geografia roślin; fitogeografia

Geografia roślin (fitogeografia) to jeden z działów botaniki. Zajmuje się on rozmieszczeniem gatunków roślin na terenie Ziemi i historycznymi przyczynami takiego a nie innego ich rozmieszczenia.

Prezentowane w atlasie mapy rozmieszczenia się wynikiem badań chorologicznych (geografia florystyczna).

M.in. rozmieszczeniem zbiorowisk roślinnych zajmuje się synchorologia (geografia roślin socjologiczna).

Geografia roślin dzieli obszar Ziemi na jednostki geobotaniczne (regiony geobotaniczne) ułożone w hierarchiczny system: państw roślinnych, podpaństw, obszarów i prowincji.

Np. obszar Polski należy do Państwa holarktycznego (Holarktyka lub wokółbiegunowe państwo północne) obejmującego całą północą półkulę Ziemi w strefie umiarkowanej i zimnej, Podpaństwa Borealnego, Obszaru Cyrkumborealnego i 4 prowincje: Prowincja Morze Bałtyckie, Prowincja Środkowoeuropejska (91% lądu), Prowincja Subatlantycka Górska (obszar Sudetów z przedgórzem), Prowincja Karpacka.

Ze szczegółowym podziałem geobotanicznym Polski(na jednostki jeszcze niższego rzędu: prowincje/podprowincje, działy/poddziały, krainy/podkrainy, okręgi/podokręgi) można zapoznać się w Matuszkiewicz J.M. (1993) — Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski. · 🔗www.igipz.pan.pl ^[544].

Elementem geograficznym flory nazywamy grupę gatunków danej flory (element flory) o podobnych charakterze zasięgu całkowitego.

System elementów geograficznych flory jest oparty na wyższych jednostkach podziału systemu geobotanicznego, ma charakter hierarchiczny: element - podelement - grupa - typ zasięgowy.

Dla gatunków flory Polski podany jest element geograficzny gatunku wg opracowania Zając A. i M. (2009) — Elementy geograficzne rodzimej flory Polski. s.19 ^[222].

Element kierunkowy określa się w odniesieniu do obszaru flory. Jeśli wszystkie kresy zasięgu gatunku lub grupy gatunków flory przebiegają się poza terenem flory, to jest to element (gatunek) przechodni. Elementem kierunkowym (w węższym rozumieniu) nazywamy grupę gatunków lub gatunek, które na terenie danej flory mają kres zasięgu. W zależności od tego jak ta granica zasięgu przebiega, mówimy np. o elemencie kierunkowym północnym^[223] (na danym terenie z północną granicą całkowitego zasięgu), elemencie kierunkowym zachodnim^[224] itd.

Elementem łącznikowym są gatunki lub grupa gatunków o zasięgu obejmującym dwie lub kilka wyższych jednostek podziału fitogeograficznego; te o najszerszym (globalnym) zasięgu określamy mianem elementu kosmopolitycznego.

Szczególnym przypadkiem elementu kierunkowymi są endemity — grupa gatunków o granicach zasięgu w całości zawartych w obszarze flory.

Endemit to gatunek występujący wyłącznie na małym obszarze, czasem na pojedynczym stanowisku; endemity są z tego powodu gatunkami szczególnie narażonymi na wyginięcie.

Można też mówić o endemicznym zbiorowisku roślinnym występujących nielicznie, na niewielkim obszarze np. Ass. Cochlearietum polonicae.