Rudbeckia hirta L. [🔉 rud·bek·ki·a *]

Roślina zazwyczaj dwuletnia, pochodzi z rozległego obszaru wschodu i centralnej części Ameryki Północnej. U nas często uprawiana ozdobna. Dawniej rzadko i przejściowo dziczejąca (druga połowa XX w.), obecnie lokalnie częsta, trwale zajmująca siedliska ruderalne, pojawia się też w zdegradowanych lasach łęgowych.Roślina zazwyczaj dwuletnia, pochodzi z rozległego obszaru wschodu i centralnej części Ameryki Północnej. U nas często uprawiana ozdobna. Dawniej rzadko i przejściowo dziczejąca (druga połowa XX w.), obecnie lokalnie częsta, trwale zajmująca siedliska ruderalne, pojawia się też w zdegradowanych lasach łęgowych.

Roślina jednoroczna, dwuletnia lub krótkotrwała bezrozłogowa bylina z Ameryki Północnej, u nas uprawiana jako kwiat letni z rozsady lub z siewu wprost do gruntu, pozostawiona w ogrodzie zwykle utrzymuje się w kolejnych latach, odnawiając się z samosiewu. Rośliny 30-60 (100) cm wysokości.

Ozdobę stanowią duże koszyczki kwiatowe, 6-15 cm średnicy, na długich szypułach. Brzeżne kwiaty języczkowe typowo żółtopomarańczowe ze znacznie ciemniejszą nasadą, czerwonobrązową do brązowopurpurowej nasadą i ciemną tarczką; w odmianach mogą być kwiaty języczkowe do jasnożółtych do ciemnych brązowoczerwonych. Kwitnie od (lipca) sierpnia do końca sezonu wegetacji, mieści się więc w kategorii efektownych jesiennych kwiatów ogrodowych.

Do sadzenia na rabatach. Niskie odmiany można użyć na obwódki lub kobierce kwiatowe. Kwiaty bardzo dobrze sprawdzą się jako kwiat cięty, długo utrzymują świeżość. Można je zasuszać na suche bukiety.Roślina jednoroczna, dwuletnia lub krótkotrwała bezrozłogowa bylina z Ameryki Północnej, u nas uprawiana jako kwiat letni z rozsady lub z siewu wprost do gruntu, pozostawiona w ogrodzie zwykle utrzymuje się w kolejnych latach, odnawiając się z samosiewu. Rośliny 30-60 (100) cm wysokości.

Do sadzenia na rabatach. Niskie odmiany można użyć na obwódki lub kobierce kwiatowe. Kwiaty bardzo dobrze sprawdzą się jako kwiat cięty, długo utrzymują świeżość. Można je zasuszać na suche bukiety.

Wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego. Bez większych wymagań glebowych; gleba przeciętna, dobrze znosi suszę; odczyn obojętny lub zasadowy.

Uprawia się z rozsady lub z siewu wprost do gruntu. Nasiona drobne, 2600-3000 szt./g. Dla przygotowania rozsady wysiewa się w końcu marca lub na początku kwietniu w zimnym inspekcie, kiełkują do dwóch tygodni; do gruntu wysadza się po majowych przymrozkach, w połowie maja.

Można też z powodzeniem wysiewać wprost do gruntu w końcu kwietnia. Kwitną po 14 tygodniach od wysiewu. Docelowa rozstawa w rzędzie co 25-30 cm i 30-40 cm pomiędzy rzędami, duże odmiany 30 x 70 cm.

Z uwagi na to, że uprawia się rośliny różnego pochodzenia, poszczególne odmiany mogą się różnić trwałością i stopniem mrozoodporności. Często są w stanie z powodzeniem zimować i kwitnąć w kolejnym roku. W sprzyjających warunkach odnawiają się też z samosiewu.Wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego. Bez większych wymagań glebowych; gleba przeciętna, dobrze znosi suszę; odczyn obojętny lub zasadowy.

Można też z powodzeniem wysiewać wprost do gruntu w końcu kwietnia. Kwitną po 14 tygodniach od wysiewu. Docelowa rozstawa w rzędzie co 25-30 cm i 30-40 cm pomiędzy rzędami, duże odmiany 30 x 70 cm.

Uprawiałem w 2012r. z nasion (na paczce było rudbekia dwubarwna Rudbeckia hirta) z samodzielnie przygotowanej rozsady. Myślę, że bez większej różnicy dla końcowego efektu można by siać wprost do gruntu w końcu kwietnia. Rosła bez problemu i szybko weszła w kwitnienie (początek lipca). Koszyczki kwiatowe dzięki szerokim brzeżnym kwiatom języczkowym, o nasyconej żółtej barwie przechodzącej w rdzawy pomarańcz, i swojej wielkości, sprawiają wrażenie większych niż są w istocie. Efekt ozdobny był lepszy niż się spodziewałem.

Warto dodać ten gatunek do żelaznego repertuaru kwiatów jednorocznych w swoim ogrodzie. Tym bardziej, że jak wynika z praktyki (z obserwacji ogrodów i wywiadów z działkowcami), że może to być roślina stosunkowo trwała, przeważnie dobrze odnawiająca się z samosiewu, i tym samym zdolna do utrzymania się w tym samym miejscu przez wiele lat. Dla maksymalnego efektu lepiej jednak włożyć trochę pracy i co roku lub dwa odnawiać z rozsady lub przez siew do gruntu.Uprawiałem w 2012r. z nasion (na paczce było rudbekia dwubarwna Rudbeckia hirta) z samodzielnie przygotowanej rozsady. Myślę, że bez większej różnicy dla końcowego efektu można by siać wprost do gruntu w końcu kwietnia. Rosła bez problemu i szybko weszła w kwitnienie (początek lipca). Koszyczki kwiatowe dzięki szerokim brzeżnym kwiatom języczkowym, o nasyconej żółtej barwie przechodzącej w rdzawy pomarańcz, i swojej wielkości, sprawiają wrażenie większych niż są w istocie. Efekt ozdobny był lepszy niż się spodziewałem.

Gatunek rudbekia owłosiona (Rudbeckia hirta) występuje w Ameryce Północnej na dużym obszarze od Arktyki po Zatokę Meksykańską i na tym terenie tworzy wiele odmian różniących się pokrojem oraz kształtem i wielkością liści.

W uprawie jako ogrodowy kwiat jednoroczny lub krótkotrwała bylina. W praktyce ogrodniczej spotyka się ją pod różnymi nazwami: Rudbeckia hirta (rudbekia owłosiona, rudbekia ostra) lub Rudbeckia bicolor (rudbekia dwubarwna). Odmiana typowa gatunku jest rośliną wyżyn pasma Appalachów; odmiana dwubarwna występuje na szerokim obszarze Ameryki Północnej i uprawiane u nas odmiany są do niej najbardziej zbliżone. Gatunek rudbekia owłosiona (Rudbeckia hirta) występuje w Ameryce Północnej na dużym obszarze od Arktyki po Zatokę Meksykańską i na tym terenie tworzy wiele odmian różniących się pokrojem oraz kształtem i wielkością liści.

Rudbeckia hirta var. hirta ma liście odziomkowe szersze (2.5-7 cm) i mniej wydłużone (tylko ok. 2× dłuższe niż szersze), szerokojajowate do szerokoeliptycznych, brzegiem grubo ząbkowane. Liście łodygowe są lancetowate, jajowate lub skrzypcowate; czasem siedzące.Rudbeckia hirta var. hirta ma liście odziomkowe szersze (2.5-7 cm) i mniej wydłużone (tylko ok. 2× dłuższe niż szersze), szerokojajowate do szerokoeliptycznych, brzegiem grubo ząbkowane. Liście łodygowe są lancetowate, jajowate lub skrzypcowate; czasem siedzące.

Rudbeckia hirta var. pulcharrima Farw. (jej synonimy to Rudbeckia bicolor Nutt. i Rudbeckia serotina Nutt.) ma liście odziomkowe węższe (1-2.5 (5)cm) i bardziej wydłużone (2-5× dłuższe niż szersze), lancetowate do odwrotnielancetowatych, całobrzegie lub piłkowane. Liście łodygowe są łopatkowate, odwrotnielancetowate, lub podługowate.Rudbeckia hirta var. pulcharrima Farw. (jej synonimy to Rudbeckia bicolor Nutt. i Rudbeckia serotina Nutt.) ma liście odziomkowe węższe (1-2.5 (5)cm) i bardziej wydłużone (2-5× dłuższe niż szersze), lancetowate do odwrotnielancetowatych, całobrzegie lub piłkowane. Liście łodygowe są łopatkowate, odwrotnielancetowate, lub podługowate.