Pulsatilla vulgaris Mill.

Bylina kłączowa. Wysokość głąbika w czasie kwitnienia 5-15 cm, po kwitnieniu silnie się wydłuża osiągając wysokość w czasie owocowania do 40(45) cm. Wszystkie części rośliny, w szczególności pęd kwiatostanowy, za młodu silnie jedwabiście owłosione, z wiekiem łysieją.

Liście odziomkowe rozwijające się w czasie kwitnienie lub po, zebrane w rozetę, długoogonkowe, (2)3(4)-krotnie pierzastosieczne, łatki ostatniego rzędu równowąsko-lancetowate.

Liście łodygowe, w okółku pod kwiatem, silnie podzielone na równowąskie łatki.

Kwiaty wzniesione, po rozkwitnięciu pozostają rozwarte. Listki okwiatu długie, 2.5-3.5 cm długości, 2 do 3 × dłuższe od pręcików, na szczycie nie są odgięte, czerwonofioletowe lub niebieskofioletowe.

Kwitnienie od marca do kwietnia(maja).

Owocem jest orzeszkowata, jednonasienna niełupka. Owoce dojrzewają w maju i czerwcu. Rozsiewanie jest ułatwiane przez wiatr (anemochoria).

Wyróżnia się formę typową (ssp. vulgaris) o liściach odziomkowych ±przylegających do ziemi, rozwijających się w czasie kwitnienia, silnie podzielonych na 100-150 łatek o szerokości 2-3mm. i o wąskoeliptycznych listkach okwiatu.

Oraz formę ssp. grandis (Wender.) Zämels o liściach odziomkowych słabiej podzielonych (z 30-80 łatkami, szerokości 2.5-4mm), rozwijających się po kwitnieniu i o szerokoeliptycznych listkach okwiatu ([71.1s415]) — ta forma nie była podawana z Polski [10] ([3] podaje - "występuje w Tatrach Zachodnich i na południowym wschodzie niżu").

W Europie zachodniej siedliskiem są suche murawy, na nasłonecznionych stokach wzgórz - najczęściej w zbiorowiskach klasy Cl. Festuco-Brometea i rzędu Festuco-Sedetalia. Na północno-wschodnim krańcu zasięgu rośnie także w widnych borach sosnowych związku All. Dicrano-Pinion (polskie, historyczne notowania pochodziły z takich właśnie siedlisk). Na naturalnych stanowiskach sasanka zwyczajna preferuje gleby suche, piaszczyste lub gliniaste z dużym udziałem frakcji kamieni i żwiru, o odczynie od obojętnego do kwaśnego.

Często uprawiana w ogrodach w wielu odmianach barwnych.

Rodzima bylina kłączowa uprawiana w ogrodach w wielu odmianach ozdobnych. Tworzy kępy, wielu łodyg zakończonych pojedynczym kwiatem; w czasie wczesnowiosennego kwitnienia (kwiecień-maj) mają 10-15 cm wysokości, latem w czasie owocowania osiągają ponad 40 cm. W uprawie znajdują się odmiany ozdobne o kwiatach od białych przez różowe do wiśniowych i purpurowofioletowych, także formy pełnokwiatowe ze zwielokrotnioną liczbą listków okwiatu. Kwiaty duże, zwieszone.

Sasanka zwyczajna ma zastosowanie w ogrodzie w miejscach słonecznych, stosunkowo suchych, o przepuszczalnej, lekkiej, piaszczystej glebie. Można ją sadzić w ogrodach skalnych i wrzosowych, o charakterze naturalistycznym.

Stanowisko słoneczne lub częściowo ocienione. Gleba lekka, dobrze rośnie na piaszczystych, w okresie wegetacji umiarkowanie wilgotna, dobrze znosi okresowe susze; odczyn zbliżony do obojętnego. W pełni mrozoodporna. Nie są trudne w uprawie; poza tym że nie należy ich przenosić — źle znoszą przesadzanie. Po kilku latach kępa może wymagać odmłodzenia. Można to robić przez podział ale lepsze rezultaty daje wysiew nasion.

Najczęściej rozmnaża się przez wysiew świeżo zebranych nasion (w czerwcu). Można też siać nasiona późną jesienią, w listopadzie, wtedy kiełkują wiosną i kwitną dopiero w kolejnym roku, po przezimowaniu.