atlas-roslin.pl

Picea abies (L.) H.Karst. [🔉 p·ce·a ·bi·ēs]

świerk pospolity, "smerek" · "smrek", smrk ztepilý /cz/ · Europäische Fichte /de/ · Gewöhnliche Fichte /de/ · Rottanne /de/ · ель обыкновенная /ru/
Picea excelsa (Lam. et DC.) Link [🔉 p·ce·a eks·cel·sa] · Picea excelsa (Lam.) Link
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Picea abies (świerk pospolity)
XL
Picea abies
szczyt drzewa
Picea abies (świerk pospolity)
szyszki
Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies
Picea abies
kora

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:Picea (świerk)kl 2609
Picea abies (świerk pospolity)
3D
Picea abies (świerk pospolity)
XL
Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies (świerk pospolity)
3D
Drzewo do 30(50) m wysokości. Pień prosty, strzała, widoczny wyraźnie do samego wierzchołka; korona stożkowata, bardzo regularna; boczne gałęzie w wyraźnych piętrach; w górze pnia wzniesione lub wznoszące się, w części środkowej poziome, w dole pochylone w dół; przy pełnym nasłonecznieniu zachowują się do podstawy, w zwarciu dolne gałęzie obumierają. Kora czerwonobrązowa do szarej, łuszczy się cienkimi płatkami. System korzeniowy płaski, bez korzenia palowego.

space

Igły ciemnozielone lub sinawe, zaostrzone, 10-25 mm długości, 1-1.5 mm szerokości; w przekroju poprzecznym czterokanciaste, często ±kwadratowe; zwykle bez wyraźnego nalotu woskowego, jedynie z niewyraźnymi paskami na każdej stronie (linie aparatów szparkowych), błyszczące. Na górnej stronie pędu ustawione wszechstronnie, na spodniej ±dwurzędowo.

space

Szyszki zwisające, długie, 10-15(18) cm długości i 3-4.5 cm szerokości; nasiona dojrzewają w końcu pierwszego roku; szyszki opadają w całości dopiero wiosną. Łuski nasienne bardzo zmiennego kształtu, w zarysie rombowate, mniej lub bardziej wydłużone na szczycie, grube, sztywne, tabakowo brązowe do ciemno brązowych. Nasiona ciemnobrązowe, 4 mm długości, skrzydełka żółtawe, 3×dłuższe od nasiona.

space

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony.[491]
wystepowanie - Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies
Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies
w specyficznych surowych warunkach klimatycznych, powyżej górnej granicy lasu w Karkonoszach świerk wytwarza formy płożące się
ekologiczne liczby wskaźnikowe Picea abies (świerk pospolity)
Jedyny gatunek tego rodzaju naturalnie występujący w Polsce. Często spotykany w dwóch pasach: na południu w górach (świerczyny) i na pogórzu oraz na północy kraju. Preferuje gleby silnie wilgotne lub wilgotne, kwaśne, z duża ilością surowej próchnicy. W pasie środkowym Polski, z powodu zbyt niskich opadów, rzadko spotykany.
Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw
Gatunek wyróżniający (D.) dla:
space_elw
Stałość w zdjęciach fitosocjologicznych dla wybranych syntaksonów[7]:
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections

#8
js.050318-7
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/
#4
bl.031212-1
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa/
#2
bl.050601-10
leg. Barbara Łotocka
/Pieniny/
#12 #2 3D XL
11 10 29 - 4
leg. Marek Snowarski
/Park Grabiszyński, Wrocław/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Picea abies (świerk pospolity)
🌱
Cechuje się szybkim wzrostem. Nie powinien być sadzony na nieodpowiednich stanowiskach (na zbyt suchych glebach i w zbyt suchym i/lub zanieczyszczonym powietrzu) bo źle rośnie i może zamierać. Z tego względu miernie nadaje się do zieleni miejskiej, zwłaszcza na niżu Polski.

space

Może być użyty na żywopłoty formowane 1-2m wysokości. Ale jedynie w pełni nasłonecznione i zadbane (regularnie przystrzygane), inaczej ogałaca się od dołu. Karłowe odmiany stosuje się w obwódkach.

space

obrzeża roślinne • ⁂ pojedynczo lub po kilka w grupie (soliter) • ▩ grupa/płat • na żywopłot formowany, obronny
🌲 drzewa iglaste • "kolczaste/kłujące" • zimozielone (wiecznie zielone) • o znaczeniu produkcyjnym
🌿 ozdobne liście
wysokość: (0.5) 2 – 30 (50) m • szerokość: 1 – 12 m

wymagania i uprawa

Picea abies
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • z wilgotnym powietrzem
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: odczyn lekko kwaśny • preferuje lekko kwaśne
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 2

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień lub umiarkowane słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus lub gleba organiczna, humusowa, torfowa • ciepło — miejsce umiarkowanie zimne lub miejsce umiarkowanie chłodne • zwięzłość — gleba kamienista, żwirowa lub gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże ubogie lub podłoże umiarkowanie żyzne

Wymaga gleb dostatecznie wilgotnych, nie przesychających; o odczynie lekko kwaśnym lub kwaśnym. Wymaga wilgotnego powietrza; nie toleruje zanieczyszczenia powietrza. Z tego względu źle rośnie w miastach.

space

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [bez stratyfikacji, warto namoczyć 24h przed wysiewem, wysiew na głębokość 1 cm, koniec kwietnia-maj]
przez szczepienie [na 3-letnich, zadoniczkowanych siewkach tego gatunku, zimą lub wczesną wiosną w szklarni]
przez sadzonki pędowe zdrewniałe [koniec lutego-marzec, najlepiej cięte z piętką; niektóre w czasie letniego spoczynku (czerwiec); stymulator ukorzeniania pomocny]

🌱 🌸
opcje Bazaru

bez odmiany · A · Acrocona · · Acrocona Nana · Anita's Golden Cloak · Aurea · Aurea Magnifica · B · Baisneri · · Barryi · Bohemica Sorbet · Brabant · C · Cobra · · Cranstonii · E · Echiniformis · · F · Finedonensis · · Formanek · Four Winds · Frohburg · G · Gold Drift · · Golden Beskid · H · Henksgarden Beauty · · I · Inversa · · K · Końca · · Krasickiana · L · Little Gem · · Lombart's · Loreley · M · Maxwellii · · N · Nana Compacta · · Nidiformis · Norrkoping · P · Pendula · · Pendula Major · Procumbens · Pumila · Pumila Glauca · Pumila Nigra · Pusch · Pygmaea · Pyramidata · R · Remontii · · Riesengebirge · Roseospicata · Rothenhaus · Rydal · T · Tompa · · V · Van Bemmel · · Viminalis · Virgata · W · Waldbrund · · Will's Zwerg · Witches Broom · Z · Zagwiżdże ·

odmiany (form i odmian #51) analiza dostępności roślin

idxGrupa karłowe
  • ○  Acrocona NanaPusch — karłowa, płasko-kopulasta; poza tym w typie 'Acrocona', szyszki początkowo czerwone, końce gałązek zakończone montrualnymi szyszkami [1987] #2
  • ▫  ‘Brabant — karłowa, płaskokulista
  • ○  ‘Echiniformis — karłowata, "jeżowata"; bardzo wolno rosnąca, korona półkulista do poduszkowate, po 30 latach 20-30 cm wysokości i 40-60 cm szerokości, zwarta, nieregularna [1875] #2
  • ▫  ‘Henksgarden Beauty — karłowa, szerokostożkowata, wcześnie szyszkuje
  • ▫  ‘Little Gem — karłowa; pokrój półkulisty lub poduszkowaty, typu 'Nidiformis', 30-50 cm wysokości i 60-100 cm szerokości; gałązki cienkie, gęsto upakowane; igły tylko 2-5 mm długości, bardzo cienkie, bardzo gęsto ułożone na gałązkach [1965]
  • ▫  ‘Maxwellii — karłowa; płaskokulista do poduszkowatej, do 1-1.5 m wysokości i 2 m szerokości; w centrum z bardzo gęsto ułożonymi grubymi i krótkimi gałązkami [1860]
  • ▫  ‘Nana Compacta — karłowa; pokrój spłaszczonostożkowaty, gęsty; igły 4-7 mm długości, gęsto, promieniście ułożone [1950]
  • ◔ ‘Nidiformis — forma karłowa "gniazdowata", półkulista, spłaszczona, po 30 latach 60-100 cm wysokości i 1.8-2 m szerokości; gałązki bardzo liczne, silnie skrócone; igły 7-10 mm długości, odstające, jasnozielone [1906] #3
  • ▫  ‘Procumbens — karłowa; wzrost rozpostarty, po 30-40 latach 60-100 cm wysokości i 3-5 m szerokości [1850]
  • ▫  ‘Pumila — karłowa; korona szeroka, spłaszczona, nieregularna; po 30 latach 60-70 cm wysokości i 1.5-4 m szerokości, później do 1 m wysokości [1874]
  • ▫  ‘Pumila Glauca — karłowa; pokrój jak 'Pumila', igły silnie owoszczone, z bardzo wyraźnymi liniami szparek
  • ▫  ‘Pumila Nigra — karłowa; pokrój jak 'Pumila', igły 8-12 mm długości, bardzo gęsto ustawione, ciemnozielone, silnie owoszczone, z 2-4 bardzo drobnymi, wyraźnymi liniami szparek [1891]
  • ○  ‘Pusch’ (Acrocona Nana) — karłowa, płasko-kopulasta; poza tym w typie 'Acrocona', szyszki początkowo czerwone, końce gałązek zakończone montrualnymi szyszkami [1987] #2
  • ▫  ‘Pygmaea — karłowa; pokrój zwarty, półkulisty do szeroko stożkowatego, początkowo bardzo wolno rosnąca, do 50 cm wysokości, stare egzemplarze do 1-1.5 m wysokości; igły 5-8 mm długości, żywozielone [1838]
  • ▫  ‘Riesengebirge — karłowa, kulista
  • ○  ‘Tompa — karłowa; pokrój stożkowaty, potem szerokostożkowaty, gęsty, przypominajacy świerk biały (Picea glauca) 'Conica'; po 15 latach 60 cm wysokości; igły cienkie, jasnozielone [1987] #2
  • ○  ‘Will's Zwerg — karłowa, gęsta, pokrój regularny, stożkowaty; po 30 latach do 2 m wysokości i 60-80 cm szerokości; igły na przyrostach świętojańskich znacznie jaśniejsze, poza tym ciemnozielone [H. Will, Barmstedt, Niemcy, 1936] #2
  • ▫  ‘Zagwiżdże — karłowa, ścieląca się; igły ciemnozielone
idxGrupa Virgata — grupa odmian "wężowych" o osobliwie wyglądającej, szerokostożkowatej do nieregularniej koronie składającej się głównie z silnie wydłużonych i słabo rozgałęzionych pędów rosnących w różnych kierunkach, wyrastające z pnia zwykle prostopadłe do niego i wznoszące się, boczne dalszych rzędów często ±zwieszone; powstaje dość luźna korona, z wyraźnym przewodnikiem, z wiekiem zagęszczająca się; drzewa silnie rosnące, roczne przyrosty pędów rzędu 1m, po 30 latach 15m wysokości i 5-8m średnicy; mutacje tego rodzaju zdarzają się spontanicznie i dalej są propagowane wegetatywnie; przy rozmnażaniu z nasion często powtarzają cechę osobliwego rozgałęziania się
  • ▫  ‘Cobra — pędy zwisłe do ziemi i płożące się
  • ○  ‘Cranstonii — forma "wężowa", drzewiasta, szerokostożkowata, luźna, 10-15 m wysokości; gałęzie długie, grube, przeplatające się, słabo rozgałęziające się; igły do 30 mm długości, często nieco pofalowane, promieniście i odlegle ustawione #2
  •    ‘Virgata — odmiany "wężowe" wielokrotnie pozyskiwane z naturalnych mutacji tego typu; z bardzo luźną koroną, 12-15 m wysokości, zbudowaną z gałęzi bardzo słabo rozgałęziających się, odchodzących nieregularnie w różnych kierunkach, górne przeważnie ku górze, dolne przeważnie zwisające, wyrastających pojedynczo lub w okółkach; igły do 25 mm długości, promieniście ustawione, grube, ostre, często wygięte ku górze [Jacques, 1853]

Picea obovata Ledeb.
świerk syberyjski

Picea abies (L.) H. Karst. ssp. obovata Ledeb. · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście[491]
kolor liści
liście
Takson występujący na terenach Eurazji od Europy Północno-Wschodniej po Kamczatkę, zbliżony do świerka pospolitego (Picea abies) (na styku zasięgu występują formy przejściowe). Pędy bardziej, gęsto, owłosione. Szyszki mniejsze, 6-8cm długości, z zaokrąglonymi łuskami.

space

ten gatunek tworzy mieszańca:

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Picea abies (L.) H.Karst. [🔉 p·ce·a ·bi·ēs]Picea excelsa (Lam. et DC.) Link [🔉 p·ce·a eks·cel·sa] · Picea excelsa (Lam.) Link(pl) świerk pospolity · "smerek" · "smrek" • smrk ztepilý /cz/ · Europäische Fichte /de/ · Gewöhnliche Fichte /de/ · Rottanne /de/ · ель обыкновенная /ru/
Nazwa rodzaju (Picea) odnosi się do żywiczności/smolności drewna, z którego na drodze suchej destylacji uzyskiwano żywiczną smołę — dziegieć.

Epitet gatunku (abies) jest tożsamy z nazwą inne rodzaju Abies (jodła); w dawnych wiekach nie zawsze czyniono rozróżnienia pomiędzy świerkiem i jodłą; naukowa nazwa rodzaju (Picea) podkreśla żywiczność drewna świerkowego, w opozycji do prawie bezżywicznego jodłowego - "smolna jodła". Synonimiczny epitet excelsa podkreśla wysokość, monumentalny pokrój drzewa.

Polski epitet "pospolity" bo to jedyny gatunek świerka występujący w Polsce, do tego częsty.

pceus, -a, -um (lat., adj.)
1) smolny, żywiczny; 2) czarny jak smoła; od rzeczownika pix, picis f (smoła = dziegieć, produkt suchej destylacji drewna); pochodzi od praindoeuropejskiego *pik- oznaczającego smołę; podobne w brzemieniu słowa znajdują się w wielu językach z tej grupy, oznaczając smołę, a wtórnie piekło lub przenośnie gorąco (ale już podobne słowa piec, pieczenie itp. to inna rodzina)
abiēs, abietis (lat., subst., f)
w łacinie starożytnej słowo to oznaczało drzewo iglaste, najpewniej bez rozróżnienia, jodłę lub świerk; rodowód słowa nieznany, prawdopodobnie b. archaiczne [460s20], od przypuszczalnie przed praindoeuropejskiego rdzenia *ab- "drzewo" lub *abi-
świerk (pl.)
oraz regionalne (na południu) smrek, smerek są podobne w innych językach słowiańskich i prawdopodobnie pochodzą od praindoeuropejskiego *smer-k- oznaczającego drzewo iglaste (samo *smer- tyczyło się lasu iglastego)
exclsus, -a, -um (lat., adj.)
wysoki, okazały, wybitny; rdzeń *cello oznacza podnoszenie; stąd też "Gloria in excelsis Deo" — chwała na wysokości
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Hejný, S., Slavík, B., 1997 — Květena České Republiky 1 p.318 [71.1]
  • Rothmaler W., 2005 — Exkursionsflora von Deutschland, Band 4. Gefäßpflanzen: Kritischer Band. p.140 [40]
  • Rutkowski L., 1998 — Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. p.48 [15]
  • Seneta W., Dolatowsk J., 2000 — Dendrologia. p.43 [12]
  • Seneta W., Dolatowski J., Zieliński J., 2022 — Dendrologia p.27 [500]
  • Haeupler, H., Muer, T., 2000 — Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutshlands. p.50 [9]
  • Sokolov S.Ja., 1949 — Djerjevja i kustarniki SSSR. T.1 p.128+130 [119.1]
  • Seneta W., 1987 — Drzewa i krzewy iglaste. p.287+354i [94]
  • Fedorov R.V., 1974 — Flora Partis Europaeae URSS. T.1 p.104 [86.1]
  • Mądalski J. et al., 1930-90 — Atlas flory polskiej i ziem ościennych p.65 [17]
  • Rothmaler W., 1995 — Exkursionsflora von Deutschland, Band 3. Gefäßpflanzen: Atlasband. p.30 [11]
  • Komarov V.L., Iljin M.M., 1934 — Flora URSS. T.1 p.144 [85.1]
  • Bugała, W., 2000 — Drzewa i krzewy. p.59 [38]
  • Tutin T.G. et al., 1993 — Flora Europaea. Volume 1. Psilotaceae to Platanaceae p.39 [150.1]
  • Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 — Rośliny polskie, cz. I i II. p.27 [3]
  • Polakowska M., 1987 — Leśne rośliny zielarskie p.148 [336]
  • Terpiński Z., 1984 — Szkółkarstwo ozdobne p.391 [482]
  • Szydło W., 2018 — Szkółkarstwo ozdobne. Wybrane zagadnienia. p.50 [492]
  • Brickell Ch. ed., 2011 — American Horticultural Society encyclopedia of plants & flowers p.662 [478]
  • Bärtels A., Schmidt A.P., 2014 — Enzyklopädie der Gartengehölze p.499 [495]
  • Mirek Z. et al., 2020 — Vascular plants of Poland. An annotated checklist. Rośliny naczyniowe Polski. Adnotowany wykaz gatunków. [491]
  • Zając, A., Zając, M. (Eds.), 2001 — Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. - Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. [25]
  • Matuszkiewicz W., 2001 — Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. [14]
  • Nie znaleziona literatura id:
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji