rodzaje podziałów blaszki

wcięcie [duże]

lat. incisura; slo. zárez;

[slv][plw]

wcięcie [drobne]

lat. incisio; niem. Einschnitt; slo. zárez;

[slv][plw]

wcięcie [tępe] (zatoka)

lat. sinus; slo. výkrojok;

[slv]

W polszczyźnie botanicznej stosuje się termin wcięcie na oznaczenie, różnej wielkości wcięć w płaszczyznę organu (np. blaszki liściowej), zwykle (domyślnie) jest to wcięcie ostre.

space

Wynikiem wcięć w płaszczyznę jest powstanie odcinków różnej wielkości: stosunkowo dużych klap, łatek i stosunkowo drobnych np. ząbków, karbów i uszek.

odcinek [segment]

lat. segmentum; ang. leaf segment; niem. Blattabschnitt, Abschnitt; cz. úkrojek; slo. úkrojek;

[slv][Rls]

klapa (łatka)

lat. lobus, l.mn. lobi; ang. lobe; niem. Lappen; ros. лопасть; cz. lalok; slo. lalok

klapa (u łuszczyn)

lat. valva; cz. chlopeň

Odcinek to wydzielony przez wcięcie boczny fragment blaszki liściowej lub innej stosunkowo płaskiej części rośliny. W wąskim rozumieniu mówimy o odcinkach w przypadku blaszki liściowej rozciętej ±do nerwu głównego, dzielącej ją na "segmenty".

space

W przypadku liści mówimy, że jest klapowany gdy wcięcia lub zatoki sięgają ±połowy odległości środka blaszki.

space

Jeśli odcinek jest wąski i ostro zakończony (wąska łatka — lat. lacinia, -ae), to określa się tak podzielony brzeg jako wąsko i ostro wcinany (lat. laciniatus) lub po prostu wcinany.

space

blaszka podzielona

lat. folium divisum; niem. Spreitenabschnitten; cz. člěnený list

Definicje głębokości wcięć -wrębnych, -klapowanych, i -dzielnych różnią się u różnych autorów. Np. są różnice pomiędzy wielkościami przyjętymi przez polskich autorów (np. [59], [56], klapowany wg rysunku w [3]) a tymi przyjętymi u Rothmalera [40] i w Květena ČR [71.1]. Odpowiednie głębokości wcięć -wrębnych, -klapowanych, u polskich autorów są niemal o klasę większe niż w „zagranicznych” definicjach tych pojęć i zbliżają się odpowiednio do -klapowanych i -dzielnych wg kryteriów przyjętych poza polską literaturą. Przykłady na rysunkach poniżej nawiązują do definicji z [40] i [71.1]; jak to wygląda wg autorów polskich zostało pokazne przy pomocy wewnętrznego mniej kontrastowego konturu.

Blaszka liściowa podzielona ma wcięcia o różnej głębokości, przekraczające 1/5-1/3 połowy szerokości blaszki (przy wcięciach pierzastych) lub 1/5-1/3 długości blaszki (przy wcięciach dłoniastych); jeśli wcięcia są płytsze to mamy do czynienia z blaszką niepodzieloną o brzegu wcinanym (ząbkowany, karbowanym itd.).

space

W zależności od głębokości wcięć wyróżniamy liście -wrębne, -klapowane, -dzielne, -sieczne

space

W przypadku kolejnego rzędu podziału (odcinki pierwszego rzędu kolejny raz podzielone) stosujemy określenia liczebnikowe: podwójnie, potrójnie itd. np. podwójnie pierzastosieczny.

rodzaje podziału blaszki

pierzasto-

lat. pinnati-; ang. distichous; niem. fiederförmig, fiedrig; cz. pařeno-

podzielenie blaszki lisciowej — pierzasto –wrębny, –klapowany, –dzielny, –sieczny

Podzielone na łatki ustawione w dwóch rzędach po obu stronach żyłki głównej blaszki liściowej.

space

dłoniasto-

lat. palmati-; niem. handförmig, fingerförmig; cz. dlanito-

Podzielone wzdłuż linii promieniście rozchodzących się od podstawy blaszki liściowej.

space

wrębny

lat. folium lobatum; niem. gelappt, -lappig; cz. laločný

dłoniastowrębny

lat. folium palmatilobatum; niem. handförmig gelappt, 3,5,7-lappig; cz. dlanitolaločný

pierzastowrębny

lat. folium pinnatilobatum; niem. fiederlappig; cz. pařenolaločný

liście pierzastowrębne

liście wrębne - o wcięciach głębokich na ok. 1/3 ([71.1], [40]; nie dalej jak do 1/2 wg. [59]) w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym)

space

klapowany

lat. folium fissum; niem. gespalten, -spaltig; cz. klaný

dłoniastoklapowany

lat. folium palmatifidum; niem. handförmig gespalten, 3,5,7-spaltig; cz. dlanitoklaný

pierzastoklapowany

lat. folium pinnatifidum; niem. fiederspaltig; cz. pařenoklaný

liście dłoniastoklapowane

liście klapowane - o rozcięciach do około połowy ([71.1], [40]; do 2/3 wg [59]) w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym)

space

dzielny

lat. folium partitum; niem. geteilt, -teilig; cz. dílný

dłoniastodzielny

lat. folium palmatipartitum; niem. handförmig geteilt, 3,5,7-teilig; cz. dlanitodílný

pierzastodzielny

lat. folium pinnatipartitum; ang. pinnatifid; niem. fiederteilig; cz. pařenodílný

trójdzielny — folium tripartitum; cz. 3dílný

liść pierzastodzielny

Przyrostek -dzielne stosuje się dla liści o blaszce rozciętej do około 2/3 ([71.1], [40]; nie mniej jak 2/3 wg. [59]) i głębiej w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym); poszczególne odcinki są jeszcze połączone ze sobą.

space

sieczny

lat. folium sectum; niem. geschnitten, -schnittig; cz. sečný

dłoniastosieczny

lat. folium palmatisectum; niem. handförmig geschnitten, 3,5,7-schnittig; cz. dlanitosečný

pierzastosieczny

lat. folium pinnatisectum; niem. fiederschnittig; cz. pařenosečný

Descurainia sophia — podwójnie pierzastosieczny

liście -sieczne - o rozcięciach dochodących prawie do żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym); poszczególne odcinki są niemal wolne;