Do 2014r. cały rodzaj podlegał ochronie ścisłej. Obecnie gatunki są wyspecyfikowane, przy czym kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens) i kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) podlegają ochronie częściowej.
f
kruszc. Schmalhaus.
atrorub. × helleb.
Warżka jest podzielona poprzecznym przedłużeniem na dwie części:
Hypochil (lat. hipochile) to część nasadowa warżki, zwykle wklęsła i wypełniona nektarem.
Epichil (lat. epichile) to część zewnętrzna, zwykle płaska lub języczkowata, z 2-3 guzkami lub zgrubieniami u swojej nasady (przy przewężeniu).
Mezochil to łącznik obu części warżki, jego górna krawędź listewkami zbiega na hypochil, oglądana od frontu tworzy coś w rodzaju bramy/wejścia do hypochilu — jej szerokość i forma (U, !, V lub Y-kształtna) jest cechą diagnostyczną.
Hypochil (lat. hipochile) to część nasadowa warżki, zwykle wklęsła i wypełniona nektarem.
Epichil (lat. epichile) to część zewnętrzna, zwykle płaska lub języczkowata, z 2-3 guzkami lub zgrubieniami u swojej nasady (przy przewężeniu).
Mezochil to łącznik obu części warżki, jego górna krawędź listewkami zbiega na hypochil, oglądana od frontu tworzy coś w rodzaju bramy/wejścia do hypochilu — jej szerokość i forma (U, !, V lub Y-kształtna) jest cechą diagnostyczną.
Rostellum powstaje z przekształcenia środkowej łatki znamienia słupka - jego górna część (uczepek) jest zwykle łatwym do odczepienia lepkim gruczołkiem i służy do przyklejenia pyłkowin do ciała zapylającego owada.
nazwa pozycji klucza
*alternatywy dla tej pozycji
· do pozycji w szablonie klucza:
(z)
· powrót z szablonu klucza:
(p)
|
obie części warżki połączone ruchomo *obie części warżki zrośnięte nieruchomo· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kłącze o długich międzywęźlach. Podmokłe łąki i torfowiska, rzadko na obrzeżach wilgotnych lasów, na glebach żyznych, zasobnych w węglan wapnia. | ||||||||||||||
|
obie części warżki zrośnięte nieruchomo *obie części warżki połączone ruchomo· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kłącze o krótkich międzywęźlach. | ||||||||||||||
|
u nasady epichilu gęsto pomarszczone i pofałdowane guzki *u nasady epichilu 2-3 gładkie lub prawie gładkie guzki lub ich brak· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia gęsto owłosiona, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz od nasady do przynajmniej połowy długości owłosione; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie, na nerwie środkowym, rzadko owłosione. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
kwiaty ciemnoczerwone *kwiaty brązowe, zielonobrązowe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liści 4-9, przynajmniej 2× dłuższe od międzywęźli, 2-8 (12) cm długości i 1-4 cm szerokości, podługowato-jajowate. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Gatunek o szerokiej amplitudzie ekologicznej, od żyznych buczyn do borów sosnowych i wydmowych piasków; na glebach suchych i świeżych, żyznych i ubogich.
Preferuje gleby obojętne do lekko zasadowych. | ||||||||||||||
|
kwiaty brązowe, zielonobrązowe *kwiaty ciemnoczerwone· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liści nieliczne, 2-6, zwykle krótsze od międzywęźli, drobne — 1-3.5 (5) cm długości i 0.3-3 cm szerokości, lancetowate do równowąskich. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Cieniste lasy bukowe i sosnowe, na glebach stosunkowo suchych i żyznych, o odczynie obojętnym do zasadowego. | ||||||||||||||
|
u nasady epichilu 2-3 gładkie lub prawie gładkie guzki lub ich brak *u nasady epichilu gęsto pomarszczone i pofałdowane guzki· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia rzadko owłosiona lub naga, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz jedynie w nasadzie rzadko owłosione lub nagie; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie zwykle nagie. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
rostellum niedziałające *rostellum działające· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Znamię ustawione prostopadle lub skośnie względem osi słupka. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
oś kwiatostanu omszona *oś kwiatostanu naga lub skąpo omszona· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
| ||||||||||||||
|
rośliny drobne *rośliny większe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan (1.3) 3-10 (12) cm długości, 3-12 (17)-kwiatowy. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
rośliny większe *rośliny drobne· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan 5-40 cm długości, (8) 15-40-kwiatowy. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
kwiaty duże *kwiaty małe· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Epichil dłuższy niż szerszy. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Epipactis leptochila (kruszczyk ostropłatkowy) takson wyłączony z flory Polski [gatunek wydzielony z E. helleborine, jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia] [491] Ciepłolubne, cieniste lasy liściaste, zwłaszcza bukowe, na stokach, na glebach nawapiennych.
U nas znaleziony w Beskidzie Żywieckim. | ||||||||||||||
|
kwiaty małe *kwiaty duże· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Epichil tak długi jak szeroki. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrzne listki okwiatu jajowate, na szczycie proste, białawe, zielonkawe, jedynie na brzegu blado różowe. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Epipactis muelleri (kruszczyk Muellera) takson wyłączony z flory Polski [gatunek z kręgu E. helleborine s.l., jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia] [491] Występuje w Europie Środkowej, w ciepłych prześwietlonych lasach sosnowych i mieszanych, zarośla, brzegi lasów, na glebach nawapiennych.
Być może do znalezienia w Polsce. | ||||||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrzne listki okwiatu lancetowate, na szczycie do tyłu odgięte. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Gatunek o wąskiej amplitudzie ekologicznej.
Wilgotne cieniste lasy mieszane jodła-buk i świerkowe. Na zboczach górskich potoków, w miejscach silnie zacienionych, wilgotnych i chłodnych, na glebach nawapiennych lub z dużą zawartością węglanu wapnia. | ||||||||||||||
|
Epipactis dunensis Godf.
W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce. | ||||||||||||||
|
oś kwiatostanu naga lub skąpo omszona *oś kwiatostanu omszona· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty silnie zwieszone. | ||||||||||||||
|
liście tępe, nie fałdowane *liście ostre, fałdowane· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia wąska, pałeczkowata, nie grubiejąca do czasu zaschnięcia kwiatów. Epipactis confusa
W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce. | ||||||||||||||
|
liście ostre, fałdowane *liście tępe, nie fałdowane· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia gruszkowata, duża, szybko grubiejąca. Epipactis phyllanthes G.E. Sm.
W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce. | ||||||||||||||
|
rostellum działające *rostellum niedziałające· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan zwykle gęsty. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||||||||||
|
rośliny niebieskofioletowo nabiegłe *rośliny zielone· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście ± długości międzywęźli, zwykle nieco krótsze. Ciemne lasy liściaste, na żyznych i świeżych glebach nawapiennych. | ||||||||||||||
|
rośliny zielone *rośliny niebieskofioletowo nabiegłe· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
| ||||||||||||||
|
liście drobniejsze *liście okazalsze· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo gruba (stosunek długości pędu do średnicy = 85-180). · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Epipactis distans (kruszczyk krótkolistny)
syn. Epipactis helleborine ssp. orbicularis · Epipactis orbicularis · rodzimy takson flory Polski [491] | ||||||||||||||
|
liście okazalsze *liście drobniejsze· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo cienka (stosunek długości pędu do średnicy = 185-385). · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Gatunek o szerokiej skali ekologicznej.
Od żyznych lasów bukowych do ubogich i kwaśnych lasów sosnowych i wydm. Także na siedliskach antropogennych jak rowy melioracyjne, hałdy rumoszu skalnego. | ||||||||||||||
właściwości i zastosowanie
wymagania i uprawa
⇈
🌸
🔆 miejsce: ☀ słoneczne • ⛅ półcieniste
💧 woda: gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: żyzna • próchniczna • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową
🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:
przez podział [wiosną lub jesienią]
⇈ 🌱 🌸
odmiany uprawne (#1) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion
| ▫ | ‘Sabine’ — mieszaniec krajowego kruszczyka błotnego (Epipactis palustris) i północnoamerykańskiego kruszczyka olbrzymiego (Epipactis gigantea); kwiaty jaskrawo zabarwione, wielobarwne, biało-żółto-pomarańczowo-rdzawobrązowo-purpurowe; pędy sztywne, roślina pełna wigoru |
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji