Paeonia lactiflora Pall. [🔉 pe·o·ni·a *]

Bylina z Dalekiego Wschodu. Od stuleci uprawiana w Chinach i Japonii w wielu odmianach ozdobnych. Najpopularniejsza uprawiana piwonia. Rośliny o kilku do kilkunastu pędach, 60-100 cm wysokości.

Kwiaty w zależności od odmiany pełne (te odmiany są najczęstsze), półpełne, rzadziej pojedyncze. Najczęściej w różnych odcieniach czerwonego i różowego lub białe. U niektórych odmian kwiaty są pachnące. Piwonie są ozdobne nie tylko w czasie kwitnienia ale i podczas całego sezonu wegetacji z uwagi na atrakcyjną kępę ciemnozielonych liści. Kwitną w zależności od odmiany i stanowiska od końca maja do początku lipca; okres kwitnienia danej odmiany jest krótki i trwa tydzień, góra dwa (przy chłodniejszej pogodzie, na częściowo ocienionym stanowisku).

Okazałe rośliny najlepiej sprawdzają się jako solitery lub w niewielkich grupach, na rabatach lub w wyciętych polach trawnika. Można używać na kwiat cięty; ścina się w fazie pękającego pąka. Aby nie osłabiać nadmiernie karpy należy zostawiać możliwie duży odcinek ulistnionego pędu.

W medycynie ma zastosowanie Paeoniae radix alba (korzeń piwonii chińskiej) i Paeoniae radix rubra ^[341]. Ten surowiec nie był ujmowany w polskiej farmakopei.

Ze względu na formę kwiatów wyróżnia się następujące grupy odmian:

Piwonie pojedyncze. Kwiaty pojedyncze, o kilku, kilkunastu płatkach i z normalnie wykształconymi pręcikami i słupkami.

Piwonie japońskie. Odmiany o kwiatach półpełnych, z nieco zwiększoną liczbą płatków zewnętrznych oraz środkiem wypełnionym przez ±wąskie płatki pochodzenia pręcikowego; zwykle o kontrastowej, żółtej lub białej barwie.

Piwonie anemonowe. Kwiaty pośrednie pomiędzy półpełnymi a pełnymi. Centrum kwiatu jest wypełnione szerszymi płatkami pochodzenia pręcikowego, kwiat w zarysie kulisty.

Piwonie pełnokwiatowe. Cały kwiat wypełniony ±równie szerokimi płatkami.

Odmiany różnią się porą kwitnienia. Kwitną krótko, w okresie od początku czerwca do początku lipca.

Odmiany Itoh Group to mieszańce pomiędzy odmianami piwonią chińską (Paeonia lactiflora) i piwonią krzewiastą (Paeonia suffruticosa). W uprawie zachowują się jak odmiany piwonni chińskiej (Paeonia lactiflora) - części nadziemne zamierają na zimę ale po swoim drugim rodzicu przejęły sztywniejsze pędy i utrzymanie w pełni zielonych liści do końca sezonu; rośliny kwitną dłużej - 3-4 tygodnie.

Stanowisko słoneczne lub nieznacznie ocienione. Gleba żyzna, głęboko uprawiona, należy przekopać na dwie głębokości szpadla; w okresie wegetacji stale wilgotna, nie podmokła, w razie długiej suszy wymaga podlewania; odczyn lekko kwaśny do obojętnego, nie zasadowa. W okresie gorącego lata pomocne jest ściółkowanie.

W pełni mrozoodporna i bardzo długowieczna; w jednym miejscu może dobrze rosnąć i kwitnąć znacznie ponad 10 lat. Stare karpy wymagają podziału i rozsadzenia. W pierwszych 2 latach po posadzeniu może nie kwitnąć lub słabo. Pełnię kwitnienia uzyskuje się po kilku latach od posadzenia.

Krzaczki odmian o szczególnie obfitych, ciężkich kwiatach mogą wymagać podparcia w czasie kwitnienia. Najlepiej specjalną obręczą umocowaną na wysokości 1/2-2/3 krzewu.

Nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. W okresie wegetacji należy glebę wokół krzewu spulchniać i usuwać chwasty. Przekwitłe kwiaty warto usuwać, ścinając bezpośrednio pod kwiatem. Po zamarciu pędów jesienią, ścina się je i niszczy. Nie potrzebują okrycia na zimę. W żyznej glebie, w pierwszych latach nie potrzebuje nawożenia. Później przy nawożeniu trzeba unikać nadmiaru azotu, sprzyja on wzrostowi liści ale osłabia kwitnienie; z tego względu bezpieczniejsze jest nawożenie późną jesienią.