Hepatica nobilis (przylaszczka pospolita)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 582 "liście tuż pod barwnym okwiatem niepodzielone, imitują działki" w "Ranunculaceae (jaskrowate)"

Charakterystyczne, niebieskie kwiaty pojawiają się wczesną wiosną od marca do kwietnia, pojedynczo na pędzie kwiatostanowym z trzema liściami umieszczonymi tuż pod kwiatem. Liście te imitują działki kielicha. Liście odziomkowe także charakterystyczne, trójklapowe, klapy całobrzegie, jajowate.

Bylina kłączowa, kłącze krótkie. Pędy kwiatostanowe 5-15 (25) cm wysokości, z jednym kwiatem.

Liście odziomkowe trójklapowe, klapy całobrzegie, jajowate, ich nasada sercowata. Liście zeszłoroczne pozostają zielone przez zimę i są zastępowane nowymi dopiero po przekwitnięciu roślin, pod koniec kwietnia. Liście ciemnozielone o owłosionej, z czasem łysiejącej powierzchni.

Kwiaty pojedynczo na pędzie kwiatostanowym wysokości 8-15 (25) cm. Na pędzie trzy liście umieszczonymi tuż pod kwiatem. Liście te imitują działki kielicha - tworzą trwały nibykielich, pozostający i w czasie owocowania. Kwiaty niebieskofioletowe, rzadziej różowe lub ciemnoczerwone, średnicy do 4 cm. Płatków 6-8 (10), łatwo odpadają.

Owocem są orzeszki z krótkim dzióbkiem — elajosomem, rozsiewany przez mrówki (myrmekochoria).

Kwitnienie wczesną wiosną od marca do kwietnia, w wyższych położeniach odpowiednio później. Na noc i w czasie chłodnej i pochmurnej pogody kwiaty zamykają się i zwieszają.

występowanie

rodzimy takson flory Polski ^[491]

wystepowanie - Hepatica nobilis (przylaszczka pospolita)

Do 2014r. podlegała ochronie ścisłej. Obecnie nie jest chroniona.

ekologiczne liczby wskaźnikowe Hepatica nobilis (przylaszczka pospolita)

Dość częsta na niżu, w górach brak. Występuje w cienistych i wilgotnych lasach liściastych i zaroślach na glebach żyznych, umiarkowanie kwaśnych lub zasadowych.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#11

mr.319
leg. Maciej Romański
/Suwalszczyzna/

#9

bg.080308-2
leg. Błażej Gierczyk
/rez. "Śnieżycowy Jar" koło Starczanowa/

#7

bl.060412-2
leg. Barbara Łotocka

#3

jkr.090405-2
leg. Jerzy Kruk
/Jura/

#4

jmak.183
leg. Jarosław Makowski
/ogr. zielny, Niemcy/
/cv. Rosea Plena/

#3

jmak.180424-1
leg. Jarosław Makowski
/Jura Szwabska, Niemcy/

#1

js.120504-1
leg. Jacek Soboń
/ok. Wlenia/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Hepatica nobilis (przylaszczka pospolita)

⇈ 🌱

Krajowa bylina z krótkimi kłączami, rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach, na glebach nie przesychających, stale umiarkowanie wilgotnych.

Uprawiana w ogrodach, w miejscach cienistych i wilgotnych, pod krzewami lub drzewami, najlepiej na glebie gliniastej, zasadowej. W sprzyjających jej warunkach tworzy całoroczną, zimozieloną okrywę i jest trwała.

Odmiany różnią się barwą kwiatów - obok typowych niebieskiej i fioletowoniebieskiej, także odmiany z kwiatami białymi, karminowoczerwonymi i formy pełnokwiatowe.

Cała roślina słabo trująca. Czynnikiem toksycznym jest protoanemonia, działająca drażniąco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, skórę i spojówki. Po spożyciu znacznej ilości rośliny mogą wystąpić objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego.

wymagania i uprawa

⇈ 🌸

🔆 miejsce: ⛅ półcieniste • ☁ cieniste • z wilgotnym powietrzem

💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • nie znosi przesuszania • nie znosi gleby podmokłej

☷ gleba: żyzna • przeciętna ogrodowa • próchniczna • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową

❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 3

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień • woda — gleba sucha lub gleba przeciętnie wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce przeciętnie ciepłe lub miejsce wybitnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła • żyzność — pomiędzy podłoże umiarkowanie żyzne a podłoże żyzne

Gleba powinna być stale umiarkowanie wilgotna, najlepiej o odczynie zasadowym.

⇈ 🌱 🌸

odmiany uprawne (#9) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

◔	bez odmiany
	‘albiflora’ — kwiaty białe
	‘Plena’ — kwiaty pełne
	‘pubescens’ — silnie rosnąca forma silnie owłosiona; liście ± marmurkowate
	‘rosea’ — kwiaty różowe
	‘Rosea Plena’ — kwiaty różowe, pełne
	‘Tousen (var. japonica)’ — kwiaty pełne, jasnoniebieskie, w centrum białawe
	‘Tsumabeni (var. japonica)’ — płatki jasnoróżowe, przy wierzchołkach amarantowe
	‘variegata’ — liście biało marmurkowate, klapy tępe

symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

Hepatica nobilis Schreb. [🔉 he·pa·ti·ka *]