Heracleum sosnowskyi (barszcz Sosnowskiego)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 8749 "końcowe odcinki silnie podzielonych liści tępe; owoce 7-9mm długości i 5-6mm szerokości" w "Heracleum gigantyczne barszcze"

Roślina zielna dwuletnia lub w mniej korzystnych warunkach (np. wykaszana) wieloletnia, jednokrotnie owocująca, potem zamiera (monokarpiczna).

space

Liście odziomkowe i dolne liście łodygowe podzielone na trzy segmenty lub podzielone nieparzystopierzasto. Szczytowy segment w zarysie szerokojajowaty do wydłużono-jajowatego, niesymetryczny, stosunkowo płytko 3(5)-klapowany do -siecznego.

space

Blaszka liściowa z wierzchu naga, od spodu, zwłaszcza na nerwach, słabo, odstająco owłosiona (włoski niemal niewidoczne gołym okiem).

space

Listki kielicha wyraźne, trójkątne, zielone. Płatki korony białe, rzadko różowe, brzeżne w baldaszku wyraźnie większe.

Owoce odwrotniejajowate do szerokoowalnych, 10-12(14) mm długości i 6-8 mm szerokości, grzbietobrzusznie spłaszczone.

space

występowanie

antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

wystepowanie - Heracleum sosnowskyi (barszcz Sosnowskiego)

Znajduje się na ministerialnej liście inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej (zał.1/70) rozprzestrzenionych na szeroką skalę.

oparzenia barszczem

Pochodzi z południowego i wschodniego Kaukazu i Zakaukazia. W wielu krajach jest to gatunek inwazyjny, tworzy niemal jednogatunkowe większe lub mniejsze grupy. Wyrasta w miejscach dawnej uprawy (uprawiany od lat 60-tych do 80-tych XX w. jako roślina pastewna na kiszonkę dla bydła) i w okolicach, rozprzestrzenia się wzdłuż potoków i dróg. Preferuje miejsca wilgotne, żyzne, świetliste. Częsty na obrzeżach zarośli przy ciekach i potokach, w rowach przydrożnych, wchodzi na wilgotne łąki i pastwiska, w wilgotnych miejscach o charakterze ruderalnym.

space

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• zadomowiony, inwazyjny
• inwazyjny w skali kraju
• kenofit
• Pochodzenie: Kaukaz i tereny przyległe.
• Czas przybycia na teren Polski: 1980r.
• Kategoria inwazyjności: IV (najwyższa) 21pkt.: gatunek o bardzo dużym wpływie w Polsce — znana jest zarówno duża liczba stanowisk i duża liczebność na nich; zwiększa się liczba stanowisk lub zajmowany obszar
• Zagrożenia: ekologiczne (bardzo istotne), ekonomiczne (bardzo istotne), społeczne (bardzo istotne)
• Zasięg krajowy (występuje na przeważającym obszarze Polski)
• Populacje: występują na całym terenie Polski, przeważnie z dużą liczbą osobników, tworząc rozległe łany
• Dynamika: szybko zwiększa liczbę stanowisk
• Kolonizuje siedliska/zbiorowiska: przede wszystkim częściowo przeobrażone lub o charakterze naturalnym
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym.
• Główne typy siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, do których wnika:
· 6210 — murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis); priorytetowe "gdy występują na nich ważne stanowiska storczyków"
· 6430 (szczególnie) — ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
· 6520 — górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion)

barszcz Mantegazziego

Bliskim gatunkiem jest barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum). Podawane w literaturze cecha różnicująca H. mantegezzianum — liście o odcinkach wydłużonych, podwójnie piłkowanych, końcowe segmenty liści są zaostrzone; brzeżne płatki w baldaszku są dłuższe niż u barszczu Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) — nie pozwalają w praktyce pewnie odróżnić tych dwóch gatunków. Podział blaszki liściowej jest bardzo zmienny w obrębie jednej populacji, u roślin w różnym wieku, mniej lub bardziej ocienionych i w obrębie tego samego piętra liści na jednym egzemplarzu. Inne cechy różnicujące dotyczące owłosienia szypuł w baldachu, kształtu owoców i smug wydzielniczych, systemu korzeniowego są podawane niekonsekwentnie lub niejasno.

space

Często przyjmuje się istnienie tylko wcześniej opisanego barszczu Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum) (w szerszym ujęciu) — gdzie barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) miałby być synonimem lub odmianą tego pierwszego.