Pyracantha coccinea M. Roem. [🔉 py·ra·kan·ta *]

Zimozielony krzew, 2 (3) m wysoki. Młode pędy szaro owłosione; długopędy silnie ociernione; krótkopędy także często z cierniami.

Ulistnienie skrętoległe. Liście wąskoeliptyczne do odwrotniejajowatych, 2-4 (5) cm długości, szczyt tępy, nie zaokrąglony; brzegiem karbowano-piłkowane; skórzaste, ciemnozielone, błyszczące, początkowo owłosione, wyrośnięte nagie.

Kwiaty w licznokwiatowych, gęstych podbaldachach; pięciokrotne. Kwitnienie w (maju) czerwcu.

Owoce głogowate, kulistawe, 5-6 (7) mm średnicy, z mięsistymi działkami kielicha, bez przetchlinek, jaskrawo wybarwione, koralowoczerwone (u odmian także pomarańczowe lub żółte); z pięcioma nasionami. Dojrzewają od sierpnia do zimy.

Rodzaj Pyracantha liczy ogółem 6 gatunków zimozielonych, ciernistych krzewów, z czego tylko jeden — ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) (w licznych odmianach, w tym mieszańcowych) — może być uprawiany w klimacie Polski, a i to pewniej na zachodzie kraju, z ryzykiem przemarzania w surowe zimy.

Krzew zimozielony, silnie ocierniony. Pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego.

Niewątpliwą ozdobą są bardzo liczne, bogate, jaskrawo wybarwione owocostany (przypominają jarzębinę (Sorbus aucuparia)), długo pozostające na roślinie. Dość drobne białe kwiaty nie są specjalną atrakcją. Wartością ozdobną jest zimozieloność krzewu, choć w warunkach naszych zim często liście nie dotrwają końca zimy. Wiosenny rozwój liści jest bardzo wczesny.

Do sadzenia pojedynczo lub w luźnych grupach. Może być rozpinany przy ścianach, co przy jasnej ścianie pozwala szczególnie efektownie wyeksponować zdobne owoce.

Używany na żywopłoty, zarówno formowane jaki o swobodnym wzroście (nieformowane są zalecane), 1-2 m wysokości; warto się zastanowić nad takim zastosowaniem bo u nas co jakiś czas przemarza a potem z trudem regeneruje się.

Gęściej sadzony może być krzewem okrywowym.

Dobrze znosi cięcie ale wymaga to nieco wysiłku ze strony ogrodnika, drewno jest bardzo twarde.

W uprawie bardzo liczne odmiany, także mieszańcowe w obrębie rodzaju (mogą mieć obniżoną zimoodporność). Oferowane są takie odmiany jak —

z ± czerwonymi owocami: — owoce pomarańczowoczerwone, krzew wyprostowany, luźnogałęzisty, stosunkowo odporna na parcha jabłoni; — owoce jaskrawoczerwone, gałęzie wzniesione, sztywne, pokrój kolumnowy, do 2 m wysokości; var. kuntayi bardziej mrozoodporny (podawana jest strefa 6A), do 1 m wysokości i nieco szerszy niż wyższy; stara odmiana mrozoodporna, silnie rosnąca (do 3 m), owoce pomarańczowe; stara odmiana o pomarańczowoczerwonych owocach, silnie rosnąca i szeroka, wrażliwa na parcha jabłoni;

z ± żółtymi owocami: — owoce żółtopomarańczowe, wyprostowany, szybko rosnący, do 2 m wysokości; owoce jaskrawożółte, słabo rosnąca (do 1.5 m), krzew bardziej rozłożysty, odmiana odporna na choroby.

Bardzo często uprawiany w cieplejszych regionach Europy, u nas, z uwagi na problematyczne zimowanie w surowsze zimy, uprawa ograniczona do zachodniej połowy Polski. Stanowisko powinno być ciepłe, osłonięte z uwagi na suszę fizjologiczną wiosną. Po przemarznięciu wolno regeneruje się. Na przemarznięcie szczególnie wrażliwe są młode rośliny.

Wymagania gleb żyznych, ciepłych, nie nazbyt lekkich. Dobrze znosi suszę. Najlepsze są stanowiska nasłonecznione, sprzyjają zagęszczaniu krzewu, ale zwiększają na przedwiośniu ryzyko suszy fizjologicznej. Można też uprawiać w częściowym zacienieniu.

Dobrze znosi zanieczyszczenia, może być uprawiany w miastach. Wrażliwy na przesadzanie, a zwłaszcza na przesuszenie korzeni. Stąd lepiej sadzić z uprawy w pojemnikach, a w wątpliwych przypadkach silnie przyciąć po sadzeniu.

Wrażliwy na choroby roślin z rodziny różowatych (Rosaceae) — parcha jabłoni i zarazę ogniową; wrażliwość zależy od odmiany; w razie potrzeby trzeba stosować ochronę chemiczną.

Rozmnaża się z nasion i sadzonek zielnych.