W opisach gatunków znajduje się wiele, nie zawsze oczywistych, określeń kształtu liścia i kształtu blaszki liściowej. Poniżej znajduje się ich precyzyjna definicja.
Liście umiarkowanie wydłużone
lancetowaty
Liść lancetowaty ma blaszką liściową:
2° najszerszą w dolnej połowie ± na 1/3 od nasady blaszki liściowej [71.1] (wg [40s23] jest to kształt jajowatolancetowaty a lancetowaty jest najszerszy w połowie)
odwrotnielancetowaty
Liść o blaszce liściowej która jest:
2° najszerszą w górnej połowie (± na 1/3 od końca blaszki liściowej)
podługowaty
lat. oblongum; ang. broadly linear, cz. podlouhlý
Liść o blaszce liściowej wydłużonej ± 3 × dłuższej niż szerszej, w środkowej części jest najszerszy i stosunkowo równomiernie zwęża się ku podstawie i ku końcowi blaszki liściowej. [71.1]
jajowatolancetowaty
niem. eiförmig-lanzettlich
Blaszka liściowa 2.5-3 × dłuższa niż szersza, o kształcie pośrednim pomiędzy lancetowatym a jajowatym [40s23].
trójkątny, trójkątniejajowaty
lat. folium triangulatum; niem. dreieckig; cz. trojúhelnikovitý
klinowaty
lat. folium cuneatum; cz. klinovitý
Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i ± tępo zakończonej oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.
łopatkowaty
lat. folium spathulatum; ang. spatulate; cz. kopisťovitý
Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i z ± zaokrąglonym zakończeniem oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.
rombowaty
lat. folium rhombeum; niem. rhombisch, rautenförmig; cz. kosočtverečný
Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w połowie.
jajowatorombowaty
lat. folium trullatum; niem. deltoid; cz. kosnikovitý
odwrotnie jajowatorombowaty — niem. verkehrtdeltoid
Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w 1/3 od klinowato zakończonej podstawy, blaszka zakończona tępo.
strzałkowaty
lat. folium sagittatum; cz. střelovitý
Liść pojedynczy o podstawie blaszki liściowej wyciągniętej w dwa ostro zakończone płaty, kąt pomiędzy nimi jest ostry.
oszczepowaty
lat. folium hastatum; cz. hrálovitý list
Liść pojedynczy z blaszką która ma podstawę wyciągniętą w dwie wydłużone, zaostrzone klapy rozstawione na boku lub wywinięte do góry; kąt pomiędzy klapami jest rozwarty.
sercowaty
lat. folium cordatum; cz. srdčitý
odwrotniesercowaty
lat. folium obcordatum; cz. obsrdčitý
Liść pojedynczy o blaszce z sercowato wykrojonym końcem i z podstawą zwężającą się.
skrzypcowaty
ang. pandurate
Liść pojedynczy o blaszce przypominającej kształtem skrzypce tj. z łagodnym przewężeniem w okolicy lub poniżej środka.
Liście krępe
tarczowaty
lat. peltate; cz. štítovitý
nerkowaty
lat. folium reniforme; niem. nierenförmig; ang. nephroid; cz. ledvinitý
Blaszka liściowa o kształcie nerki tj. szersza niż dłuższa, od zewnątrz zaokrąglona, od wewnętrznej strony z tępym wykrojeniem.
eliptyczny
podługowatoeliptyczny
szerokoeliptyczny
Liść eliptyczny jest około dwa razy dłuższy niż szerszy, w zarysie eliptyczny, najszersze w środku długości, o wierzchołku i nasadzie tępej.
Liść szerokoeliptyczny to skrócony eliptyczny, w kierunku okrągłego.
Liście silnie wydłużone
równowąski, taśmowaty
lat. folium lineare; niem. linealisch, lineal; ang. linear; cz. čárkovitý
taśmowaty — lat. folium taeniiforme; niem. bandförmig; cz. páskovitý
Silnie wydłużony, wielokrotnie (ok. 10 ×) dłuższy niż szerszy, stosunkowo wąski i na większości biegu jednakowej szerokości tj. o równoległych brzegach. Liście większości wiechlinowatych (Poaceae) są równowąskie.
mieczowaty
lat. folium ensiforme; niem. schwertförmig; cz. mečovitý
Odmiana liścia równowąskiego ale stosunkowo szersza, o ± równoległych brzegach. Sztywne, grubsze, liście tego rodzaju ale z silnym nerwem środkowym i składające się wzdłuż linni środkowej określamy jako mieczowate np. w rodzaju kosaciec (Iris) i tatarak zwyczajny (Acorus calamus).
szpilkowaty, igiełkowaty
lat. folium acerosum; niem. nadelförmig; cz. jehlicovitý
Liść igiełkowaty (szpilkowaty) jest sztywny, wąski, mniej więcej jednakowej szerokości, na końcu zwykle ostro zakończony.
/Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 [3]/ podają terminy szpilkowaty i igiełkowaty nie definiując ich; terminu szpilki używają wobec liści drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae). /Rutkowski L., 1998 [15]/ używa w tym samym kontekście terminu igły. W praktyce rozróżnienia terminów szpilkowaty-igiełkowaty nie jest czynione i są to synonimy; podobnie jak zamiennie mówi się o drzewach szpilkowych i drzewach iglastych.
szydlasty
lat. folium subulatum; niem. pfriemlich; ang. subulate; cz. šidlovitý
Liść szydlasty (szydłowaty) jest sztywny i bardzo wąski, zwężający się ku ostro, szpiczasto zakończonej górze — formy takiej jak szydło.
szczeciniasty, nitkowaty, włosowaty
szczeciniasty — lat. folium setiforme; niem. borstenförmig, borstlich; cz. štětinovitý
nitkowaty — lat. folium filiforme; niem. fadenförmig, fädlich; and. filiform; cz. niťovitý
włosowaty — niem. haarförmig
Liść szczeniasty jest równowąski, długi i cienki, grubości 0.8-1.5 mm, dość sztywny dzięki obustronnemu spłaszczeniu i rynnowatemu zagłębieniu np. u bliźniczki psiej trawki (Nardus stricta), kostrzewy popielatej (Festuca cinerea).
Liść włosowaty jest jeszcze cieńszy, grubości poniżej 0.5 mm, równowąski, długi i cienki, nie sztywny. Np. rdestnica nitkowata (Potamogeton filiformis).
sitowaty, rurkowaty
sitowaty — niem. binsenartig
rurkowaty, pusty, dęty — lat. folium fistulosum; niem. röhrig
Liść sitowaty jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego.
Liść rurkowaty, jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego, pusty (dęty) w środku np. u cebuli (Allium cepa).
Silnie podzielona blaszka liściowa
lirowaty
lat. folium lyratum; niem. leierförmig; ang. lyrate; cz. lyrovitý
Liść prosty pierzastodzielny, pierzastosieczny, lub liść pierzastozłożony z końcową łatką lub listkiem niepodzielonym i znacznie większym od pozostałych listków lub łatek, które odstają ± prostopadle od osi liścia i zmniejszają się ku nasadzie liścia.
piłowaty
lat. folium runcinatum; niem. schrotsägeförmig; cz. kracovitý
Liść pojedynczy, pierzastodzielny, z końcowym odcinkiem największym i kolejnymi odcinkami coraz mniejszymi, trójkątnymi, zaostrzonymi i zakrzywionymi tak, że są skierowane ostrzem ku podstawie blaszki liściowej („do dołu”). Tego rodzaju liście są częste np. u mniszek lekarski (coll.)D (Taraxacum sect. Ruderalia).
Zakończenia blaszki liściowej
tępe zakończenia
ucięte
lat. folum truncatum; niem. gestuntz; cz. uťatú
Zakończenie blaszki liściowej równo ucięte.
wycięte, wykrojone
lat. folium emarginatum; niem. ausgerandet; cz. vykrojený
Zakończenie tępe i pośrodku cofnięte - z wycięciem. Jeśli wycięcie jest stosunkowo niewielki i płytkie to można mówić o zakończeniu wykrojonym (tak u Mowszowicza).
Tępe zakończenie nie jest ostre i ma formę mniej lub bardziej ostro łukowatej. Jeśli zakończenie jest stosunkowo ostre ale bez ostrego końca można użyć określenia stępione (drugi rysunek).
tępe z nasadzonym ostrzem
lat. folium mucronatum; niem. bespitzt, kleinspitzig, mit augesetzter Spitze; cz. hrotitý
Zakończenie blaszki liściowej tępe jedynie na samym końcu z mięsistym (nie tworzym przez nerw główny) ostrym wyrostkiem.
tępe z kończykiem
niem. stachelspitzig
Zakończenie blaszki liściowej tępe jedynie na samym końcu z bardzo krótkim ostrym wyrostkiem (kończykiem) który jest końcową, wychodzącą poza blaszkę liściową, częścią nerwu głównego.
kapturkowate
lat. folium cucullatum; niem. kapuzenförmig; cz. kápovitý
Brzegi blaszki nachylone ku sobie i zrośnięte przy końcu tworzące rodzaj kapturu.
ostre zakończenia
ostre
lat. folium acutum; niem. spitz; cz. špičatý
Zakończenie równomiernie zwężające się w szpiczasty koniec, pod niezbyt ostrym kątem — krawędz blaszki w strefie zwężania jest prosta lub wypukła.
zaostrzone
lat. acuminatus; niem. zugespitzt; cz. zešpičatělý
Zakończenie blaszki liściowej stopniowo zwężające się w dłuższy szpiczasty koniec o ostrym wewnętrznym kącie. Krawędź blaszki w strefie zwężania się jest wklęsła. W zależności od dynamiki zwężania się (a więc i krzywizny wklęśnięcia) mówimy o nagle zaostrzonym lub stopniowo zaostrzonym.
Szczecinasto zaostrzone jest długie i bardzo wąskie (jak gruby włos - szczecina).
rozne wyrostki
