Salix caprea (wierzba iwa)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:

↔ Salix caprea vs. S. cinerea vs. S. aurita vs. S. silesiaca (porównanie wierzby iwy, szarej, uszatej i śląskiej)

⇑ kl 450 "wysokie krzew lub drzewo, znamiona żółtozielone" w "wierzby - oznaczanie po kwiatach żeńskich"

⇑ kl 401 "gruczoł miodnikowy ok. 1.5× dłuższy niż szerszy, jajowaty" w "wierzby - oznaczanie po kwiatach męskich"

Wysoki krzew lub drzewo 5-10 (12) m wysokości; korona nieregularna, gęsta, gałęzie silnie, nieregularnie rozgałęziające się; w wyższych położeniach niski krzew. Pień średnicy 20-30 (50) cm; kora początkowo jasnoszara, zielonkawoszara, gładka, z czworobocznym wzorem, u starszych egzemplarzy wzdłużnie bruzdowana, ciemnoszara. Drewno młodych gałązek bez wystających listewek, odsłonięte czerwienieje.

Jednoroczne gałązki czerwonobrązowe, rzadziej żółtobrązowe, początkowo rzadko owłosione, szybko nagie. Pączki jajowatostożkowate, czerwonobrązowe, czasem żółtobrązowe, nagie, duże, liściowe 3-4 mm długości, kwiatowe do 8 mm długości.

Przylistki półsercowate do nerkowatych, duże, u nasady z kilkoma gruczołkami, stosunkowo długotrwałe.

Liście ogonkowe, ogonek 15-20 (30) mm długości silnie rozszerzony u nasady. Blaszka liściowa eliptyczna do odwrotniejajowatej, duża, (5) 7-11 cm długości i 3-5 cm szerokości; górna powierzchnia szybko łysiejąca, ciemnozielona, i nieco połyskująca, pomarszczona; spód równomiernie szarobiało, kutnerowato owłosiony, z wystającymi żyłkami, od żyłki głównej odchodzi 7-10 (11) par bocznych; wierzchołek krótko zaostrzony, niekiedy skręcony; nasada klinowata do zaokrąglonej; brzeg nieregularnie piłkowany (z gruczołkami na szczytach ząbków) lub liście prawie całobrzegie. Owłosienie liści, kwiatów i nasion z delikatnym złocistym odcieniem.

Kotki liczne, elipsoidalne, żeńskie bardziej wydłużone walcowatoelipsoidalne, 25-35 mm długości i 8-18 mm szerokości; siedzące, u nasady z kilkoma łuskowatymi podsadkami. Podczas owocowania znacznie wydłużają się (do 10 cm).

Przysadki w górze czarnobrązowe, długo srebrzyście owłosione, odwrotniejajowate. Gruczoł miodnikowy jeden, krępy, dzbankowaty, ± 1.5× dłuższy niż szerszy.

Kwiaty męskie z dwoma pręcikami o nitkach nagich lub rzadko w nasadzie owłosionych.

Kwiaty żeńskie ze słupkiem na dość długim trzonku (1/2-2/3 długości zalążni); zalążnia gęsto przylegająco srebrzyście owłosiona, szyjka słupka krótka, znamię głęboko dwukrotnie rozcięte, stulone.

Torebki owłosione, do 10 mm długości, płaty zwijają się ślimakowato, na każdym płacie po 5-7 zawiązków nasion.

Kwitnienie w marcu-kwietniu, przed rozwojem liści, jako jedna z pierwszych wierzb (rusza odrobinę wczesniej od wierzby szarej (Salix cinerea)). Żyje 40-50 lat, dojrzałość osiąga w 3-4 roku od skiełkowania.

zmienność

Gatunek o niewielkiej zmienności. Spotyka sie egzemplarze ze znacznie węższymi, podługowatymi liśćmi (var. angustifolia) lub liśćmi prawie okrągłymi, o płytko sercowatej nasadzie (var. rotundifolia). Zdarzają się też egzemplarze ze zrośniętymi do połowy nitkami pręcików.

występowanie

rodzimy takson flory Polski ^[491]

wystepowanie - Salix caprea (wierzba iwa)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Salix caprea (wierzba iwa)

Pospolita na niżu i w górach.

Rośnie na skrajach lasów, w zaroślach, na terenach ruderalnych, znosi lekkie zacienienie. Preferuje przepuszczalne gleby mineralne, nie suche ale i nie podmokłe, o różnym odczynie.

Ważna wczesna roślina miododajna.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#17 #5 3D

11 03 25 - 4
leg. Marek Snowarski
/Wrocław Nowy Dwór-Muchobór/
/egzemplarz żeński/

#12 #1 3D

11 03 25 - 1
leg. Marek Snowarski
/Wrocław Nowy Dwór-Muchobór/
/egzemplarz męski/

#5

02 09 08 - 5
leg. Marek Snowarski
/Kołobrzeg, ul. Kołłątaja/

#4

jkr.130908-1
leg. Jerzy Kruk
/okol. Iłży/

#13

03 03 23 - 7
leg. Marek Snowarski
/dolina Bystrzycy, ok. Wrocławia, Ratyń-Gałów/

#13

03 03 29 - 1
leg. Marek Snowarski
/dolina Odry-Oławy, Siechnice/

#2

03 03 29 - 3
leg. Marek Snowarski
/dolina Odry-Oławy, Siechnice-Kotowice/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Salix caprea (wierzba iwa)

⇈ 🌱

Ozdobę wiosną stanowią okazałe kotki "bazie".

Polecana na żywopłoty formowane 1-4 m wysokości. Odmiany można użyć w większych ogrodach deszczowych.

ogród deszczowy • na żywopłot formowany

krzewy liściaste • liście sezonowe

🌺 ozdobne kwiaty

wymagania i uprawa

⇈ 🌸

🔆 miejsce: ☀ słoneczne

💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna

❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 4

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień lub umiarkowane słońce lub pełne słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce umiarkowanie chłodne lub miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże umiarkowanie żyzne lub podłoże żyzne

⇈ 🌱 🌸

odmiany uprawne (#6) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

○	‘Curly Locks’ — gałęzie zwieszone, pogięte
▫	‘Kilmarnock’ — odmiana o długich, zwisłych pędach; zwykle szczepiona na pniu różnej wysokości; wybitnie dekoracyjna na przedwiośniu (marzec-kwiecień) z uwagi na duże bazie pojawiające się przed rozwojem liści; liście zielone z kutnerem
▫	‘Mas’ — silnie rosnąca; wiosną z b. dużymi, srebrzystymi kotkami
▫	‘Ogon’ — liście początkowo złotożółte, potem bladożółte
▫	‘Pendula’ — forma płącząca
▫	‘Silberglanz’ — kotki duże, srebrzystoszare, do kompozycji florystycznych

symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

Salix caprea L. [🔉 sa·liks *]