| ||||
| ||||
|
opis
Opis dotyczy podgatunku typowego.
Kilkumetrowy krzew lub niewysokie drzewo (rzadko do kilkunastu metrów) o bardzo zmiennym pokroju, szerokim, wąskim lub nieregularnym; gałęzie wzniesione, prostopadle odchodzące od pnia lub rozpierzchłe; ich końce proste lub ±przewieszone; korona przy pełnym nasłonecznieniu bardzo gęsta i zwarta. Korowina na starszych pniach łuszcząca się cienkimi, długimi płatami.
Wyłącznie igły, po trzy w okółku, nie zbiegające po pędzie, 10-15 mm długości, 1-2 mm szerokości, sztywne, stopniowo zwężające się i bardzo kłujące; górą płaskie lub nieco wklęsłe; ±szarozielone, z dwoma ±połączonymi, szerokimi paskami białego nalotu woskowego.
Roślina zwykle dwupienna.
występowanie
Pospolity na terenie całego kraju. Poza tym na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego i chłodnego. Na glebach suchych, jałowych, piaszczystych, często w towarzystwie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) i brzozy brodawkowatej (Betula pendula).
Juniperus communis ssp. alpina
jałowiec pospolity halny
Niski płożący się krzew do 20-30(50) cm wysokości i do 2 metrów szerokości. Gałązki krótkie, gęsto ułożone.
Relikt glacjalny, zasadniczo rośnie w chłodniejszym arktycznym klimacie; w Polsce naturalnie w Sudetach i Karpatach w piętrze kosodrzewiny oraz na kilku torfowiskach nad Bałtykiem. Tutaj opisano płożące się formy ozdobne jałowca pospolitego.
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Marek Snowarski
/Godzimierz k. Szubina/
leg. Jarosław Makowski
/Jastrzębia-Góra/
leg. Barbara Łotocka
leg. Błażej Gierczyk
/szczyt Małej Rawki; Bieszczady/
leg. Marek Snowarski
/ogród, Wrocław/
właściwości i zastosowanie
Zaletą są bardzo niskie wymagania siedliskowe; można stosować w warunkach gdy inne iglaki nie wchodzą w grę.
Dobrze znosi strzyżenie i formowanie. Stosowany na żywopłoty formowane (0.5-1.5m wysokości) lub nieformowane (1-2m wysokości); żywopłot z uwagi na kłujące igły i gęstość krzewu ma charakter obronny, jest bardzo trudny do przejścia. Niskie, zwarte odmiany polecane jako okrywowe i do kobierców w miejscach nasłonecznionych.
W medycynie wykorzystuje się Juniperi galbulus (syn. Iuniperi pseudo-fructus, Fructus juniperi) (szyszkojagoda jałowca) — wysuszone szyszkojagody, zbierane jesienią w pełnej dojrzałości oraz pozyskany z nich przez destylację z parą wodną Juniperi (Iuniperi) aetheroleum (olejek eteryczny jałowcowy).
Trujący dla zwierząt gospodarskich (zatrucia rzadkie, bo tylko silnie wygłodzone zwierzęta sięgają po ten pokarm).
wymagania i uprawa
Może rosnąć na jałowych, piaszczystych i suchych glebach, także kwaśnych; byle nie podmokłych. Bardzo odporny na suszę.
W pełni odporny na mróz (z wyjątkiem niektórych odmian). Starsze egzemplarze kolumnowe mogą zimą, po ciężarem śniegu deformować się, rozszczepiać i rozłamywać. Można sobie radzić z tym problemem związując korony przed zimą.
⇈ 🌱 🌸
odmiany uprawne (#30) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion
A · Anna Maria · Arnold · B · Barton · Bruns · C · Columnaris · Compressa · Constance Franklin · D · Depressa · Depressa Aurea · E · Effusa · F · Fontin · G · Gold Cone · Golden Showers · Goldschatz · Green Carpet · Greenmantle · H · Hemson · Hibernica · Homibrookii · Horstmann · M · Meyer · R · Repanda · S · Schneverdinger Goldmachangel · Sentinel · Sentinel Gold · Spotty Spreader · Sterling Silver · Stricta · Suecica · Suecica Meyer · Suecica Nana · W · Wilseder Berg
| ▫ | ‘Anna Maria’ |
| ○ | ‘Arnold’ — wąskokolumnowa (25-30 cm średnicy przy 1.2-2 m wysokości) o powolnym wzroście, 1.5 m w 10 lat; igły stalowoniebieskie; strefa 5b |
| ▫ | ‘Barton’ |
| ▫ | ‘Bruns’ — naturalna odmiana ze Szwecji, jajowato-kolumnowa o szybkim wzroście, końce gałązek przewieszają się |
| ‘Columnaris’ | |
| ▫ | ‘Compressa’ — wybitnie gęsta i wąskokolumnowa, o powolnym wzroście (1 m po 10 latach, 25-30 cm średnicy); igły stalowoniebieskie; słabo mrozoodporna (strefa 6b), dla miejsc osłoniętych |
| ▫ | ‘Constance Franklin’ |
| ‘Effusa’ | |
| ▫ | ‘Fontin’ |
| ○ | ‘Gold Cone’ — wolnorosnąca, początkowo jajowata, potem kolumnowa; 150 cm wysokości i 40-50 cm szerokości po 10 latach, docelowo 2-3 m; igły intensywnie żółtozłociste przez cały sezon, zimą bardziej brązowożółte; bezprzewodnikowa, wielopędowa, wierzchołek zaokrąglony, zwarta, odporna na śnieg; mniej mrozoodporna, strefa 6a |
| ▫ | ‘Golden Showers’ |
| ▫ | ‘Hemson’ |
| ○ | ‘Hibernica’ (Stricta) — stara odmiana naturalna z Irlandii o bardzo ładnym zwartym pokroju, szybko rosnąca, niska kolumnowa lub wrzecionowata, 2 m po 10 latach, docelowo 3-5 m wysokości i 1-1.5 m szerokości; forma bezprzewodnikowa, z wieloma pionowo, gęsto ułożonymi gałęziami, te przylegające do siebie, bez przewisłych końców; z niebieskozielonym odcieniem; może przemarzać już w środkowej Polsce, do miejsc osłoniętych, strefa 5b |
| ▫ | ‘Horstmann’ — umiarkowanie rosnący krzew (1.5 m w 10 lat) o bardzo nietypowym u jałowców „płaczącym” pokroju — główne gałęzie odchodzą ± prostopadle od pnia, gałązki kolejnych rzędów zwieszone; (strefa 5b). |
| ▫ | ‘Meyer’ (Suecica Meyer) — kolumnowa, krzew dość luźny, o szybkim wroście (3 m w 10 lat), z uwagi na szerokie pasy owoszczenia igieł ogólnie ma srebrzystozieloną barwę; bardzo kłująca; strefa 4 |
| ▫ | ‘Schneverdinger Goldmachangel’ — kolumnowa o silnym wzroście (2 m w 10 lat), zwykle z kilkoma przewodnikami, gałęzie boczne odstające a ich końcowe odcinki gałęzi są złocistożółte (strefa 5b); |
| ‘Sentinel’ — wąskokolumnowa (25-30 cm średnicy) o powolnym wzroście, 1-1.5 m w 10 lat; igły stalowoniebieskie; strefa 5b | |
| ‘Sentinel Gold’ | |
| ○ | Stricta (‘Hibernica’) — stara odmiana naturalna z Irlandii o bardzo ładnym zwartym pokroju, szybko rosnąca, niska kolumnowa lub wrzecionowata, 2 m po 10 latach, docelowo 3-5 m wysokości i 1-1.5 m szerokości; forma bezprzewodnikowa, z wieloma pionowo, gęsto ułożonymi gałęziami, te przylegające do siebie, bez przewisłych końców; z niebieskozielonym odcieniem; może przemarzać już w środkowej Polsce, do miejsc osłoniętych, strefa 5b |
| ○ | ‘Suecica’ — forma dziko występuje głównie w Skandynawii, bardzo gęste krzewy, kolumnowy, o szybkim wzroście, 2 m po 10 latach, docelowo 3-5 m wysokości i 100-120 cm średnicy; forma bezprzewodnikowa, wielopędowa, z szeroko kolumnowym pokrojem, wierzchołek zaokrąglony, gałązki są pionowo wzniesione a ich końce lekko przewisają; szyszkojagody jajowate; igły stosunkowo szerokie, bardzo sztywne i kłujące; mrozoodporna, strefa 4 |
| ▫ | Suecica Meyer (‘Meyer’) — kolumnowa, krzew dość luźny, o szybkim wroście (3 m w 10 lat), z uwagi na szerokie pasy owoszczenia igieł ogólnie ma srebrzystozieloną barwę; bardzo kłująca; strefa 4 |
| ▫ | ‘Suecica Nana’ — karłowata forma Suecica, tworząca jednak często pędy rewersyjne, o normalnym, szybkim wzroście |
| ▫ | ‘Wilseder Berg’ — pokrój szeroki, podobny do 'Horstmann', luźny, gałęzie wzniesione, poziome i pokładające się na jednym krzewie; docelowo 3.5 m wysokości i 4.5 m szerokości; pędy boczne poziome, przewieszające się, słabo rozgałęzione, z gałązkami formy płaczącej; igły jasnozielone, sztywne, silnie kłujące i odstające; szyszkojagody liczne |
| ▫ | ‘Depressa’ |
| ▫ | ‘Depressa Aurea’ — nisko rozpostarta; po 10 latach 30 cm wysokości przy średnicy 1.5-2 m; gałęzie lekko uniesione, starsze krzewy z zagłębieniem w centrum; młode przyrosty przewieszone, igły dłuższe, do 15 mm, sztywne, kłujące, młode intensywnie żółte, zimą rudobrązowe |
| ▫ | ‘Goldschatz’ — żółtolistna mutacja odmiany Repanda, karłowa, szeroko płożąca się, jeszcze wolniej rosnąca, 20 cm wysokości i 150 cm szerokości po 10 latach; igły wiosną pomarańczowożółte, latem jasnożółte |
| ○ | ‘Green Carpet’ — płożąca się, wolno rosnąca, zwarta; po 10 latach do 10 cm wysokości i 150 cm szerokości; igły 10 mm długości, jasnozielono-srebrzyste, latem żywozielone, zimą ciemnozielone; gałązki liczne, krępe, krótkie, płaskie, gęsto, naprzemiennie ułożone na gałązkach niższego rzędu; stara kora wiśniowobrązowa |
| ▫ | ‘Greenmantle’ — rozpostarta, ścieląca się, zwarta, karłowa; zbliżona do 'Green Carpet' ale z ciemniejszymi, nie kłującymi igłami; po 10 latach do 20 cm wysokości i 150 cm szerokości |
| ‘Homibrookii’ — karłowa, płożąca się | |
| ◔ | ‘Repanda’ — płożąca się, wolno rosnąca, 20 cm wysokości i 250 cm średnicy po 10 latach; pędy łagodnie unoszące się i dachówkowato zachodzące na siebie; w ofercie także formy szczepione, pienne; wybitnie mrozoodporna, strefa 4 (3) |
| ▫ | ‘Spotty Spreader’ — rozpostarta, ścieląca się, wolnorosnąca; po 10 latach do 20 cm wysokości i 120 cm szerokości; młode przyrosty nieco uniesione, część przyrostów odbarwiona, kremowobiała, niektóre igły biało-zielone, te części zwykle wymarzają; igły nie kłujące, nieco łódeczkowato wygięte, ciemnozielono-srebrzyste |
| ▫ | ‘Sterling Silver’ — pokrój płożący się, wolnorosnąca, po 10 latach do 30 cm wysokości i 100 cm średnicy; końce pędów przeważnie zwieszone,; gałązki ułożone nieregularnie we wszystkich kierunkach; igły grube, odstające, miękkie; igły ciemnozielono-srebrzyste, zimą nieco brązowieją |