| |||||||
| |||||||
| |||||||
| |||||||
cechy charakterystyczne
Kwiaty męskie w kotkach. Żeńskie zwykle z dwoma zalążkami na końcu długiej szypuły; nasiono tworzy się zwykle z jednego z zalążków, otoczone jest grubą mięsistą osnówką, dojrzała jest bursztynowożółta, kleista, o silnym nieprzyjemnym zapachu. Nasiono przypomina pestkę czereśni albo ałyczy ("mirabelki").
Kwitnie w maju-czerwcu. Owoce dojrzewają w październiku-listopadzie.Liście wachalarzowete, łopatkowate, o widlastym unerwieniu; umieszczone skrętolegle na krótkopędach.
Kwitnie w maju-czerwcu. Owoce dojrzewają w październiku-listopadzie.
Drzewo okazałe (do 30 m wysokości), zwykle o stożkowatej koronie; w odmianach uprawnych o różnym pokroju np. o gałęziach zwieszających się ‘Pendula’ lub karłowych (nawet do uprawy pojemnikowej lub na rabatach). Ozdobne z uwagi na osobliwe wachlarzowate liście i ich jesienne przebarwienie na złotożółty kolor.
Często stosowane jako drzew parkowe, sadzone pojedynczo w otwartej przestrzeni, na dużych trawnikach, czasem jako alejowe. Można też tworzyć żywopłoty formowane 1-3 m wysokości. W ogrodach japońskich mają zastosowanie niższe odmiany.
"Jądro" w skorupie nasienia jest jadalne, użytkowane tak jak orzechy. Mięsista osnówka nasiona rozkładając się wydziela nieprzyjemny, zjełczały zapach i zawiera substancje drażniące skórę.Pochodzi z południowo-wschodnich Chin; w Azji Wschodniej od pradawnych czasów uprawiane, często przy świątyniach; u nas często uprawiane drzewo ozdobne, w Europie od początku XVIII w. Drzewa dwupienne. Częściej uprawiane są egzemplarze męskie, bo owoce o nieprzyjemnym zapachu rozkładającej się osnówki nasienia, w okresie jesieni opadają, zaśmiecając ulice.
Często stosowane jako drzew parkowe, sadzone pojedynczo w otwartej przestrzeni, na dużych trawnikach, czasem jako alejowe. Można też tworzyć żywopłoty formowane 1-3 m wysokości. W ogrodach japońskich mają zastosowanie niższe odmiany.
wymagania i uprawa
Sadzenie należy wykonać z wyczuciem, bez silnego dociskania, gdyż miłorząb jest podatny na uszkodzenia korzeni i źle to znosi.
Głównym sposobem rozmnażania jest wysiew. Szczególnie nasiona z naszej strefy klimatycznej wymagają dojrzenia. Dla dokończenia rozwoju zarodka wskazana stratyfikacja 1-2 miesiące w 18°C i następnie miesiąc w 1°C; zdolność kiełkowania niska, na poziomie 15-30%. Wysiew dojrzałych nasion należy prowadzić wiosną. Pierwsze kilka lat siewki, z uwagi na ich niską mrozoodporność, należy prowadzić w doniczkach i trzymać zimą w przechowalni. Egzemplarze rozmnażane z sadzonek półzdrewniałych lub zdrewniałych należy prowadzić przy paliku dla wyprowadzenia wyraźnego przewodnika.Drzewo wybitnie długowieczne. Kilkuletnie drzewa są już odporne na mrozy. Tolerancyjne dla zanieczyszczeń powietrza, wolne od chorób i szkodników. Światłożądne. Rośnie na glebach różnego typu, ale głębokich, nie podmokłych, optymalnie na lekko kwaśnych lub kwaśnych. Wzrost powolny i nierównomierny ale drzew bardzo żywotne.
Głównym sposobem rozmnażania jest wysiew. Szczególnie nasiona z naszej strefy klimatycznej wymagają dojrzenia. Dla dokończenia rozwoju zarodka wskazana stratyfikacja 1-2 miesiące w 18°C i następnie miesiąc w 1°C; zdolność kiełkowania niska, na poziomie 15-30%. Wysiew dojrzałych nasion należy prowadzić wiosną. Pierwsze kilka lat siewki, z uwagi na ich niską mrozoodporność, należy prowadzić w doniczkach i trzymać zimą w przechowalni. Egzemplarze rozmnażane z sadzonek półzdrewniałych lub zdrewniałych należy prowadzić przy paliku dla wyprowadzenia wyraźnego przewodnika.
⇈🌱🌸 opcje Bazaru
odmiany (form i odmian #36) analiza dostępności roślin
- ◑ ‘bez odmiany’ #4
- ▫ ‘Anny's Zebra’ — liście powcinane i prążkowane
- ▫ ‘Baldi’ — karłowa, do 2 m po 10 latach; korona dość nieregularna, z wiekiem bardziej zwarta i kulista; gałązki cienkie, nieco przewieszające się; oferowana też szczepiona forma pienna; liście drobniejsze, ciemnozielone, sztywne; klon męski
- ‘Beijing Gold’
- ▫ ‘Bolesław Chrobry’ — liście grubawe, postrzępione i porozcinane
- ‘Californian Sunset’ — [Niemcy]
- ▫ ‘Candle’ — wąskokolumnowa
- ▫ ‘Clica’ — karłowa; liście drobne, zielone
- ▫ ‘David’ — półkarłowa, krzaczasta, zwarta; klon męski
- ▫ ‘Elmwood’ — wąskokolumnowa; klon męski
- ▫ ‘Fastigiata’ — wąskokolumnowa, z prześwitującym pniem; do 25 m wysokości i 8 m szerokości; rośliny męskie [1888]
- ▫ ‘Finger’
- ▫ ‘Globosa’ — korona kulista, gęstsza
- ▫ ‘Globus’ — karłowa, do 3 m wysokości i szerokości; pokrój regularnie kulisty, gęsto rozgałęziony [1983]
- ▫ ‘Green Pagoda’ — korona piramidalna, gęsta
- ▫ ‘Gruga Weeping’ — pędy zwieszone; liście zielone
- ▫ ‘Horizontalis’ — wolnorosnąca; przeważnie formy szczepione wysokopienne; gałęzie szeroko, poziomo rozpostarte, tworzące parasolowatą koronę
- ▫ ‘Jeosaphat’ — karłowa, zwarta, roczne przyrosty rzędu 5 cm
- ‘Leda’ — [D. Wyrwicki, Polska]
- ▫ ‘Louis’ — karłowa, pokrój kulisty
- ◔ ‘Marieken’ — karłowa uzyskana z czarciej miotły, tworzy płaskokulistą koronę, gałązki grube, liście drobniejsze; wzrost b. wolny, 50-100 cm po 10 latach; oferowana zwykle jako pienna, szczepiona; rośliny męskie [P. Vergeldt, Holandia, 1999] #3
- ‘Mariken’ — [P. Vergeldt]
- ▫ ‘Menhir’ — wąskokolumnowa, zwarta; liście ciemnozielone
- ▫ ‘Mutant Weeper’ — pokrój zwisły; blaszka liściowa silnie zredukowana
- ○ ‘Pendula’ — pokrój szeroki, parasolowaty lub półkulisty; gałęzie rozpostarte do przewieszających się; w uprawie różniące się klony rozmnażane wegetatywnie [1855] #2
- ‘Peve Maribo’
- ▫ ‘Pevé Twisted’ — pędy i liście spiralnie skręcone
- ▫ ‘Princeton Sentry’ — początkowo wąskostożkowata, później szersza, pień prześwitujący; do 15-20 m wysokości i 6-7.5 m szerokości; rośliny męskie [1967]
- ▫ ‘Pyramid Udenhout’ — wąskostożkowata, zwarta
- ▫ ‘Roos Moor’ — forma płacząca
- ○ ‘Saratoga’ — wolno rosnąca, 3-4 m wysokości i 1.5-2.5 m szerokości po 10 latach, docelowo 5-10 (12) m wysokości i 9 m szerokości; pokrój stożkowaty, zwarty, korona gęsta z prześwitującym przewodnikiem, gałęzie podnoszące się, krótkopędy cieńsze niż u typu, liczne, gęsto ulistnione, liście różnokształtne (mieszane typowe oraz silnie postrzępione, wydłużone i nitkowate); klon męski [Saratoga Horticultural Research Foundation, Kalifornia, 1975] #2
- ▫ ‘Simon’
- ○ ‘Tit’ — karłowa, prawdopodobnie pochodzi od czarciej miotły, pokrój nieregularny, gęsty, początkowo nieco kolumnowy, potem jajowaty, pędy liczne, sztywne, wzniesione, ze zgrubieniami; osiąga 150 cm po 10 latach, docelowo do 5 m wysokości przy bardzo nieregularnym, dziwacznym pokroju; rośliny męskie #2
- ▫ ‘Troll’ — karłowa, pochodzi od czarciej miotły, osiąga 100 cm wysokości i 70 cm szerokości po 10 latach; pokrój b. gęsty, z pachwin liści tegorocznych wyrastają krótkie przedwczesne pędy boczne; liście ciemnozielone, wycięte w 2-4 miejscach, nieco wywinięte; długopędy znacznie skrócone; klon męski [J. Wietinga, Krefeld (Niemcy), 2000]
- ▫ ‘Variegata’ — liście w całości lub w części, pomiędzy nerwami bardzo trwale kremowożółte do jasnożółtych; rośliny żeńskie; wzrost słabszy niż u typu, do 10 m wysokości [1854]
- ▫ ‘Wonder Weeper’ — pędy zwieszone; część liści ze zredukowaną blaszką
wybrane okazy · selected collections⇈
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/ #12
leg. Barbara Łotocka #9
leg. Jarosław Makowski
/Niemcy/ #4
leg. Michał Smoczyk, msmoczyk at wp pl
/Rzepin/ #3
leg. Mateusz Bobiec
/Wrocław, OB/ #2
leg. Antoni Mielnikow
/Kraków/ #2
leg. Jacek Soboń
/Ogród Dendrologiczny Wojsławice./ #1
leg. Marcin Łuczak
/Kraków, przy klasztorze franciszkanów/
/w jesiennej szacie/ #9
nomenklatura, etymologia
ℹ️
⇈
poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Polska nazwa miłorząb, wielce udany neologizm, została zaproponowana przez Wagę w wydanym w 1848 "Ukazicielu polskich nazwisk na rodzaje królestwa roślinnego".
dwuklapowy; botaniczny epitet złożony z łacińskiego przedrostka bi- (podwójny) i greckiego słowa lobos (klapa)
od gr. lobos - płat (wątroby), część; bot. klapa, łatka (wycięta część płaska, np. liścia); lobatus, -a, -um — klapowany