| ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
występowanie, ekologia
Do roku 2014 podlegał ochronie częściowej. Obecnie nie jest chroniony.
Pospolita; lasy, zarośla.
- klasa 6: 400-1500m dla 50-99% diaspor · efektywny sposób rozsiewu: endozoochoria
- średnia masa nasienia: 189mg · średnia wysokość rośliny: 3.1m · krzew
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/
leg. Michał Smoczyk, msmoczyk at wp pl
/Równina Torzymska, Jezioro Rzepinko w Boczowie/
leg. Jarosław Makowski
/Niemcy/
leg. Jarosław Makowski
/Niemcy ogr.zielny/
leg. Antoni Mielnikow
/Okolice Dąbrowy Górniczej/
leg. Barbara Łotocka
właściwości i zastosowanie
Wysoki, rodzimy krzew, rzadziej niskie drzewko 1-3 (6) m wysokości.
W medycynie stosuje się: Frangulae cortex (kora kruszyny) — wysuszone całe lub połamane fragmenty kory pni i gałęzi krzewu i Frangulae corticis extractum siccum normatum (wyciąg suchy standaryzowany z kory kruszyny). Korę zbiera się wiosną, przed ruszeniem liści, z gałązek 2-4 letnich. Musi być wysuszona w ciągu 2h w temperaturze 100°C lub przechowywana nie krócej niż 1 rok od zbioru; dopiero wtedy rozkłada się składnik działający wymiotnie. W suchym miejscu może być przechowywana przez długi czas bez straty substancji czynnych. Preparaty działają przeczyszczająco po około 6h od spożycia; mają też działanie żółciopędne. W lecznictwie ludowym analogicznie są stosowane wysuszone owoce kruszyny.
Kora wchodzi w skład Species cholagogae (zioła żółciopędne), Species laxantes (zioła przeczyszczające) i Species metabolicae II (zioła metaboliczne II).
Roślina trująca. Może dojść do zatrucia przez spożycie owoców (np. przez dzieci) lub przedawkowania preparatów z kory (lub owoców), zwłaszcza zbyt świeżych lub suszonych w zbyt niskiej temperaturze. Przy lżejszych zatruciach występują zaburzenia żołądkowo-jelitowe; zjedzenie około 20 owoców lub żucie świeżej kory powoduje poważne dolegliwości. Czasem może dojść do uszkodzenia nerek.
wymagania i uprawa
Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień lub umiarkowane słońce lub pełne słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna lub gleba mokra • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus lub gleba organiczna, humusowa, torfowa • ciepło — miejsce przeciętnie ciepłe także miejsce umiarkowanie chłodne • zwięzłość — gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże umiarkowanie żyzne
⇈ 🌱 🌸
odmiany uprawne (#4) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion
| ▫ | bez odmiany |
| ○ | ‘Aspleniifolia’ — blaszka liściowa zredukowana do paska przy nerwie głównym |
| ▫ | ‘Fine Line’ — kolumnowa; blaszka liściowa silnie zredukowana |
| ▫ | ‘Minaret’ — kolumnowa |