Bryonia alba (przestęp biały)

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 9342 "" w "Bryonia (przestęp)"

występowanie

antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

wystepowanie - Bryonia alba (przestęp biały)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Bryonia alba (przestęp biały)

Częsty. Zarośla, miejsca ruderalne, dawniej uprawiany.

Bylina, pnącze.

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• zadomowiony
• kenofit
• Pochodzenie: Europa wschodnia i Azja zachodnia.
• Czas przybycia na teren Polski: XVIIw. (introdukcja), 1824r.
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym.

wybrane okazy · selected collections ⇈

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Bryonia alba (przestęp biały)

⇈ 🌱

Korzenie, liście i jagody słabo trujące. Zatrucia zwykle przypadkowe w wyniku spożycia jagód lub rzadziej w wyniku stosowania nieprawidłowo przygotowanych preparatów. Działa drażniąco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, skórę i spojówki.

słabo trująca

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Bryonia alba L. [🔉 brjo·ni·a ăl·ba] • (pl) przestęp biały • posed bilý /cz/ · Zaunrübe weiße (f) /de/ · переступень белый /ru/

Nazwa rodzaju jest starożytną nazwą łacińską, zapożyczoną z greki. Epitet gatunku odnosi się do białej barwy powierzchni bulwiastego korzenia. W starożytności odróżniano w ten sposób ten gatunek od innego pnącza ze zgrubiałymi korzeniami, "czarnej bryonia" Dioscorea (Tamus) communis o ciemnej, brązowej barwie powierzchni korzeni. Obydwa gatunki były stosowane w dawnej medycynie. Są trujące, w okładach działają silnie drażniąco na skórę.

bryōnia, -ae (lat. z gr., subst.) — starożytna nazwa łacińska, wywodząca się z greki i odnosząca się do przestępu białego (Bryonia alba); ("czarna" bryonia to było inne, pospolite w lasach południa Europy pnącze Dioscorea (Tamus) communis)

ălbus, -a, -um (lat., adj.) — biały (raczej matowy/brudny niż lśniący/czysty); też jasnej barwy lub bezbarwny; !czysto lśniąco biały to candidus; przymiotnik często używany jako epitet gatunku wskazujący na jasną, srebrzystą barwę całej lub części rośliny, zazwyczaj spowodowaną gęstym owłosieniem lub owoszczeniem

przestęp (pol.) — prawdopodobnie ukute od staropolskiego przestępić "przejść, przekroczyć, przeniknąć" (w staropolskim przestęp "przestępstwo"), być może chodzi o bujny wzrost tego pnącza; intrygująca jest etymologia czeskiej nazwy przestępu białego (Bryonia alba) - 'posed', znaczącej "nawiedzony, posiadły przez demona", nawiązującej do demonicznych właściwości korzenia, mającego zamieniać się po ośmiu latach w diabełka itp., sprzedawanego jako podróbka mandragory (forma człekokształtna), rośliny magicznej, demonicznej; może więc polska nazwa to eufemizm?

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈