Plantago major L. s. str. [🔉 plan·ta·go *]

Liście zebrane w przyziemną rozetę, od przylegających do podłoża po ukośnie wzniesione.

Blaszka liściowa jajowata, szerokojajowata do eliptycznej, w zależności od warunków rozwoju znacznie różniąca się rozmiarem — (2) 4-15 (26) cm długości i 1.5-10 (16) cm szerokości, wierzchołek tępy, nasada od sercowatej, przez uciętą, po klinowatą, zwykle nagle zwężona w ogonek liściowy; całobrzega do odlegle nierówno i płytko ząbkowanej, zwłaszcza w dolnej połowie, czasami umiarkowanie pofałdowana, sztywna, z (3) 5-9 (11) żyłkami, spodem silnie wystającymi, przebiegającymi łukowato od nasady ku szczytowi blaszki, z tym, że część kończy się przed szczytem; powierzchnia naga do rzadko owłosionej, zielona do ciemnozielonej, szarozielona, często zaczerwieniona.

Ogonek liściowy krótszy od blaszki do nieznacznie od niej dłuższy, (1) 3-15 (23) cm długości, rynienkowaty, w nasadzie pochwowato rozszerzony, nagi lub z rzadkimi długimi włoskami

Pędy kwiatostanowe wzniesione lub podnoszące się, krótsze lub nieco dłuższe od liści, rzadko wyraźnie od nich dłuższe; liczne, obłe, nagie lub (zwłaszcza w górnej połowie) krótko przylegająco owłosione.

Przysadki trójkątniejajowate, 2.5-3.0 mm długości, nagie lub na brzegach orzęsione, nieco krótsze lub równie długie jak kwiaty; większą ich część stanowi szeroki, silnie wypukły nerw środkowy, szerszy od błoniastego, białawego obrzeżenia.

Kielich 4-ząbkowy, głęboko podzielony, 1.5-2.0 (2.5) mm długości, przednie działki wąskoelipsoidalne, tylne szerokoelipsoidalne, zielone z wąskim błoniastym obrzeżeniem, zwykle nagie.

Rurka korony 1.8-2.0 mm długości, po stronie zewnętrznej naga, ząbki korony cztery, lancetowate do jajowatych, odgięte, żółtawobiałe do jasno brązowawobiałych, ok. 1 mm długości.

Nitki pręcików białawe do brązowawych, pylniki 0.6-0.8 (1.0) mm długości, wiotkie, początkowo białawe do jasnolila, potem żółtawe do brudnożółtych. Znamię słupka długie, dłuższe od korony.

Owoc torebka otwierająca się wieczkiem, ± stożkowata do elipsoidalnej, 2-4 mm długości, dłuższa od kielicha, brązowa do fioletowo nabiegłej; szew wieczka nieco poniżej połowy wysokości torebki, ale powyżej lub lub nieco poniżej ząbków kielicha, przez co zwykle wyraźnie widoczny; wieczko zwykle na całej długości równomiernie stożkowato zwężające ku szczytowi; torebka z (2) 4-14 (17) nasionami.

Nasiona (1.0) 1.2-1.8 (2.1) mm długości, formy eliptycznej ale z powodu wzajemnego ucisku w torebce, nieprawidłowo 3-5-graniaste, brązowe do ciemnobrązowych, promieniście pomarszczone, z kolistym znaczkiem na stronie brzusznej.

Kwitnienie od (maja)czerwca do października.

Zdarzają się formy o silnie powiększonych, liściastych przysadkach lub o rozgałęzionych kłosach.

Tereny ruderalne, pobocza dróg, pastwiska, tereny umiarkowanie wydeptywane, chwast (zwłaszcza w okopowych). Na glebach różnego typu ale z preferencją dla wilgotnych.