Bunium bulbocastanum (rzepnik bulwiasty)

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 1141 "rośliny z kulistą podziemną bulwą i dolną częścią łodygi podziemną, wygiętą" w "Apiaceae - z pokrywkami i pokrywami"

występowanie

efemerofit ^[491]

ekologiczne liczby wskaźnikowe Bunium bulbocastanum (rzepnik bulwiasty)

Bylina występująca w południowej i zachodniej Europie. U nas i na południe od Polski rzadko zawlekana (częściej w XIXw.).

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• niezadomowiony
• efemerofit
• Pochodzenie: Europa południowo-zachodnia.
• Czas przybycia na teren Polski: XIXw.
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych.

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Bunium bulbocastanum (rzepnik bulwiasty)

⇈ 🌱

Dawna roślina uprawiana dla jadalnych mączystych bulwiastych korzeni o smaku porównywanym do kasztana jadalnego. Można je jeść zarówno na surowo, jak i pieczone. Liście i owoce wykorzystywane jako przyprawa. Stąd nazwy potoczne nawiązują do "bulwiastego kminku" lub "ziemnych kasztanów".

🍽 warzywa • warzywa korzeniowe • 🍽 roślina przyprawowa

byliny ogrodowe

wysokość: 30 – 60 cm

kwitnienie: od czerwca do lipca

wymagania i uprawa

⇈ 🌸

Nasiona kiełkuje po kilku miesiącach zimowej stratyfikacji.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

z nasion [wymagają kilkumiesięcznej chłodnej stratyfikacji]

⇈ 🌱 🌸

wybrane okazy · selected collections ⇈

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Bunium bulbocastanum L. [🔉 būn·i·um bul·bo·cas·tā·num] • Carum bulbocastanum (L.) W.D.J. Koch • (pl) rzepnik bulwiasty · rzepnik kasztanowy • great/earth chestnut/pignut /en/ · cumin tubéreux /fr/ · бу́ниум клубнекашта́новый /ru/ · bulvuška hlíznatá /cz/ · Gewöhnlicher (Echter) Knollenkümmel (Erdkastanie, Erdknolle) /de/

Naukowy epitet gatunku (bulb-o-castanum), to nazwa rodzaju nadana temu gatunkowi przez Tournefort'a (zasłużony m.in. tym, że jako pierwszy, w początku XVIIIw., wprowadził rozwinięte potem przez Linneusza pojęcie rodzaju i gatunku oraz systemu jednostek nadrzędnych). Sięgnął po złożoną z dwóch członów grecką nazwę βολβοκάστᾰνον "z kasztanowymi bulwami" wzmiankowaną w dziele z VIw. greckiego lekarza Aleksandra z Tralles. Odnosi się ona do jadalnych bulwiastych korzeni o smaku przypominającym kasztan jadalny (Castanea sativa).

Nazwa rodzaju (Bunium) prawdopodobnie jest zlatynizowaną starożytno-grecką nazwy brukwi lub rzepy (ogólnie bulwiastego warzywa).

Polskiej nazwy nie znalazłem. Przyjąłem nazwę rodzaju zaproponowaną przez W.M. Szymańskiego; nawiązuje ona do tworzenia bulw przez gatunki tego rodzaju i głównego sposobu użytkowania roślin z tego rodzaju. Epitet odnosi się do smaku bulw przypominających smakiem owoce kasztana jadalnego.

būnias (f), -adis; būnion, -i (n) (lat. z gr., subst.) — słowa obecne w starożytnej łacinie, przyjęte z greki, oznaczające 1) rzepowate warzywa w rodzaju brukwi lub rzepy; 2) inne kapustowate użytkowane jako warzywo liściowe; z praindoeuropejskiego *bū- "nabrzmiewać, puchnąć"

bulbus, -i (lat. z gr., subst., m) — cebula, bulwa; od greckiego bolbos (βολβός)

castanea, -ae (lat. z gr., subst., f) — kasztan w starożytnej łacinie (z greki); odnosił się do tworzącego jadalne owoce kasztana jadalnego (Castanea sativa) ale także szerzej do tego typu jadalnych "orzechów"

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈