaszka liściowa zdeformowana, czasem skrajne klapy zrośnięte w kieszeń
▫	‘Tharandt’ — liście z zaokrąglonymi, obłymi klapami lub liście okrągłe, bez klap
▫	‘Tosia’ — korona kulista, zwarta
▫	‘Ulmer's Sensation’ — liście biało obrzeżone, rzadko dochodzi do rewersji tej cechy
▫	‘Walderseei’ — liście początkowo kremowożółte, potem zielone
▫	‘Warmia’ — korona wąskokolumnowa, regularna

symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Acer platanoides L. [🔉 a·cero·i·des] • (pl) klon pospolity · klon zwyczajny

Acer, -is (lat., subst., n) — starorzymska nazwa klonu

-form-(is,is,e); -oid-e-(us,a,um); -morphus (suff.) — przyrostki nadające znaczenie -postaciowy, -kształtny;
· końcówka -form- (lat. forma - kształt, postać), a dla wyrazów z greki końcówka -oid- (gr. eidos ειδος - rodzaj, postać), dodawana do rdzenia rzeczowników tworzy przymiotnik oznaczający "posiadanie podobnej formy, kształtu, wyglądu, charakteru" np. fili‑form-is (nitkowaty), pyri-form-is (gruszowaty), disc-oid-eus (dyskowaty);
· tego rodzaju znaczenie daje też grecki przyrostek -morf- z gr. μορφη (wygląd, kształt, postać)
· daje ten sam efekt słowotwórczy co człon ‑at‑, np. pectin-at-us, czasem obie cząstki słowotwórcze są łączone w jednym wyrazie, np. pectin‑at‑i‑form-is (grzebieniasty, grzebieniokształtny); to samo lub podobne znaczenie przymiotników uzyskuje się końcówkami -(al/ar/os/at/ic)-
· np. jajowaty - ovatus = ovalis = oviformis = ovoideus

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈