kształty płaskie (liści i innych części)

Obrys to kształt powstały przez linię generalizującą, łączącą skrajne części płaskiego organu rośliny.

Kształt (rzeczywisty) organu to precyzyjny obrys idący po wszystkich krawędziach płaskiego organu rośliny np. liść mniszka pospolitego w obrysie będzie odwrotnielancetowaty a jego kształt będzie złożony z uwagi na liczne utworzone wcięciami odcinki, o złożonym brzegu.Obrys to kształt powstały przez linię generalizującą, łączącą skrajne części płaskiego organu rośliny.

kłopot z precyzyjną terminologią kształtów

Rzeczywisty kształt organu płaskiego (np. liścia) jest mniej lub bardziej złożony i trudny lub wręcz niemożliwy do precyzyjnego opisu słownego (spójrzmy choćby na wielokrotnie złożone liście paproci). Nazwa podana w opisie dotyczy mniej lub bardziej uproszczonego obrysu kształtu organu.

Takie potocznie używane terminy opisujące kształty jak lancetowaty, podługowaty, jajowaty, owalny, eliptyczny, w historii botaniki były i są różnie interpretowane. W szczególności jeśli chodzi o relacje kształtu blaszki i jej tępego lub ostrego zakończenie lub formy nasady blaszki albo położenia najszerszego miejsca blaszki. Szczegółowa dyskusja znajduje się przy konkretnych hasłach.

Kształty wywiedzione od wielokątów: kwadratowy, rombowy, trójkątny mają ±zaokrąglone rogi.

Poza tym używane są są rozliczne specyficzne nazwy kształtów, nazywane przez analogię do formy określonych obiektów, np.: sercowaty, nerkowaty, strzałkowaty, oszczepowaty.

określenia złożone

Liczne określenia są wyrazami złożonymi (składają się z dwóch podstaw słowotwórczych, połączonych wrostkiem -o-, -i-, -y- lub zrośniętych bez niego) piszemy je w polszczyźnie łącznie gdy pierwszy dookreśla drugi lub łącząc znakiem - gdy są równorzędne ("taki i taki" jednocześnie).

Jeśli kształt jest węższy lub szerszy od "przeciętnego" to dodaje się określenie wąsko- np. wąskolancetowaty lub szeroko- np. szerokoeliptyczny. Dla "wąskich kształtów" w "kluczu Szafera" funkcjonuje określenie podłużnie- np. podłużnieeliptyczny; wydaje się, że lepiej ujmuje istotę rzeczy człon wąsko-.

Jeśli najszersze miejsce jest w innym niż typowe miejsce dodaje się określenie odwrotnie- np. odwrotniejajowaty.

Formy jajowate i deltowate o silnie skróconej długości w stosunku do szerokości mogą też być dookreślone przez spłaszczony- np. spłaszczonojajowaty.

Jeśli kształt nieco odbiega do dopasowywanej formy to w terminologii łacińskiej użyty jest przedrostek sub- oddawany w polszczyźnie przez "prawie", "zbliżony do" lub formę umniejszającą np. okrągławy, prawie trójkątny, zbliżony do nerkowatego.

Dla dookreślenia podstawowych kształtów, jeśli proporcje są odwrócone, tj. jest on szerszy niż dłuższy, używa się określenia poprzecznie- np. poprzecznieeliptyczny, poprzecznieokrągławy.

Specjalnej troski wymagają złożenia więcej niż dwóch określeń np. szerokoodwrotniejajowaty, zaostrzonowąskoeliptyczny lub rzadziej używane połączenia dwóch określeń równowąskolancetowaty.

kłopot z precyzyjną terminologią kształtów

Rzeczywisty kształt organu płaskiego (np. liścia) jest mniej lub bardziej złożony i trudny lub wręcz niemożliwy do precyzyjnego opisu słownego (spójrzmy choćby na wielokrotnie złożone liście paproci). Nazwa podana w opisie dotyczy mniej lub bardziej uproszczonego obrysu kształtu organu.

Kształty wywiedzione od wielokątów: kwadratowy, rombowy, trójkątny mają ±zaokrąglone rogi.

Jeśli kształt jest węższy lub szerszy od "przeciętnego" to dodaje się określenie wąsko- np. wąskolancetowaty lub szeroko- np. szerokoeliptyczny. Dla "wąskich kształtów" w "kluczu Szafera" funkcjonuje określenie podłużnie- np. podłużnieeliptyczny; wydaje się, że lepiej ujmuje istotę rzeczy człon wąsko-.

Formy jajowate i deltowate o silnie skróconej długości w stosunku do szerokości mogą też być dookreślone przez spłaszczony- np. spłaszczonojajowaty.

Jeśli kształt nieco odbiega do dopasowywanej formy to w terminologii łacińskiej użyty jest przedrostek sub- oddawany w polszczyźnie przez "prawie", "zbliżony do" lub formę umniejszającą np. okrągławy, prawie trójkątny, zbliżony do nerkowatego.

Okrągły ma (prawie) jednakową długość i szerokość tj. proporcja długości do szerokości 10:9 — 1:1 — 9:10.

Okrągławy to bardzo szeroki eliptyczny, zbliżony do koła, proporcja długości do szerokości ok. 6:5. Analogicznie z proporcjami ok. 5:6 mamy poprzecznieokrągławy.

Zobacz też tarczowaty.Okrągły ma (prawie) jednakową długość i szerokość tj. proporcja długości do szerokości 10:9 — 1:1 — 9:10.

Zobacz też tarczowaty.

Elipsa to figura geometryczna o dwóch prostopadłych osiach; szczególnym jej przypadkiem jest okrąg. Za eliptyczne liści przyjmuje się gdy stosunek długości do szerokości jest w przedziale 6:5 do 5:2 tj. 1.2 do 2.5. Typowy liść eliptyczny jest około dwa razy dłuższy niż szerszy, w obrysie elipsy, najszerszy w środku długości, o wierzchołku i nasadzie tępej.

Liść szerokoeliptyczny to skrócony eliptyczny, o stosunku długości do szerokości 3:2 i mniejszym; w miarę poszerzania zmierza w kierunku okrągłego.

Liść podługowatoeliptyczny to wydłużony eliptyczny tj. o stosunku długości do szerokości 5:2 tj. 2.5×. Jeśli ten stosunek jest większy to mamy do czynienia z kształtami podługowatymi.

Terminu owalny nie należy używać. Historycznie był definiowany: 1) tak jak obecny eliptyczny tj. zaokrąglony na końcach (podczas gdy wtedy eliptyczny oznaczał owalną w obrysie figurę ale z ostrymi końcami, co jest dość absurdalne); 2) jak szerokoeliptyczny; 3) był synonimizowany z eliptycznym. Termin owalny jest wybitnie niejasny, z racji różnego traktowania. Poza tym mógł mylić się z jajowatym (ovatus, ovalis). Współcześnie odradza jego używania ^{[471s38][475s80]} jest zastąpiony terminami eliptyczny.Elipsa to figura geometryczna o dwóch prostopadłych osiach; szczególnym jej przypadkiem jest okrąg. Za eliptyczne liści przyjmuje się gdy stosunek długości do szerokości jest w przedziale 6:5 do 5:2 tj. 1.2 do 2.5. Typowy liść eliptyczny jest około dwa razy dłuższy niż szerszy, w obrysie elipsy, najszerszy w środku długości, o wierzchołku i nasadzie tępej.

Liść podługowatoeliptyczny to wydłużony eliptyczny tj. o stosunku długości do szerokości 5:2 tj. 2.5×. Jeśli ten stosunek jest większy to mamy do czynienia z kształtami podługowatymi.

Termin podługowaty jest różnie traktowany. Należy precyzyjnie przyjąć, że podługowaty to forma wydłużona eliptyczna, stosunkowo wąska, ± (2.5) 3-8 × dłuższa niż szersza, na znacznym odcinku brzegi powinny być do siebie ±równoległe, zarówno nasada jak i koniec tępe, stopniowo zaokrąglone. ^{[475s133+77] [471s308]} Taki jak u rdestnicy kędzierzawej (Potamogeton crispus). ^[40s23] W miarę zwężania podługowaty przechodzi w równowąski.

W przypadku wąskich podługowatych, o proporcji długości do szerokości ok. 6:1 możemy mówić o kształcie wąskoeliptycznym.

Niekiedy termin traktowany szeroko, pasujący do wielu form wydłużonych: w środkowej części jest najszerszy i stosunkowo równomiernie zwęża się ku podstawie i ku końcowi blaszki liściowej; jak u kokoryczki wielokwiatowej (Polygonatum multiflorum) [można go określić jako typowy lancetowaty! najszerszy w środku]. ^[71.1s139]

W przypadku listków mszaków mówi o podługowatych także, gdy nie są istotnie zwężone ku nasadzie (brzegi na znacznym odcinku są ±równoległe), ale gdy nie są tak szerokie w stosunku do długości jak językowate. ^[368s14]

Równowąskopodługowaty jak podługowaty ale wąski, przynajmniej 6× dłuższy niż szerszy.Termin podługowaty jest różnie traktowany. Należy precyzyjnie przyjąć, że podługowaty to forma wydłużona eliptyczna, stosunkowo wąska, ± (2.5) 3-8 × dłuższa niż szersza, na znacznym odcinku brzegi powinny być do siebie ±równoległe, zarówno nasada jak i koniec tępe, stopniowo zaokrąglone. ^{[475s133+77] [471s308]} Taki jak u rdestnicy kędzierzawej (Potamogeton crispus). ^[40s23] W miarę zwężania podługowaty przechodzi w równowąski.

Niekiedy termin traktowany szeroko, pasujący do wielu form wydłużonych: w środkowej części jest najszerszy i stosunkowo równomiernie zwęża się ku podstawie i ku końcowi blaszki liściowej; jak u kokoryczki wielokwiatowej (Polygonatum multiflorum) [można go określić jako typowy lancetowaty! najszerszy w środku]. ^[71.1s139]

Równowąskopodługowaty jak podługowaty ale wąski, przynajmniej 6× dłuższy niż szerszy.

Liście podługowate, stosunkowo szerokie w stosunku do długości i na znacznym odcinku o równoległych do siebie brzegach, na szczycie zaokrąglone lub krótko zaostrzone.
Forma listków stosunkowo często spotykana u mszaków.Liście podługowate, stosunkowo szerokie w stosunku do długości i na znacznym odcinku o równoległych do siebie brzegach, na szczycie zaokrąglone lub krótko zaostrzone.
Forma listków stosunkowo często spotykana u mszaków.

Liście w obrysie eliptyczne, z symetryczną górną i dolną połową, ale o ostrych końcach.

tradycyjny lancetowaty

Ostro zakończone formy podługowate, tj. zaostrzonopodługowate i wąskozaostrzonopodługowate odpowiadają tradycyjnemu rozumieniu terminu lancetowaty (najszerszy w środkowym odcinku). Tak jest w kluczu Rothmallera i "kluczu Szafera" lancetowaty jest najszerszy w środkowej części i dość wąski (3-8:1) jak u babki lancetowatej (Plantago lanceolata); tak też przedstawia typologię form lancetowatych fundamentalna morfologia radziecka. ^[471]

Obecnie częsta jest inna interpretacja lancetowatego (najszerszy w dolnej połowie, tj. "wąski/podługowaty i ostro zakończony jajowaty"). Liście w obrysie eliptyczne, z symetryczną górną i dolną połową, ale o ostrych końcach.

tradycyjny lancetowaty

Ostro zakończone formy podługowate, tj. zaostrzonopodługowate i wąskozaostrzonopodługowate odpowiadają tradycyjnemu rozumieniu terminu lancetowaty (najszerszy w środkowym odcinku). Tak jest w kluczu Rothmallera i "kluczu Szafera" lancetowaty jest najszerszy w środkowej części i dość wąski (3-8:1) jak u babki lancetowatej (Plantago lanceolata); tak też przedstawia typologię form lancetowatych fundamentalna morfologia radziecka. ^[471]

Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w połowie.Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w połowie.

Termin lancetowaty jest mało precyzyjny. W zależności od ujęcia to zwykle seria kształtów umiarkowanie wydłużonych i dość wąskich, ±ostro zakończona lub przytępiona na obu końcach oraz najszerszych w środkowej, dolnej lub górnej części.

Liść lancetowaty w zależności od ujęcia ma blaszkę liściową:

1° umiarkowanie wydłużony do dość wąskiej (3-4 (8) × dłuższą niż szerszą)

2° stopniowo zwężającą się ku podstawie i ku szczytowi oraz tamże ostrą, tępawą lub zaokrągloną(!)

3° we florze Czech, Słowacji ^[84.1s92] i słowniku Kew ^[475s133+66] przyjmują lancetowaty jako najszerszy w dolnej połowie ± na 1/3 od nasady blaszki liściowej (jak u krwawnicy pospolitej (Lythrum salicaria) ^[71.1s140]); w większości współczesnej literatury anglojęzycznej mamy do czynienia z taką interpretacją terminu lancetowaty, precyzyjnie odpowiada to zaostrzonopodługowatojajowatemu; najszerszy ale w górnej połowie nazywany jest w tym ujęciu odwrotnielancetowatym

4° ALE w kluczu Rothmallera i "kluczu Szafera" lancetowaty jest najszerszy w środkowej części i dość wąski (3-8:1) jak u babki lancetowatej (Plantago lanceolata); tak też przedstawia typologię form lancetowatych jako zaostrzonopodługowatych fundamentalna morfologia radziecka. ^[471]

4b° poza tym w kluczu Rothmallera ^[40s23] najszerszy w dole to kształt jajowatolancetowaty:
gdy przy tym stosunkowo szeroki (2.5-3:1) to eiförmig-lanzettlich (jak u poziewnika polnego (Galeopsis ladanum))
gdy przy tym wąski (3-8:1) to eilanzettlich jak u wierzby kruchej (Salix fragilis)
jest to rozróżnienie lanceolatus "lancetowaty" / lanceatus "lancowaty" ^[480s132], wnoszące kolejny poziom chaosu i nieporozumień ^[471s38]

Precyzję określenia może zapewnić użycie takich określeń w miejsce lancetowatego jak: wąskoeliptyczny lub podługowaty (gdy w środku najszerszy i końce tępe), zaostrzonopodługowaty (gdy koniec ostry), podługowatojajowaty (gdy najszerszy poniżej połowy i zaostrzony na końcu) i zaostrzonopodługowatojajowaty (gdy najszerszy poniżej połowy i zaostrzony na końcu) itd. ^[471s38] Termin lancetowaty jest mało precyzyjny. W zależności od ujęcia to zwykle seria kształtów umiarkowanie wydłużonych i dość wąskich, ±ostro zakończona lub przytępiona na obu końcach oraz najszerszych w środkowej, dolnej lub górnej części.

1° umiarkowanie wydłużony do dość wąskiej (3-4 (8) × dłuższą niż szerszą)

3° we florze Czech, Słowacji ^[84.1s92] i słowniku Kew ^[475s133+66] przyjmują lancetowaty jako najszerszy w dolnej połowie ± na 1/3 od nasady blaszki liściowej (jak u krwawnicy pospolitej (Lythrum salicaria) ^[71.1s140]); w większości współczesnej literatury anglojęzycznej mamy do czynienia z taką interpretacją terminu lancetowaty, precyzyjnie odpowiada to zaostrzonopodługowatojajowatemu; najszerszy ale w górnej połowie nazywany jest w tym ujęciu odwrotnielancetowatym

4b° poza tym w kluczu Rothmallera ^[40s23] najszerszy w dole to kształt jajowatolancetowaty:
gdy przy tym stosunkowo szeroki (2.5-3:1) to eiförmig-lanzettlich (jak u poziewnika polnego (Galeopsis ladanum))
gdy przy tym wąski (3-8:1) to eilanzettlich jak u wierzby kruchej (Salix fragilis)
jest to rozróżnienie lanceolatus "lancetowaty" / lanceatus "lancowaty" ^[480s132], wnoszące kolejny poziom chaosu i nieporozumień ^[471s38]

Precyzję określenia może zapewnić użycie takich określeń w miejsce lancetowatego jak: wąskoeliptyczny lub podługowaty (gdy w środku najszerszy i końce tępe), zaostrzonopodługowaty (gdy koniec ostry), podługowatojajowaty (gdy najszerszy poniżej połowy i zaostrzony na końcu) i zaostrzonopodługowatojajowaty (gdy najszerszy poniżej połowy i zaostrzony na końcu) itd. ^[471s38]

Liść o blaszce liściowej która jest:

1° umiarkowanie wydłużoną (3-4 × dłuższą niż szerszą)

2° najszerszą w górnej połowie (± na 1/3 od końca blaszki liściowej)

3° stopniowo zwężającą się ku podstawie i ku szczytowiLiść o blaszce liściowej która jest:

2° najszerszą w górnej połowie (± na 1/3 od końca blaszki liściowej)

Kształty jajowate są bocznie symetryczne ale górna i dolna część nie jest symetryczna; dolna część jest szersza od górnej. Dolna część jest bardziej zaokrąglona od górnej, która może być tępa (u "typowych jajowatych") albo ostra, zaostrzona lub inaczej zakończona, co należy podać w opisie kształtu np. zaostrzonojajowaty (jajowaty z zaostrzonym wierzchołkiem).

Typowy kształt jajowaty ma długość 1.5-2× większą od szerokości (3:2 - 2:1), najszersze w dole, w ± 1/3 długości.

Szerokojajowate są ok. 1.25× dłuższe niż szersze (5:4).

Okrągłoojajowate są zbliżone do okrągłych (1:1 - 10:9) ale z największą szerokością w dolnej części.

Podługowatojajowate są 2.5-5× dłuższe niż szersze (5:2 - 5:1); są one identyczne z lancetowatymi ujmowanymi jako te które są najszersze w dolnej części i tak też najczęściej się je nazywa.

Jeszcze węższe można nazwać wąskojajowatymi, choć bardziej zrozumiałe będzie jednak określenie wąskolancetowaty, gdyż "jajowatość" ich kształtu nie jest oczywista.

Kształty odwrotniejajowate mają proporcje jak wyżej, ale są najszersze w górnej połowie.Kształty jajowate są bocznie symetryczne ale górna i dolna część nie jest symetryczna; dolna część jest szersza od górnej. Dolna część jest bardziej zaokrąglona od górnej, która może być tępa (u "typowych jajowatych") albo ostra, zaostrzona lub inaczej zakończona, co należy podać w opisie kształtu np. zaostrzonojajowaty (jajowaty z zaostrzonym wierzchołkiem).

Szerokojajowate są ok. 1.25× dłuższe niż szersze (5:4).

Podługowatojajowate są 2.5-5× dłuższe niż szersze (5:2 - 5:1); są one identyczne z lancetowatymi ujmowanymi jako te które są najszersze w dolnej części i tak też najczęściej się je nazywa.

Kształty odwrotniejajowate mają proporcje jak wyżej, ale są najszersze w górnej połowie.

Jak jajowaty, z tym, że szerszy koniec w górze, tj. najszersze w górze, w ± 2/3 długości blaszki liściowej.Jak jajowaty, z tym, że szerszy koniec w górze, tj. najszersze w górze, w ± 2/3 długości blaszki liściowej.

Jajowatolancetowata blaszka liściowa jest 2.5-3 × dłuższa niż szersza, o kształcie pośrednim pomiędzy lancetowatym a jajowatym, jak u poziewnika polnego (Galeopsis ladanum) ^[40s23].Jajowatolancetowata blaszka liściowa jest 2.5-3 × dłuższa niż szersza, o kształcie pośrednim pomiędzy lancetowatym a jajowatym, jak u poziewnika polnego (Galeopsis ladanum) ^[40s23].

O liściu sercowatym mówimy gdy w obrysie jest zaostrzonojajowaty i przy tym ma ostro wciętą, sercowatą nasadę.O liściu sercowatym mówimy gdy w obrysie jest zaostrzonojajowaty i przy tym ma ostro wciętą, sercowatą nasadę.

Liść pojedynczy o blaszce z sercowato wykrojonym końcem i z podstawą zwężającą się.Liść pojedynczy o blaszce z sercowato wykrojonym końcem i z podstawą zwężającą się.

Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i z ± zaokrąglonym zakończeniem oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i z ± zaokrąglonym zakończeniem oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.

Kształtem przypomina trójkąt (± równoboczny ^[71.1s142]; 1-3 × dłuższe niż szersze ^[40s24]).

Trójkątniejajowaty to kształt pośredni między trójkątnym a jajowatym, Kształtem przypomina trójkąt (± równoboczny ^[71.1s142]; 1-3 × dłuższe niż szersze ^[40s24]).

Liść pojedynczy o podstawie blaszki liściowej wyciągniętej w dwa ostro zakończone płaty, kąt pomiędzy nimi jest ostry.Liść pojedynczy o podstawie blaszki liściowej wyciągniętej w dwa ostro zakończone płaty, kąt pomiędzy nimi jest ostry.

Liść pojedynczy z blaszką która ma podstawę wyciągniętą w dwie wydłużone, zaostrzone klapy rozstawione na boku lub wywinięte do góry; kąt pomiędzy klapami jest rozwarty.Liść pojedynczy z blaszką która ma podstawę wyciągniętą w dwie wydłużone, zaostrzone klapy rozstawione na boku lub wywinięte do góry; kąt pomiędzy klapami jest rozwarty.

Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i ± tępo zakończonej oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.Liść pojedynczy o blaszce 2-4 × dłuższej niż szerszej, w górze najszerszej i ± tępo zakończonej oraz stopniowo zwężającej się ku podstawie.

Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w 1/3 od klinowato zakończonej podstawy, blaszka zakończona tępo.

Łaciński termin trullatum odnosi się do kielni o tradycyjnym (nie trapezowym) kształcie; w polskiej literaturze botanicznej kształt ten określany jest jako jajowatorombowaty.Liść pojedynczy o blaszce w zarysie rombowatej najszerszej w 1/3 od klinowato zakończonej podstawy, blaszka zakończona tępo.

Liść pojedynczy o blaszce przypominającej kształtem skrzypce tj. z łagodnym przewężeniem w okolicy lub poniżej środka.Liść pojedynczy o blaszce przypominającej kształtem skrzypce tj. z łagodnym przewężeniem w okolicy lub poniżej środka.

Blaszka liściowa o kształcie nerki tj. szersza niż dłuższa, od zewnątrz zaokrąglona, od wewnętrznej strony z tępym wykrojeniem.Blaszka liściowa o kształcie nerki tj. szersza niż dłuższa, od zewnątrz zaokrąglona, od wewnętrznej strony z tępym wykrojeniem.

Silnie wydłużony, wielokrotnie (ok. 10 ×) dłuższy niż szerszy, stosunkowo wąski i na większości biegu jednakowej szerokości tj. o równoległych brzegach. Liście większości wiechlinowatych (Poaceae) są równowąskie.

Liście taśmowate to równowąskie wiotkie liście u roślin wodnych.Silnie wydłużony, wielokrotnie (ok. 10 ×) dłuższy niż szerszy, stosunkowo wąski i na większości biegu jednakowej szerokości tj. o równoległych brzegach. Liście większości wiechlinowatych (Poaceae) są równowąskie.

Odmiana liścia równowąskiego ale stosunkowo szersza, o ± równoległych brzegach. Sztywne, grubsze, liście tego rodzaju ale z silnym nerwem środkowym i składające się wzdłuż linni środkowej określamy jako mieczowate np. w rodzaju Iris i tatarak zwyczajny (Acorus calamus).Odmiana liścia równowąskiego ale stosunkowo szersza, o ± równoległych brzegach. Sztywne, grubsze, liście tego rodzaju ale z silnym nerwem środkowym i składające się wzdłuż linni środkowej określamy jako mieczowate np. w rodzaju Iris i tatarak zwyczajny (Acorus calamus).

Liść igiełkowaty (szpilkowaty) jest sztywny, wąski, mniej więcej jednakowej szerokości, na końcu zwykle ostro zakończony. Liść igiełkowaty (szpilkowaty) jest sztywny, wąski, mniej więcej jednakowej szerokości, na końcu zwykle ostro zakończony.

/Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 [3]/ podają terminy szpilkowaty i igiełkowaty nie definiując ich; terminu szpilki używają wobec liści drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae). /Rutkowski L., 1998 [15]/ używa w tym samym kontekście terminu igły. W praktyce rozróżnienia terminów szpilkowaty-igiełkowaty nie jest czynione i są to synonimy; podobnie jak zamiennie mówi się o drzewach szpilkowych i drzewach iglastych. /Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 [3]/ podają terminy szpilkowaty i igiełkowaty nie definiując ich; terminu szpilki używają wobec liści drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae). /Rutkowski L., 1998 [15]/ używa w tym samym kontekście terminu igły. W praktyce rozróżnienia terminów szpilkowaty-igiełkowaty nie jest czynione i są to synonimy; podobnie jak zamiennie mówi się o drzewach szpilkowych i drzewach iglastych.

Liść szydlasty (szydłowaty) jest sztywny i bardzo wąski, zwężający się ku ostro, szpiczasto zakończonej górze — formy takiej jak szydło.Liść szydlasty (szydłowaty) jest sztywny i bardzo wąski, zwężający się ku ostro, szpiczasto zakończonej górze — formy takiej jak szydło.

Liść szczeniasty jest równowąski, długi i cienki, grubości 0.8-1.5 mm, dość sztywny dzięki obustronnemu spłaszczeniu i rynnowatemu zagłębieniu np. u bliźniczki psiej trawki (Nardus stricta), kostrzewy popielatej (Festuca cinerea).

Liść nitkowaty jest cieńszy od szczeciniastego, grubości 0.5-0.8 mm, równogruby, i nie jest sztywny. Np. kostrzewa bruzdkowana (Festuca rupicola).

Liść włosowaty jest jeszcze cieńszy, grubości poniżej 0.5 mm, równowąski, długi i cienki, nie sztywny. Np. rdestnica nitkowata (Potamogeton filiformis).Liść szczeniasty jest równowąski, długi i cienki, grubości 0.8-1.5 mm, dość sztywny dzięki obustronnemu spłaszczeniu i rynnowatemu zagłębieniu np. u bliźniczki psiej trawki (Nardus stricta), kostrzewy popielatej (Festuca cinerea).

Liść włosowaty jest jeszcze cieńszy, grubości poniżej 0.5 mm, równowąski, długi i cienki, nie sztywny. Np. rdestnica nitkowata (Potamogeton filiformis).

Liść sitowaty jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego.

W odniesieniu do tych liści sitowatych /Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 [3]/ używają określenia obły a /Mowszowicz, J., 1977 [2]/ używa określenia walcowaty.

Liść rurkowaty, jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego, pusty (dęty) w środku np. u cebuli (Allium cepa).Liść sitowaty jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego.

Liść rurkowaty, jest długi i wąski, na przekroju ± kolisty do półkolistego, pusty (dęty) w środku np. u cebuli (Allium cepa).

Liść prosty pierzastodzielny, pierzastosieczny, lub liść pierzastozłożony z końcową łatką lub listkiem niepodzielonym i znacznie większym od pozostałych listków lub łatek, które odstają ± prostopadle od osi liścia i zmniejszają się ku nasadzie liścia.Liść prosty pierzastodzielny, pierzastosieczny, lub liść pierzastozłożony z końcową łatką lub listkiem niepodzielonym i znacznie większym od pozostałych listków lub łatek, które odstają ± prostopadle od osi liścia i zmniejszają się ku nasadzie liścia.

Liść pojedynczy, pierzastodzielny, z końcowym odcinkiem największym i kolejnymi odcinkami coraz mniejszymi, trójkątnymi, zaostrzonymi i zakrzywionymi tak, że są skierowane ostrzem ku podstawie blaszki liściowej („do dołu”). Tego rodzaju liście są częste np. u mniszka lekarskiego (coll.) (Taraxacum officinale coll.).

Termin piłowaty nie występował w znanej mi polskiej literaturze.Liść pojedynczy, pierzastodzielny, z końcowym odcinkiem największym i kolejnymi odcinkami coraz mniejszymi, trójkątnymi, zaostrzonymi i zakrzywionymi tak, że są skierowane ostrzem ku podstawie blaszki liściowej („do dołu”). Tego rodzaju liście są częste np. u mniszka lekarskiego (coll.) (Taraxacum officinale coll.).

Liście tarczowate np. u nasturcji większej (Tropaeolum majus) z blaszką liściową, w obrysie okrągławą i ogonkiem liściowym dochodzącym do niej od spodu, centralnie lub nieco ekscentrycznie.

Zobacz też włosek tarczowaty.Liście tarczowate np. u nasturcji większej (Tropaeolum majus) z blaszką liściową, w obrysie okrągławą i ogonkiem liściowym dochodzącym do niej od spodu, centralnie lub nieco ekscentrycznie.