atlas-roslin.pl

Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch. in A. et C. DC. [🔉 par·te·no·cis·sus *]

winobluszcz pięciolistkowy, dzikie wino
Parthenocissus pubescens (Schlecht.) Graebner [🔉 par·te·no·cis·sus *]
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
• Jest niejakie zamieszanie w nomenklaturze. Większość flor i publikacji ujmuje ten takson z epitetem quinquefolia, ale we florze Czech [71.5] takson ten to P. pubescens a epitet quinquefolia dostaje się P. inserta ≡ P. vitacea. We Flora of North America (efloras.org) synonimem tego taksonu jest P. inserta a "nasza" inserta to vitacea. [MS (2024-2-26)]
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
XL
osobnik; pojedyncze pędy w czasie owocowania
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
pęd; wąs czepny z wykształconymi przyssawkami na pędzie przylegającym do ściany
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
liść; fragment korony pnącza z widocznym ulistnieniem; widoczne blaszki liści złożonych oraz rozwijające się kwiatostany
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
liść
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
owocostan; dojrzałe, granatowe owoce w owocostanie

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:Parthenocissus (winobluszcz)kl 9311
Zobacz też porównanie z podobnym "dzikim winem" — winobluszczem zaroślowym (Parthenocissus inserta) na stronie klucza.
Liana (zdrewniałe pnącze) 20-30 m wysokości.

Młode gałązki i pąki zaczerwienione. Wąsy czepne z 5-8 (12) rozgałęzieniami, ich końce z dobrze wykształconymi przylgami.

Liście dłoniasto złożone, 5-listkowe; górą matowo zielone, spodem szarawe; jesienią przebarwiają się karminowoczerwono. Listki drobno piłkowane do niemal całobrzegich.

Kwiaty w szczytowych wierzchotkowatych wiechach. Owoce przeważnie nieowoszczone, niebieskoczarne, ok. 6 mm średnicy, z 2-3 nasionami.

Kwitnienie lipiec-sierpień.

występowanie

Takson uprawiany. [491]
Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
grupa; ściana ekranu obrośnięta wspinającymi się roślinami winobluszczu; tu widoczne rośliny w fazie kwitnienia
ekologiczne liczby wskaźnikowe Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik (2012) [234]/:
• zadomowiony
• kenofit
• Pochodzenie: wschodnie i środkowe rejony Ameryki Północnej
• Czas przybycia na teren Polski: 1805r. (introdukcja), XXw.?
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
🌱
Pnącze pochodzące ze wschodu Ameryki Północnej; u nas bardzo często uprawiane. Do wspinania nie potrzebuje specjalnych podpór gdyż posiada przylgi na końcu wąsów — pnącze samoczepne. Dzięki przylgom może wspinać się po ±szorstkich powierzchniach. Starsze egzemplarze mogą pokrywać wysokie ściany budynków, do kilkunastu metrów wysokości i wyżej.

Ozdobne w okresie wegetacji dzięki gęstemu ulistnieniu; jesienią liście przebarwiają się czerwono; ozdobę stanowią też granatowoczarne owoce (wrzesień-październik). W okresie kwitnienia (lipiec-sierpień) jest pożytkiem pszczelim; kwiaty niepozorne, bez walorów ozdobnych.

W uprawie znajdują się odmiany różniące się miedzy innymi kształtem, owłosieniem i barwą liści oraz rosłością. Stosuje się przy murach, ścianach oraz do okrywania ogrodzeń i trejaży.

pnącze wieloletnie (liana) • liście sezonowe • o znaczeniu produkcyjnym
🌿 ozdobne liście • atrakcyjne przebarwienie liści jesienią • ozdobne owoce
wysokość: do 25 m
kwitnienie: od lipca do sierpnia • owocowanie: od września do października

wymagania i uprawa

Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy)
owocostan; fragment korony pnącza z widocznymi dojrzałymi, granatowymi owocami w owocostanach
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • ⛅ półcieniste • ☁ cieniste • toleruje warunki miejskie
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża)
☷ gleba: przeciętna ogrodowa
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 4
Stanowisko ±słoneczne; ale dość dobrze rozwija się także na północnych ścianach budynków. Gleba przeciętna, rośnie też na słabszych, piaszczystych; odporne na suszę. Wysoce mrozoodporny i odporny na warunki miejskie.

Stanowisko osłonięte, najlepiej nie na południowych elewacjach. Mrozoodporność dość ograniczona; może przemarzać. Do uprawy na zachodzie, w cieplejszych rejonach Polski. Odmiana 'Engelmanii' jest bardziej mrozoodporna.

Podawany jako mrozoodporna podkładka dla winobluszcza trójklapowego (Parthenocissus tricuspidata), ale (biorąc pod uwagę zawiłość nomenklatury) chodzi zbliżony, a bardzo mrozoodporny gatunek winobluszcz zaroślowy (Parthenocissus inserta).

Rozmnażany głównie przez sadzonki zdrewniałe. Tnie się w grudniu na 3 oczka; sadzić głęboko; łatwo ukorzeniają się. Na kwaterze pnączy prowadzi się w rozstawie 20 × 80 cm; w pierwszym roku skraca się pęd do 30 cm; w drugim przycina się krótko nad ziemią aby uzyskać silną, rozkrzewioną sadzonkę.

Inne metody rozmnażania są niepraktyczne (siew, odkłady, sadzonki niezdrewniałe). Sadzonki zielne są narażone na gnicie, częściowo zdrewniałe są narażone na zniszczenie w czasie zimy. Sadzonki pędowe łatwo ukorzeniają się w ciągu 3-5 tygodni.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

3 szt./m2 • rozstawa: 58 × 58 cm
z nasion [jesienią lub wiosną]
przez sadzonki pędowe zdrewniałe [sadzonki 3-oczkowe; preferowana metoda!]
przez odkłady

🌱 🌸

odmiany uprawne (#7) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

bez odmiany
‘Engelmanii’
‘Kirigami’ — listki głęboko wcinane
‘Murorum’ (var. murorum)
‘Star Showers’ — liście biało plamiste
‘Troki’ — liście duże, błyszczące, jesienią purpurowe
var. murorum (‘Murorum’)
‘Variegata’
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

wybrane okazy · selected collections

#29
wm.7
leg. Waldemar i Maria Mazur
/Kraków/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch. in A. et C. DC. [🔉 par·te·no·cis·sus *]Parthenocissus pubescens (Schlecht.) Graebner [🔉 par·te·no·cis·sus *](pl) winobluszcz pięciolistkowy · dzikie wino
parthenocissus (gr., subst., m) — nazwa rodzaju dla północnoamerykańskich gatunków "dzikiego wina" została utworzona w końcu XIXw. przez francuza Planchona i jest nawiązaniem do francuskiej nazwy potocznej "dziewicze pnącze/wino", dziewicze bo nie rodzące jadalnych owoców; jest wyrazem złożonym z greckiego parthenios παρθενιος (dziewiczy) i łacińskiego cissos, -i (f.) także z greckiego κισσος (bluszcz); Anglicy z uwagi na ich potoczną nazwę "wirgnijskie wino/bluszcz" mogą naiwnie wywodzić etymologię z uhonorowania Elżbiety I ("Dziewiczej Królowej") - nazwa północnoamerykańskiej kolonii (obecnie stanu USA) Wirginia, była nadana na jej część
-foliūs, -a, -um; -foliatūs, -a, -um (lat., subst., n) — przyrostek od folium, -i n. (liść); częsty drugi człon w przymiotnikach złożonych -folius,-a,-um ("-listny"); częsty w epitetach gatunków np. angustifolius (wąskolistny), cordifolia (sercolistna), alternifolium (różnolistne), ilicifolius (o liściach jak dąb ostrolistny) lub unifolius (jednolistny)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji