Berberis [🔉 ber·be·ris]

Krzewy, zwykle niskie, o liściach opadających na zimę lub zimozielone. Drewno i kora po wewnętrznej stronie żółte.

Długopędy z liśćmi zwykle zredukowanymi do cierni, często trójdzielnych; czasem obecne są formy przejściowe pomiędzy liściem a cierniami. Z pachwiny takiego liścia na długopędzie wyrastają silnie skrócone krótkopędy z kilkoma liśćmi w pozornym okółku. Ze szczytowego pąka krótkopędu, na ubiegłorocznych przyrostach długopędów, wyrasta kilka kwiatów w zwieszonym gronie lub w wiązce, rzadko kwiat pojedynczy.

Liście pojedyncze, zwykle piłkowane lub ząbkowane z ostkami, rzadko całobrzegie.Krzewy, zwykle niskie, o liściach opadających na zimę lub zimozielone. Drewno i kora po wewnętrznej stronie żółte.

Liście pojedyncze, zwykle piłkowane lub ząbkowane z ostkami, rzadko całobrzegie.

Kwiaty żółte do pomarańczowożółte; zapach przeważnie nieprzyjemny. Kwiat 3-krotny. Działek kielicha sześć. Płatków korony sześć; u nasady z dwoma nektarnikami. Pręcików sześć; reagują na dotyk zginając się. Słupek jeden, jednokomorowy.

Owocem jest jagoda, zwykle czerwona (u zrzucających liście na zimę), rzadziej granatowoczarna (u gatunków wiecznie zielonych), ±sino owoszczona. Nasion jedno do kilku.

Kwitnienie w maju-czerwcu.Kwiaty żółte do pomarańczowożółte; zapach przeważnie nieprzyjemny. Kwiat 3-krotny. Działek kielicha sześć. Płatków korony sześć; u nasady z dwoma nektarnikami. Pręcików sześć; reagują na dotyk zginając się. Słupek jeden, jednokomorowy.

Kwitnienie w maju-czerwcu.

W uprawie znajduje się obok czystych gatunków duża liczba odmian. Efekt dekoracyjny dają: barwne liście (w odmianach np. purpurowe), liście szczególnie efektownie wybarwiające się jesienią (berberys koreański (Berberis koreana), berberys Thunberga (Berberis thunbergii)), ozdobne owoce pozostające na krzewie czasem długo po opadnięciu liści, barwne ciernie atrakcyjne w okresie bezlistnym. Kwiaty nie są szczególnie efektowne — żółte, zwykle o nieprzyjemnym zapachu, drobne ale z uwagi na dużą ich liczbę podnoszą walor ozdobny. W uprawie znajduje się obok czystych gatunków duża liczba odmian. Efekt dekoracyjny dają: barwne liście (w odmianach np. purpurowe), liście szczególnie efektownie wybarwiające się jesienią (berberys koreański (Berberis koreana), berberys Thunberga (Berberis thunbergii)), ozdobne owoce pozostające na krzewie czasem długo po opadnięciu liści, barwne ciernie atrakcyjne w okresie bezlistnym. Kwiaty nie są szczególnie efektowne — żółte, zwykle o nieprzyjemnym zapachu, drobne ale z uwagi na dużą ich liczbę podnoszą walor ozdobny.

Używane są jako krzewy ozdobne do sadzenia pojedynczo, w grupach lub szpalerach. Niskie i karłowe odmiany mają swoje miejsce na rabatach bylinowych i w ogrodach skalnych.

Berberysy często stosowane są na żywopłoty różnego typu, formowane i swobodne. Z uwagi na obecne u większości gatunków, czasem długie na 3-4 cm ciernie, często z berberysów tworzy się żywopłoty obronne. Barwne, niskie odmiany, czasem zimozielone, są używane na ozdobne żywopłoty obwódkoweUżywane są jako krzewy ozdobne do sadzenia pojedynczo, w grupach lub szpalerach. Niskie i karłowe odmiany mają swoje miejsce na rabatach bylinowych i w ogrodach skalnych.

Berberysy najlepiej rosną na glebach przepuszczalnych, także piaszczystych, do umiarkowanie zwięzłych, dostatecznie wilgotnych i dość żyznych. Źle rosną na glebach ciężkich i podmokłych.

Stanowiska powinny być nasłonecznione (zwłaszcza dla odmian o barwnych lub pstrokatych liściach) lub jedynie słabo ocienione.

Najbardziej zimotrwałe są np. berberys koreański (Berberis koreana), berberys Thunberga (Berberis thunbergii), berberys zwyczajny (Berberis vulgaris), ich mieszańce i liczne odmiany.

Wśród berberysów jest kilka taksonów o zimozielonych liściach (berberys Julianny (Berberis julianae), berberys Gagnepaina (Berberis gagnepainii), berberys brodawkowaty (Berberis verruculosa)), z reguły gorzej znoszą zimowanie i mogących po zimie zamierać. Należy je sadzić na zachodzie Polski, w rejonach cieplejszych, w miejscach osłoniętych przed wiatrami, mogą być częściowo ocienione aby zmniejszyć w okresie zimowym ryzyko suszy fizjologicznej. Berberysy najlepiej rosną na glebach przepuszczalnych, także piaszczystych, do umiarkowanie zwięzłych, dostatecznie wilgotnych i dość żyznych. Źle rosną na glebach ciężkich i podmokłych.

Najbardziej zimotrwałe są np. berberys koreański (Berberis koreana), berberys Thunberga (Berberis thunbergii), berberys zwyczajny (Berberis vulgaris), ich mieszańce i liczne odmiany.

Rozmnaża się z nasion i z sadzonek zielnych (odmiany i zimozielone).Rozmnaża się z nasion i z sadzonek zielnych (odmiany i zimozielone).

Berberysy są żywicielami pośrednimi różnych gatunków rdzy. W tym berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) jest wrażliwy na powszechnie występującą rdzę źdźbłową Puccinia graminis, której ostatecznym żywicielem są zboża. Powszechne w uprawie takie gatunki berberysów jak: berberys Thunberga (Berberis thunbergii), berberys wiązkowy (Berberis aggregata), berberys amurski (Berberis amurensis), są odporne na tę chorobę.Berberysy są żywicielami pośrednimi różnych gatunków rdzy. W tym berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) jest wrażliwy na powszechnie występującą rdzę źdźbłową Puccinia graminis, której ostatecznym żywicielem są zboża. Powszechne w uprawie takie gatunki berberysów jak: berberys Thunberga (Berberis thunbergii), berberys wiązkowy (Berberis aggregata), berberys amurski (Berberis amurensis), są odporne na tę chorobę.