Picea (świerk)

Tylko jeden gatunek jest rodzimy dla flory Polski — świerk pospolity (Picea abies).

kolory liści — ☼ 2-30m
Picea abies
świerk pospolity

u/3

Picea breweriana
świerk Brewera

u4/4

Picea engelmannii
świerk Engelmanna

u/2

Picea ×albertiana
świerk zachodni
engelm. × glauca

u/1

Picea jezoensis
świerk ajański

fau4/4

Picea sitchensis
świerk sitkajski

u/1

Picea mariana
świerk czarny

Picea ×mariorika
mariana × omorika

u/1

Picea likiangensis
świerk likiangeński

Picea wilsonii

Picea torano
świerk szydlasty

Picea rubens
świerk czerwony

u/1

Picea asperata
świerk chiński

Picea alcoquiana
świerk dwubarwny

Picea chihuahuana
świer. chihuahuański

u/1

Picea koyamae
świerk Koyamy

Picea ×fennica
świerk fiński

Picea smithiana
świerk himalajski

Picea laxa

Picea ×lutzii
świerk Lutza

objaśnienie skrótów

w kluczu:⇈abies engelmannii glauca omorika pungens sitchensis ⇊

⇒ zwarta wersja klucza

⇑ kl 2518 "igły na trzonkach" w "Pinaceae (sosnowate)"

nazwa pozycji klucza *alternatywy dla tej pozycji · do pozycji w szablonie klucza: (z) · powrót z szablonu klucza: (p)

igły jednobarwne, czterokanciaste (z) *igły dwubarwne, ± spłaszczone · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Linie aparatów szparkowych ± równomiernie na każdej z czterech stron, poza tym jednobarwne, bez białych pasków na spodzie.

	igły zielone lub sinawe, błyszczące (z) igły z nalotem woskowym, matowe · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Szyszki długie, 10-15 (18) cm długości, łuski nasienne mniej lub bardziej wydłużone na szczycie, grube, sztywne, tabakowo brązowe do ciemno brązowych. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Picea abies* (L.) H.Karst. (świerk pospolity) (potocznie: "smerek" · "smrek") · syn. Picea excelsa (Lam. et DC.) Link · Picea excelsa (Lam.) Link · rodzimy takson flory Polski ^[491] Jedyny krajowy gatunek świerka. Pospolicie, zwłaszcza na pogórzu i w górach.

	igły z nalotem woskowym, matowe (z) *igły zielone lub sinawe, błyszczące

		igły tępo szpiczaste (z) igły zaostrzone · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Szyszki nieduże, 3-5 (6) cm długości i (1.2) 1.5-2 cm szerokości; zielone przed dojrzeniem, łatwo opadające; łuski nasienne zaokrąglone, całobrzegie. ▶ Picea glauca* (Moench) Voss (świerk biały) świerk kanadyjski · syn. Picea alba (Aiton) Link · Picea canadensis (Mill.) Britton · antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

		igły zaostrzone (z) *igły tępo szpiczaste · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Szyszki większe 4-16 cm długości i 3-4.5 cm szerokości; jasne, cieliste. Łuski nasienne cienkie, papierowe, często zwężone ku szczytowi, z brzegiem pofalowanym lub ząbkowanym i wyciętym na szczycie.

			pędy mocne, nagie (z) pędy słabsze, owłosione igły, sztywne, mocne 20-30 mm, kwadratowe lub lekko bocznie splaszczone, długo zaostrzone, kłujace, jednobarwne z nalotem · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Pączki ± kuliste, bez żywicy. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Picea pungens* Engelm. (świerk kłujący) (potocznie: "świerk srebrny" · "świerk srebrzysty") · takson uprawiany ^[491]

			pędy słabsze, owłosione (z) pędy mocne, nagie · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Pączki ± stożkowate, z żywicą. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Picea engelmannii* Parry ex Engelm. (świerk Engelmanna) takson uprawiany ^[491]

igły dwubarwne, ± spłaszczone (z) *igły jednobarwne, czterokanciaste

	korona wąskostożkowata, gałęzie zwieszone, gałązki owłosione (z) korona szeroko stożkowata, gałęzie odchodzą prostopadle, gałązki nagie 3D spodnia strona; owłosienie gałązki 3D · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Igły tęposzpiczate, z ostką. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Picea omorika* (Pančić) Purk. (świerk serbski) świerk bałkański · takson uprawiany ^[491]

	korona szeroko stożkowata, gałęzie odchodzą prostopadle, gałązki nagie (z) korona wąskostożkowata, gałęzie zwieszone, gałązki owłosione · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Igły ułożone ± promienisto i luźno, bardzo wąskie (<1 mm szerokości), zaostrzone, sztywne i kłujące; na górnej części z fragmentami linie aparatów szparkowych. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Picea sitchensis* (Bong.) Carrière (świerk sitkajski) antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony

właściwości i zastosowanie

⇈ 🌱

Zimozielone okazałe drzewa iglaste, zwykle o regularnej, stożkowatej koronie, z ostrym wierzchołkiem i piętrowo ustawionymi gałęziami. W uprawie także odmiany niskie, karłowate. Efektowne z uwagi na na pokrój; u niektórych gatunków i odmian ulistnienie jest srebrzyste.

space

wymagania i uprawa

Wymagają gleb przeciętnie żyznych lub żyznych, stale dostatecznie wilgotnych; poza świerkiem kłującym (Picea pungens) nie znoszą suszy. Powietrze powinno być wilgotne. Dlatego lepiej rosną w obszarach chłodniejszego klimatu i z wyższymi opadami. W Polsce na terenach podgórskich i na północy Polski. Większość gatunków wystarczająco mrozoodporna dla uprawy na terenie całej Polski.

space

Preferowaną metodą rozmnażania gatunków jest wysiew nasion, wiosną, przeważnie bez konieczności stratyfikacji; pomocne jest namoczenie nasion przez dobę przed siewem; sieje się płytko, na głębokość 1 cm.

space

Szczepienie na 3-letnich siewkach świerka pospolitego (Picea abies) jest preferowaną metodą rozmnażania gatunków i odmian których sadzonki trudno ukorzeniają się. Aby otrzymać prosto rosnące drzewka kluczowe jest wybranie na zrazy pędów z silnym pąkiem wierzchołkowym i z umieszczonymi pod nim symetrycznie rozłożonymi 3-4 pąkami bocznymi. W pierwszych latach po szczepieniu konieczne jest prowadzenie przewodnika przywiązywanego do palika.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [bez stratyfikacji, warto namoczyć 24h przed wysiewem, wysiew na głębokość 1 cm, koniec kwietnia-maj]

przez szczepienie [niektóre gatunki na 3-letnich, zadoniczkowanych siewkach świerka pospolitego (Picea abies), zimą lub wczesną wiosną w szklarni]

przez sadzonki pędowe zdrewniałe [wiele gatunków koniec lutego-marzec, najlepiej cięte z piętką; niektóre w czasie letniego spoczynku (czerwiec); stymulator ukorzeniania wskazany; niektóre gatunku ukorzeniają się bardzo trudno]

⇈ 🌱 🌸

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Picea [🔉 pī·ce·a] • (pl) świerk • smrk /cz/ · Fichte (f) /de/ · spruce /en/ · épicéa (m) /fr/ · ель (f) /ru/

Nazwa rodzajowa Piceus (łacińskie "smolny") związana jest ze "smolistością" drewna części gatunków z tego rodzaju. Podane suchej destylacji dostarczało żywicznej smoły żywicznej — dziegciu.

pīceus, -a, -um (lat., adj.) — 1) smolny, żywiczny; 2) czarny jak smoła; od rzeczownika pix, picis f (smoła = dziegieć, produkt suchej destylacji drewna); pochodzi od praindoeuropejskiego *pik- oznaczającego smołę; podobne w brzemieniu słowa znajdują się w wielu językach z tej grupy, oznaczając smołę, a wtórnie piekło lub przenośnie gorąco (ale już podobne słowa piec, pieczenie itp. to inna rodzina)

świerk (pl.) — oraz regionalne (na południu) smrek, smerek są podobne w innych językach słowiańskich i prawdopodobnie pochodzą od praindoeuropejskiego *smer-k- oznaczającego drzewo iglaste (samo *smer- tyczyło się lasu iglastego)

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈