Ogółem rodzaj liczy około 40 gatunków. We florze Polski współcześnie występuje jeden gatunek rodzimy — dereń świdwa (Cornus sanguinea) i dawno zdziczałe, uprawiane jako krzewy ozdobne, obecnie zadomowione: dereń biały (Cornus alba) oraz dereń rozłogowy (Cornus sericea).
W uprawie jako krzewy lub byliny ozdobne znajduje się kilka gatunków dereni z odmianami.Ogółem rodzaj liczy około 40 gatunków. We florze Polski współcześnie występuje jeden gatunek rodzimy — dereń świdwa (Cornus sanguinea) i dawno zdziczałe, uprawiane jako krzewy ozdobne, obecnie zadomowione: dereń biały (Cornus alba) oraz dereń rozłogowy (Cornus sericea).
W uprawie jako krzewy lub byliny ozdobne znajduje się kilka gatunków dereni z odmianami.
W uprawie jako krzewy lub byliny ozdobne znajduje się kilka gatunków dereni z odmianami.Ogółem rodzaj liczy około 40 gatunków. We florze Polski współcześnie występuje jeden gatunek rodzimy — dereń świdwa (Cornus sanguinea) i dawno zdziczałe, uprawiane jako krzewy ozdobne, obecnie zadomowione: dereń biały (Cornus alba) oraz dereń rozłogowy (Cornus sericea).
W uprawie jako krzewy lub byliny ozdobne znajduje się kilka gatunków dereni z odmianami.
fau9/8
☼ 0.7-2m V-VII
Cornus sericeadereń rozłogowy
C. stolonifiera
u5/7
☼ 6m
C. ×rutgersensisdereń rutdżerski
florida × kousa
u
☼
Cornus ×elwinortoniidereń Elwina Ortona
florida × nuttallii
opis
Krzewy lub drzewa (w naszych warunkach niewysokie), w nielicznych wypadkach formy pośrednie między krzewinką a rośliną zielną. Pąki — okryte dwoma naprzeciwległymi łuskami lub liśćmi, często na trzonkach.
Ulistnienie nakrzyżległe lub rzadziej skrętoległe (dereń skrętolistny (Cornus alternifolia), dereń pagodowy (Cornus controversa)). Liście pojedyncze, całobrzegie, spodem często z z dwudzielnymi włoskami. Nerwy boczne charakterystycznie łukowato biegnące prawie do szczytu blaszki liściowej, a przy tym słabo rozgałęzione.
Kwiaty 4-krotne, drobne zebrane w podbaldachy lub główki, często z dużymi barwnymi podsadkami imitującymi okwiat.
Owocem jest pestkowiec z jedną (zwykle dwunasienną) pestką. Barwa owoców do białej, przez czerwoną, granatowoniebieską do czarnej. Krzewy lub drzewa (w naszych warunkach niewysokie), w nielicznych wypadkach formy pośrednie między krzewinką a rośliną zielną. Pąki — okryte dwoma naprzeciwległymi łuskami lub liśćmi, często na trzonkach.
Kwiaty 4-krotne, drobne zebrane w podbaldachy lub główki, często z dużymi barwnymi podsadkami imitującymi okwiat.
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Owoce ±kuliste, niebieskoczarne, niebieskie lub białe, wzniesione. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Patrz też tabela porównawcza za kluczem do:
dereń świdwa (Cornus sanguinea), dereń biały (Cornus alba), dereń świdwa (Cornus sanguinea). | ||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Płatki korony 4-7 mm długości, wąsko lancetowate do podługowatych. Szyjka słupka w górze maczugowato zgrubiała. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Gatunek rodzimy.
Na ciepłych stanowiskach, skraje lasów, łęgi, zbocza; na glebach wilgotnych lub okresowo wysychających, żyznych, o odczynie zbliżonym do obojętnego. | ||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Płatki korony 2-5 mm długości, jajowato lancetowate. Szyjka słupka równej grubości. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Uprawiane i dziczejące krzewy ozdobne. | ||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ząbki kielicha wyraźne, 0.2-0.4 mm długości, ostro trójkątne. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Rośnie na znacznym obszarze Ameryki Północnej; u nas uprawiany krzew ozdobny, także w odmianach o żółtej barwie młodych pędów lub o barwnych liściach.
Łatwo dziczeje (nasiona roznoszą ptaki) i zadomawia się na wilgotnych terenach przy rzekach, w lasach łęgowych i zaroślach; preferuje gleby wilgotne, zasobne, z dużą ilością próchnicy. Ma charakter inwazyjny. | ||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ząbki kielicha prawie niedostrzegalne, 0.1-0.3 mm długości. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ⇒ Cornus alba (dereń biały)
syn. Cornus hessei · 491 Często uprawiany krzew ozdobny; raczej nie dziczeje z uprawy.
Pierwotny obszar występowania znajduje się na wschód od naszego kraju i ciągnie się przez Syberię aż do Dalekiego Wschodu, gdzie rośnie w dolinach rzecznych na terenach zalewowych.
| ||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Owoce elipsoidalne do walcowatych, czerwone. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony | ||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan baldachowaty; podsadki nie wyróżniają się barwą, krótsze od kwiatostanu. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ⇒ Cornus mas (dereń jadalny) dereń właściwy · 491 Występuje na na południe i południowy wschód od Polski. U nas uprawiany jako krzew ozdobny i na owoce. | ||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwitną w czasie listnienia lub po rozwinięciu się liści. | ||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście 6-15 cm długości; z 5-6 parami nerwów bocznych; spodem z przylegającymi włoskami dwudzielnymi a wzdłuż nerwu głównego z dłuższymi (0.4-0.8 mm) krętymi włoskami. ⇒ Cornus florida (dereń kwiecisty)
syn. Benthamidia florida · Cynoxylon floridus · 491 Pochodzi ze środkowej i wschodniej Ameryki Północnej.
Bardzo chętnie uprawiany w nieco łagodniejszym niż u nas klimacie Europy Zachodniej. | ||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście 4-12 cm długości, z 3-4 parami nerwów bocznych; spodem tylko z bardzo krótkimi przylegającymi włoskami dwudzielnymi. Uprawiany krzew ozdobny; w warunkach Polski 2-5 m wysokości, przy o powolnym wzroście, w ojczyźnie niskie drzewo (do 7 m). | ||||||
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony
⇑ skok do węzła klucza nadrzędnego [na stronie: drzewiaste - liście naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie]
| Cornus sanguinea (dereń świdwa) | Cornus sericea (dereń rozłogowy) | Cornus alba (dereń biały) | |||
| owoce |
Owoce granatowe do granatowoczarnych, biało kropkowane, kuliste, ok. 6 mm średnicy, gałązki owocostanu czerwone. | Owoce białawe lub niebieskawe, kuliste. | 
Owoce białawe, sinobiałe do niebieskawych, kuliste. | ||
| pestki | Pestki kuliste lub od góry nieco spłaszczone. | Pestki ±kuliste, często szersze niż dłuższe, słabo bocznie spłaszczone, przynajmniej z jednego końca zaokrąglone. | Pestki krótko elipsoidalne, dłuższe niż szersze, silnie bocznie spłaszczone, z obu stron zaostrzone. | ||
| ząbki kielicha | Ząbki kielicha 0.3-0.8(1) mm długości, ±jajowato trójkątne. | Ząbki kielicha wyraźne, 0.2-0.4 mm długości, ostro trójkątne. | Ząbki kielicha prawie niedostrzegalne, 0.1-0.3 mm długości. | ||
| kwiaty | 
Płatki korony 4-7 mm długości, wąsko lancetowate do podługowatych. Szyjka słupka w górze maczugowato zgrubiała. | 
Płatki korony 2-5 mm długości, jajowato lancetowate. Szyjka słupka równej grubości. | 
Płatki korony jajowate do jajowato-lancetowatych, długo zaostrzone, 3-5 mm długości i 1.5-2 mm szerokości.
Szyjka słupka równej grubości. | ||
| liście |
Liście szerokojajowate; obustronnie zielone i owłosione; spodem zielone do jasnozielonych, największe z 3-5 parami nerwów bocznych, ostatnia para odchodzi w połowie blaszki liściowej. | Liście długo zaostrzone. Spód liścia z krótkimi dwuramiennymi włoskami, 0.3-0.4 mm długości, często niedostrzegalnymi; wyraźnie szary lub białawy.
Zwykle z pięcioma parami nerwów bocznych; ostatnia para odchodzi powyżej połowy blaszki liściowej. |
Liście krótko zaostrzone; góra żywo zielona, spód jaśniejszy szarawy; największe liście z siedmioma parami nerwów bocznych, ostatnia para odchodzi powyżej połowy blaszki liściowej. Spód liścia z dłuższymi dwuramiennymi włoskami, 0.5-0.6(0.8) mm długości, są one dostrzegalne. | ||
| pędy jednoroczne | Pędy jednoroczne zielone, przybierają w mniejszym lub większym stopniu (zwłaszcza po stronie słonecznej, bezlistne) barwę brunatnoczerwoną. Rdzeń pędów jednorocznych wąski, do 1 mm średnicy. | Gałązki jednoroczne krwistoczerwone lub żółtozielone; zwykle sino owoszczone. Rdzeń pędów jednorocznych, do 1-2 mm średnicy. | Pędy jednoroczne krwistoczerwone lub żółtozielone; szczególnie jaskrawo wybarwione w końcu zimy i na przedwiośniu. Tegoroczne pędy sino owoszczone. Rdzeń pędów jednorocznych do 1-2 mm średnicy. | ||
| występowanie / inne | 
Krzew lub niskie drzewo (5-10 m wysokości). Gałęzie przewieszają się i stykając z ziemią ukorzeniają się; tworzone są też liczne odrosty korzeniowe. | 
Rośnie na znacznym obszarze Ameryki Północnej; u nas uprawiany krzew ozdobny.
Łatwo dziczeje (nasiona roznoszą ptaki) i zadomawia się na wilgotnych terenach przy rzekach, w lasach łęgowych i zaroślach; preferuje gleby wilgotne, zasobne, z dużą ilością próchnicy.
Ma charakter inwazyjny.
Krzew 1-2.5 m wysokości. Gałązki elastyczne, zwieszające się i zakorzeniające się na końcach. | Często uprawiany krzew ozdobny.
Pierwotny obszar występowania znajduje się na wschód od naszego kraju i ciągnie się przez Syberię aż do Dalekiego Wschodu, gdzie rośnie w dolinach rzecznych na terenach zalewowych.
Krzew do 2-3 m wysokości, gałęzie dość sztywne wyprostowane, dolne po części pokładające się i zakorzeniające się |
właściwości i zastosowanie
⇈🌱
Krzewy lub drzewa; jedynie szczawik czterolistny (Oxalis tetraphylla) i szczawik trójkątny (Oxalis triangularis) to krzewinki.
Są to rośliny o wielu walorach dekoracyjnych. W zależności od gatunku i odmiany największym walorem mogą być: kwiatostany z dużymi podsadkami (dereń kwiecisty (Cornus florida), Cornus kousa), barwne owoce (niektórych gatunków są jadalne), plamiste letnie liście u odmian, jesienna barwa liści w różnych odcieniach czerwieni, jaskrawa zimowa barwa pędów (dereń biały (Cornus alba), dereń rozłogowy (Cornus sericea)), ciekawy pokrój (dereń skrętolistny (Cornus alternifolia), dereń pagodowy (Cornus controversa) — gałęzie poziomo w okółkach).Krzewy lub drzewa; jedynie szczawik czterolistny (Oxalis tetraphylla) i szczawik trójkątny (Oxalis triangularis) to krzewinki.
uprawa i zastosowanie
Poszczególne gatunki znacznie różnią się wymaganiami uprawowymi — zobacz opisy przy gatunkach.
Rozmnażane są głównie z nasion (wymagają rocznej lub dłuższej (przelegują) stratyfikacji), także przez sadzonki zdrewniałe i zielne. Gatunki bylinowo-krzewinkowe można rozmnażać przez podział wczesną jesienią.Poszczególne gatunki znacznie różnią się wymaganiami uprawowymi — zobacz opisy przy gatunkach.
⇈🌱🌸 opcje Bazaru
B · Blooming Merry Tetra · · Blooming Pink Tetra · Blooming White Tetra · C · Celestial Shadow · · Celestial · E · Eddie's White Wonder · · G · Galaxy · · H · Hyperion · · K · KF111-1 · · R · Rutdan · · Rutgan · S · Stellar Pink · · Summer Glossyodmiany (form i odmian #5) analiza dostępności roślin
- ▫ ‘Blooming Merry Tetra’ — podsadki drobne, czysto białe; liście błyszczące, jesienią pomarańczowo-czerwone
- ○ ‘Blooming Pink Tetra’ — podsadki b. duże, jasnoróżowe; liście błyszczące, jesienią pomarańczowo-czerwone #2
- ▫ ‘Blooming White Tetra’ — podsadki b. duże, czysto białe; liście błyszczące, jesienią czerwone
- ○ ‘Eddie's White Wonder’ — krzew wysoki, silnie rosnący; podsadki b. duże, płatkowate, białe; dereń kwiecisty (Cornus florida) × dereń Nuttalla (Cornus nuttallii) #2
- ▫ ‘Summer Glossy’ — częściowo zimozielony; liście silnie błyszczące
- Galaxy → ‘Rutdan’ — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series]
- ‘Rutgan’ (Stellar Pink) ⇒ dereń rutdżerski (Cornus ×rutgersensis) ‘Rutgan’ — podsadki duże różowe; wzrost silny; [Stellar Series] 13145
- ‘KF111-1’ (Hyperion) ⇒ dereń rutdżerski (Cornus ×rutgersensis) ‘KF111-1’ — podsadki b. duże, białe; liście jesienią żółte, pomarańczowe i purpurowe 13145
- ‘Celestial Shadow’ ⇒ dereń rutdżerski (Cornus ×rutgersensis) ‘Celestial Shadow’ — liście szeroko żółto obrzeżone; podsadki białe; barwna mutacja 'Celestial' 13145
- ‘Rutdan’ (Celestial, Galaxy) ⇒ dereń rutdżerski (Cornus ×rutgersensis) ‘Rutdan’ — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series] 13145
- Celestial → ‘Rutdan’ — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series]
- Hyperion → ‘KF111-1’ — podsadki b. duże, białe; liście jesienią żółte, pomarańczowe i purpurowe
- Stellar Pink → ‘Rutgan’ — podsadki duże różowe; wzrost silny; [Stellar Series]
nomenklatura, etymologia
ℹ️
⇈
poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Cornus [🔉 kor·nus] • (pl) dereń · świdwa • svida, dřin /cz/, Hartriegel, Kornelkirsche /de/, dogwood, cornel /en/, свидина, кизил /ru/
cornus, -ī (lat., verb., f)
starorzymska nazwa derenia (dereń jadalny (Cornus mas); ten sam rdzeń co "cornu, -us" róg, nazwa odnosi się do twardości drewna
starorzymska nazwa derenia (dereń jadalny (Cornus mas); ten sam rdzeń co "cornu, -us" róg, nazwa odnosi się do twardości drewna