Phaseolus coccineus L. [🔉 fa·se·o·lus *]

Fasola wielokwiatowa jest uprawiana z dwóch powodów:
• dla jadalnych nasion, jako warzywo strączkowe - w tej roli są odmiany karłowate i wysokie, tyczne np. popularny ,
• jako jednoroczne pnącze ozdobne - w tej roli są używane odmiany wysokie, tyczne, zwłaszcza te o czerwonych kwiatach.

W Polsce w uprawie znajdują się dwa gatunki botaniczne fasoli. Większość odmian uprawnych należy do gatunku fasoli zwykłej (Phaseolus vulgaris), mniejsza część to fasola wielokwiatowa (Phaseolus coccineus).

Fasola wielokwiatowa (Phaseolus coccineus) jest z natury rośliną wieloletnią, u nas ze względu na klimat uprawianą jak jednoroczna. Kiełkuje hypogeicznie - liścienie pozostają w glebie. Tworzy silny system korzeniowy ze zgrubiałymi korzeniami o charakterze spichrzowym. W cieplejszym klimacie korzenie zimują w glebie i wiosną wyrastają z nich nowe pędy. Charakteryzuje się silniejszym wzrostem i jej pędy form tycznych mogą osiągać 3-4 m wysokości. Kwiatostan jest licznokwiatowy, z 15-30 kwiatami. Barwa kwiatów jest biała lub czerwona. Jest obcopylna, owadopylna. Nasion w strąku jest 3-4. Są one białe lub prawie czarne, czasem mozaikowate.

Fasola wielokwiatowa (Phaseolus coccineus) to uprawiane warzywo strączkowe. Jej formy wysokie, pnące, zwłaszcza te o czerwonych kwiatach, są uprawiane jako jednoroczne pnącze ozdobne.

W klimacie Polski to jednoroczne silnie rosnące pnącze wysiewane wprost do gruntu. Pędy nawet do 5 m długości (zwykle 3-4 m) owijają się wokół podpór.

Ozdobna dzięki długiemu kwitnieniu i tworzeniu gęstej ściany liści. Kwiaty czerwone, w odmianach także białe lub dwukolorowe; pewną ozdobę stanowią jesienią strąki; nasiona są kolorowe ale tego nie widać w ogrodzie, choć można wykorzystać ten walor w ozdobach kuchennych. Rozpoczyna kwitnienie od czerwca lub lipca aż do końca sezonu wegetacyjnego, z tym że jako roślina ciepłolubna obficiej tylko w najcieplejszej części lata.

Do wysadzania przy plotach, kratach ogrodowych; z uwagi na znaczną długość szybko i skutecznie oplecie też konstrukcje typu altana lub pergola. Można tworzyć gęste, nieprzeniknione dla wzroku osłony o charakterze parawanu lub żywopłotu jednorocznego. Sprawdza się na tarasie lub balkonie, o ile posadzona w dużym pojemniku. Uboczną korzyścią są jadalne nasiona.

Wymaga pełnego ciepłego stanowiska. Najlepiej plonuje w pełnym słońcu ale radzi sobie też w częściowym ocienieniu. Gleba żyzna lub przeciętna, ciepła, dostatecznie i stale wilgotna; źle reaguje na niedobór wody, nie znosi zalewania.

Nasiona bardzo duże (1-2 szt./g), wysiew wprost do gruntu w końcu kwietnia lub na początku maja (tak aby rośliny wzeszły po ostatnich przymrozkach), przy podporze, punktowo, pojedynczo w szeregu 5-7 nasion na metr bieżący lub po 2-3 w dołku ale w rzadszej rozstawie, co 40-50 cm.

Niekłopotliwe jednoroczne pnącze ogrodowe. Wygodne w uprawie bo wysiewa się wprost do gruntu, punktowo, duże nasiona.

Im bardziej słoneczne i ciepłe stanowisko tym szybciej uzyskuje się gęstą okrywę liści. W sezonie 2012 dysponowałem dla niej miejscem w słońcu jedynie od południa i wtedy rosła wyraźniej wolniej, osiągając pełne zwarcie dopiero na początku sierpnia. Same kwiaty w sumie gubią się w morzu liści więc jeśli oprócz parawanu zależy nam na kwiatach warto rozważyć jako alternatywę któryś z wilców: wilec purpurowy (Ipomoea purpurea) lub wilec trójbarwny (Ipomoea tricolor).

Nie do pogardzenia jest korzyść uboczna — plon nasion. Zbierzemy ich oczywiście mniej niż w przypadku uprawnych odmian fasoli zwykłej (Phaseolus vulgaris) ale z kilkunastu egzemplarzy można zebrać nasion na danie dla kilku osób na kilka dni. Fasolki z tego gatunku są nieco smaczniejsze, chyba dlatego że odrobinę słodkawe. Mają też przyjemną, bardziej sypką konsystencję miąższu po ugotowaniu.