Vaccinium vitis-idaea L. [🔉 wak·ci·ni·um *]

Krzewinki zimozielone, 10-20(30) cm wysokości. Zdrewniałe pędy podziemne, poziome lub wznoszące się, z łuskowatymi liśćmi, z ich pachwin wyrastają korzenie przybyszowe i podnoszące się lub wyprostowane, słabo rozgałęzione pędy nadziemne.

Liście szeroko lub wąsko odwrotniejajowate, eliptyczne do okrągłych, 10-20(40) mm długości i 5-10(20) mm szerokości, wierzchołek zaokrąglony lub nieco wykrojony, całobrzegie lub nieznacznie pofalowane albo karbowane; nasada klinowata, z bardzo krótkim ogonkiem, 1-2 mm, który jak i podstawa blaszki jest krótko owłosiony; nagie; ±podwinięte; skórzaste; górna powierzchnia błyszcząca, ciemnozielona, z wgłębionym nerwem głównym, od spodu jaśniejsze, sinawozielone, z drobnym brązowym punktowaniem.

Kielich dzwonkowaty, trwały, 4(5)-ząbkowy, 1/3 długości korony, czerwonawe, trójkątne.

Pręciki 8-10, nieco krótsze od korony i od szyjki słupka. Nitki pręcików owłosione, dołem rozszerzone. Pylniki wyciągnięte w długie rożki kończące się porami.

Owocem jest kulista jagoda, 5-10 mm średnicy, czerwona (wyjątkowo biała lub żółtawa). Nasiona liczne, drobne (ok. 1.5 mm długości).

Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea) jest gatunkiem zmiennym co do wielkości liści.

Pospolita na niżu i w górach po piętro subalpejskie. Wyrasta na kwaśnym, ubogim podłożu, w świetlistych lasach liściastych i iglastych, na wrzosowiskach, pastwiskach, piaskach i skałach, w siedliskach kserotermicznych, na torfowiskach przejściowych.

Jadalne owoce mają cierpki, kwaskowaty smak. Są masowo zbierane, także dla przetwórstwa przemysłowego. Wyrabia się z nich przetwory takie jak dżemy i konfitury używane np. jako dodatek do mięs.

W medycynie stosuje się Vitis idaeae folium (liść brusznicy) [monografia narodowa farmakopei 11].