Buxus sempervirens L. [🔉 bu·ksus *]

W warunkach Polski zimozielony krzew do 3-4 m, w cieplejszym klimacie niskie drzewo (8-12 m); korona regularna, kulista. Pędy graniaste, ulistnienie naprzeciwległe nakrzyżległe.

Kwiaty rozdzielnopłciowe, bez korony, żółtawe, w kątach liści żeński otoczony leżącymi u jego nasady kilkoma męskimi. Kwiaty mają przyjemny zapach.

Kwitnienie w marcu-kwietniu(maju).

Naturalnie występuje w rejonie śródziemnomorskim na żyznych, wapiennych glebach, w podszyciu lasów.

W uprawie liczne odmiany różniące się kształtem i barwą liści oraz tempem wzrostu. Najbardziej mrozoodporne są: często spotykana w uprawie odmiana wąskolistna (cv. Angustifolia) i odmiana karłowata (cv. Suffruticosa) — stare egzemplarz do 1 m, jest bardzo gęsto ugałęziony i ulistniony, liście są wcięte na wierzchołku, używany do niskich obwódek. Odmiany o barwnych liściach są zwykle mniej mrozoodporne i wymagają słonecznego stanowiska. Rzadko w uprawie są inne gatunki bukszpanów — zobacz na stronie bukszpan (Buxus).

Cała roślina trująca. Czynnikiem toksycznym jest grupa alkaloidów (buksen, buksyna, flawonoidy i glikozydy flawonoidowe) o działaniu drgawkotwórczym. Objawy podobne do występujących w zatruciu szalejem (Cicuta virosa), ale nie tak gwałtowne.

Nie w pełni mrozoodporny. Pewniejszy w uprawie tylko na Pomorzu Zachodnim, poza tym może być uprawiany w zachodniej i południowej Polsce. Poszczególne odmiany mogą różnić się mrozoodpornością.

Dobrze znosi ocienienie; może też rosnąć w pełnym słońcu (wtedy w okresie zimowo-wiosennym może jednak być uszkadzany przez suszę fizjologiczną — pomocne jest okrywanie na przełomie zimy i wiosny).

Możliwe jest przesadzanie krzewów wraz z bryłą ziemi.