Vaccinium uliginosum L. [🔉 wak·ci·ni·um *]

Krzewinka wysokości 20-40(80-100) cm. Zdrewniałe pędy początkowo płożące i rozgałęziające się pod ziemią, pokryte łuskowatymi liśćmi, z ich pachwin wyrastają korzenie przybyszowe i wzniesione, silnie rozgałęzione pędy nadziemne.

Gałązki obłe, tylko jednoroczne zielone, brązowe do czerwonobrązowych, nagie lub początkowo słabo owłosione.

Liście niemal siedzące (w nasadzie klinowato zwężone, ogonek nie dłuższy jak 2 mm), najczęściej odwrotniejajowate ale także zmiennego kształtu od okrągłych do eliptycznych, 10-25(30) mm długości i (5)10-20(35) mm szerokości, wierzchołek zaokrąglony lub tępo zaostrzony, całobrzegie i z lekko podwiniętym brzegiem; nagie; sinoszare, od góry ciemniej zielone, od spodu szarozielone i z wystającymi żyłkami. Opadają na zimę.

Działek kielicha 4-5, do 1/3 długości płatków korony, zaokrąglone, zaczerwienione.

Korona jajowato-beczkowata, 4-6 mm długości, biała z różowym nalotem, ząbków korony 4-5, krótkie, odwinięte na zewnątrz, zaokrąglone.

Owocem jest jagoda, kulista, gruszkowata lub elipsoidalna, (6)7-10 mm długości, niebieskoczarna, w wyjątkowych przypadkach biaława lub bladozielonkawa, owoszczona, miąższ zielonobiały. Nasiona liczne, drobne.

Gatunek stosunkowo częsty na terenie całej Polski.

Owoce i liście słabo trujące. Często mylona z podobną, jadalną borówka czarna (Vaccinium myrtillus).

Badania nie wykazały zawartości substancji trujących w owocach i w większości wypadków ich spożywaniu nie towarzyszą żadne niepokojące, czy nieprzyjemne sensacje. Stawiano też hipotezę, że za zatrucia odpowiadają substancje z pasożytniczego grzyba Sclerotinia megalospora, który czasem poraża owoce. Ze swojej strony mogę wysunąć hiptezę, że za część przypisanych łochyni zatruć może odpowiadać bagno zwyczajne (Ledum palustre) rosnące w tych samych stanowiskach i wywołujące zatrucia w typie odurzenia na drodze wziewnej. Do zatruć mogło dochodzić podczas zbierania jagód łochyni.

Borówka bagienna jest gatunkiem zmiennym — poszczególne populacje różnią się wysokością krzewinek, wielkością liści i kształtem oraz barwą owoców. Wyróżnia się odmiany; var. macrocarpum Drijer o większych, gruszkowatych owocach i var. leucocarpum Vilmor. et Boiss. o zielonobiałych owocach.

Krzewinki borówka czarna (Vaccinium myrtillus) odróżnimy po kanciastych pędach, zielonych gdy są niezdrewniałe.

Miąższ owoców czarnej jagody jest czerwony.