Salix caprea L. [🔉 sa·liks *]

Wysoki krzew lub drzewo 5-10 (12) m wysokości; korona nieregularna, gęsta, gałęzie silnie, nieregularnie rozgałęziające się; w wyższych położeniach niski krzew. Pień średnicy 20-30 (50) cm; kora początkowo jasnoszara, zielonkawoszara, gładka, z czworobocznym wzorem, u starszych egzemplarzy wzdłużnie bruzdowana, ciemnoszara. Drewno młodych gałązek bez wystających listewek, odsłonięte czerwienieje.

Jednoroczne gałązki czerwonobrązowe, rzadziej żółtobrązowe, początkowo rzadko owłosione, szybko nagie. Pączki jajowatostożkowate, czerwonobrązowe, czasem żółtobrązowe, nagie, duże, liściowe 3-4 mm długości, kwiatowe do 8 mm długości.

Przylistki półsercowate do nerkowatych, duże, u nasady z kilkoma gruczołkami, stosunkowo długotrwałe.

Liście ogonkowe, ogonek 15-20 (30) mm długości silnie rozszerzony u nasady. Blaszka liściowa eliptyczna do odwrotniejajowatej, duża, (5) 7-11 cm długości i 3-5 cm szerokości; górna powierzchnia szybko łysiejąca, ciemnozielona, i nieco połyskująca, pomarszczona; spód równomiernie szarobiało, kutnerowato owłosiony, z wystającymi żyłkami, od żyłki głównej odchodzi 7-10 (11) par bocznych; wierzchołek krótko zaostrzony, niekiedy skręcony; nasada klinowata do zaokrąglonej; brzeg nieregularnie piłkowany (z gruczołkami na szczytach ząbków) lub liście prawie całobrzegie. Owłosienie liści, kwiatów i nasion z delikatnym złocistym odcieniem.

Kotki liczne, elipsoidalne, żeńskie bardziej wydłużone walcowatoelipsoidalne, 25-35 mm długości i 8-18 mm szerokości; siedzące, u nasady z kilkoma łuskowatymi podsadkami. Podczas owocowania znacznie wydłużają się (do 10 cm).

Przysadki w górze czarnobrązowe, długo srebrzyście owłosione, odwrotniejajowate. Gruczoł miodnikowy jeden, krępy, dzbankowaty, ± 1.5× dłuższy niż szerszy.

Kwiaty męskie z dwoma pręcikami o nitkach nagich lub rzadko w nasadzie owłosionych.

Kwiaty żeńskie ze słupkiem na dość długim trzonku (1/2-2/3 długości zalążni); zalążnia gęsto przylegająco srebrzyście owłosiona, szyjka słupka krótka, znamię głęboko dwukrotnie rozcięte, stulone.

Torebki owłosione, do 10 mm długości, płaty zwijają się ślimakowato, na każdym płacie po 5-7 zawiązków nasion.

Kwitnienie w marcu-kwietniu, przed rozwojem liści, jako jedna z pierwszych wierzb (rusza odrobinę wczesniej od wierzby szarej (Salix cinerea)). Żyje 40-50 lat, dojrzałość osiąga w 3-4 roku od skiełkowania.

Gatunek o niewielkiej zmienności. Spotyka sie egzemplarze ze znacznie węższymi, podługowatymi liśćmi (var. angustifolia) lub liśćmi prawie okrągłymi, o płytko sercowatej nasadzie (var. rotundifolia). Zdarzają się też egzemplarze ze zrośniętymi do połowy nitkami pręcików.

Pospolita na niżu i w górach.

Rośnie na skrajach lasów, w zaroślach, na terenach ruderalnych, znosi lekkie zacienienie. Preferuje przepuszczalne gleby mineralne, nie suche ale i nie podmokłe, o różnym odczynie.

Ważna wczesna roślina miododajna.

Ozdobę wiosną stanowią okazałe kotki "bazie".

Polecana na żywopłoty formowane 1-4 m wysokości. Odmiany można użyć w większych ogrodach deszczowych.