Epipactis (kruszczyk)

Warżka jest podzielona poprzecznym przedłużeniem na dwie części:
Hypochil (lat. hipochile) to część nasadowa warżki, zwykle wklęsła i wypełniona nektarem.
Epichil (lat. epichile) to część zewnętrzna, zwykle płaska lub języczkowata, z 2-3 guzkami lub zgrubieniami u swojej nasady (przy przewężeniu).
Mezochil to łącznik obu części warżki, jego górna krawędź listewkami zbiega na hypochil, oglądana od frontu tworzy coś w rodzaju bramy/wejścia do hypochilu — jej szerokość i forma (U, !, V lub Y-kształtna) jest cechą diagnostyczną.

Kwiaty są w różnym stopniu "otwarte", w zależności od tego ile i w jaki sposób są stulone listki okwiatu.

Rostellum powstaje z przekształcenia środkowej łatki znamienia słupka - jego górna część (uczepek) jest zwykle łatwym do odczepienia lepkim gruczołkiem i służy do przyklejenia pyłkowin do ciała zapylającego owada.

Do 2014r. cały rodzaj podlegał ochronie ścisłej. Obecnie gatunki są wyspecyfikowane, przy czym kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens) i kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) podlegają ochronie częściowej.

⇑ skok do węzła klucza nadrzędnego [na stronie: Orchidaceae (storczykowate)]

obie części warżki połączone ruchomo (↓nie)

⇒ Epipactis palustris (kruszczyk błotny)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Podmokłe łąki i torfowiska, rzadko na obrzeżach wilgotnych lasów, na glebach żyznych, zasobnych w węglan wapnia.

obie części warżki zrośnięte nieruchomo (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, op ...
· Kłącze o krótkich międzywęźlach.

u nasady epichilu gęsto pomarszczone i pofałdowane guzki (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu ...
· Zalążnia gęsto owłosiona, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz od nasady do przynajmniej połowy długości owłosione; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie, na nerwie środkowym, rzadko owłosione.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej ...

kwiaty ciemnoczerwone (↓nie)

Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)

· ta cecha diagnostyczna jest widocz ...
· Liści 4-9, przynajmniej 2× dłuższe od międzywęźli, 2-8(12)cm długości i 1-4cm szerokości, podługowato-jajowate.
· ta cecha diagnostyczna j ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub za ...

⇒ Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Gatunek o szerokiej amplitudzie ekologicznej, od żyznych buczyn do borów sosnowych i wydmowych piasków; na glebach suchych i świeżych, żyznych i ubogich. Preferuje gleby obojętne do lekko zasadowych.

kwiaty brązowe, zielonobrązowe (↑nie)

Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny) — XL

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· Liści nieliczne, 2-6, zwykle krótsze od międzywęźli, drobne — 1-3.5(5)cm długości i 0.3-3cm szerokości, lancetowate do równowąskich.
· ta cecha diagnostyczna jes ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania ...

⇒ Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Cieniste lasy bukowe i sosnowe, na glebach stosunkowo suchych i żyznych, o odczynie obojętnym do zasadowego.

u nasady epichilu 2-3 gładkie lub prawie gładkie guzki lub ich brak (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakła ...
· Zalążnia rzadko owłosiona lub naga, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz jedynie w nasadzie rzadko owłosione lub nagie; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie zwykle nagie.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej w ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atl ...

rostellum niedziałające (↓nie)

oś kwiatostanu omszona (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w peł ...

rośliny drobne (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest wido ...
· Kwiatostan (1.3)3-10(12)cm długości, 3-12(17)-kwiatowy.
· ta cecha diagnostyczn ...

⇒ Epipactis albensis (kruszczyk połabski)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

rośliny większe (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest ...
· Kwiatostan 5-40cm długości, (8)15-40-kwiatowy.
· ta cecha diagnostyczna j ...

kwiaty duże (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna je ...
· Epichil dłuższy niż szerszy.
· ta cecha ...

⇒ Epipactis leptochila (kruszczyk ostropłatkowy)

gatunek wydzielony z E. helleborine, jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia

Ciepłolubne, cieniste lasy liściaste, zwłaszcza bukowe, na stokach, na glebach nawapiennych. U nas znaleziony w Beskidzie Żywieckim.

kwiaty małe (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest wid ...
· Epichil tak długi jak szeroki.
· ta cecha ...

liście pofałowane, kwiaty z nektarem (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, różne elementy niedostępne ...
· Zewnętrzne listki okwiatu jajowate, na szczycie proste, białawe, zielonkawe, jedynie na brzegu blado różowe.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładan ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w ...
· ta cecha diagnostyczna jest w ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje ...

⇒ Epipactis muelleri (kruszczyk Muellera)

gatunek z kręgu E. helleborine s.l., jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia

Występuje w Europie Środkowej, w ciepłych prześwietlonych lasach sosnowych i mieszanych, zarośla, brzegi lasów, na glebach nawapiennych. Być może do znalezienia w Polsce.

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, róż ...
· Zewnętrzne listki okwiatu lancetowate, na szczycie do tyłu odgięte.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowa ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowani ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakłada ...

⇒ Epipactis greuteri (kruszczyk Greutera)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Gatunek o wąskiej amplitudzie ekologicznej. Wilgotne cieniste lasy mieszane jodła-buk i świerkowe. Na zboczach górskich potoków, w miejscach silnie zacienionych, wilgotnych i chłodnych, na glebach nawapiennych lub z dużą zawartością węglanu wapnia.

liście nie pofałdowane, kwiaty bez nektaru (↑nie)

Epipactis dunensis Godf.

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

oś kwiatostanu naga lub skąpo omszona (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna ...
· Kwiaty silnie zwieszone.

liście tępe, nie fałdowane (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna je ...
· Zalążnia wąska, pałeczkowata, nie grubiejąca do czasu zaschnięcia kwiatów.

Epipactis confusa

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

liście ostre, fałdowane (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna ...
· Zalążnia gruszkowata, duża, szybko grubiejąca.

Epipactis phyllanthes G.E. Sm.

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

rostellum działające (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu zna ...
· Kwiatostan zwykle gęsty.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po z ...

rośliny niebieskofioletowo nabiegłe (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduj ...
· Liście ±długości międzywęźli, zwykle nieco krótsze.

⇒ Epipactis purpurata (kruszczyk siny)

syn. Epipactis sessilifolia · takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Ciemne lasy liściaste, na żyznych i świeżych glebach nawapiennych.

rośliny zielone (↑nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu ...

liście drobniejsze (↓nie)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wer ...
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo gruba (stosunek długości pędu do średnicy = 85-180).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje si ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcj ...

⇒ Epipactis distans (kruszczyk krótkolistny)

syn. Epipactis helleborine ssp. orbicularis · takson rodzimy lub trwale zadomowiony

liście okazalsze (↑nie)

Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny) — XL

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej w ...
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo cienka (stosunek długości pędu do średnicy = 185-385).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znaj ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...

⇒ Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony

Gatunek o szerokiej skali ekologicznej. Od żyznych lasów bukowych do ubogich i kwaśnych lasów sosnowych i wydm. Także na siedliskach antropogennych jak rowy melioracyjne, hałdy rumoszu skalnego.

Epipactis ×schmalhausenii

Epipactis helleborine × atrorubens
takson rodzimy lub trwale zadomowiony, nie ujęty czekliście 2002 [24]

pierwsza opisana krzyżówka w obrębie rodzaju kruszczyk (Epipactis) - kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) × kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens).