Frangula alnus Mill. [🔉 fran·gu·la]

Pospolita; lasy, zarośla.

Wysoki, rodzimy krzew, rzadziej niskie drzewko 1-3 (6) m wysokości.

W medycynie stosuje się: Frangulae cortex (kora kruszyny) — wysuszone całe lub połamane fragmenty kory pni i gałęzi krzewu i Frangulae corticis extractum siccum normatum (wyciąg suchy standaryzowany z kory kruszyny). Korę zbiera się wiosną, przed ruszeniem liści, z gałązek 2-4 letnich. Musi być wysuszona w ciągu 2h w temperaturze 100°C lub przechowywana nie krócej niż 1 rok od zbioru; dopiero wtedy rozkłada się składnik działający wymiotnie. W suchym miejscu może być przechowywana przez długi czas bez straty substancji czynnych. Preparaty działają przeczyszczająco po około 6h od spożycia; mają też działanie żółciopędne. W lecznictwie ludowym analogicznie są stosowane wysuszone owoce kruszyny.

Kora wchodzi w skład Species cholagogae (zioła żółciopędne), Species laxantes (zioła przeczyszczające) i Species metabolicae II (zioła metaboliczne II).

Roślina trująca. Może dojść do zatrucia przez spożycie owoców (np. przez dzieci) lub przedawkowania preparatów z kory (lub owoców), zwłaszcza zbyt świeżych lub suszonych w zbyt niskiej temperaturze. Przy lżejszych zatruciach występują zaburzenia żołądkowo-jelitowe; zjedzenie około 20 owoców lub żucie świeżej kory powoduje poważne dolegliwości. Czasem może dojść do uszkodzenia nerek.