| ||||||||
| ||||||||
cechy charakterystyczne
cechy diagnostyczne w kluczu:
Drzewo z wieloletnimi igłami. Kora długo gładka, jasna, szarobiała, z pęcherzykami żywicy; stara poletkowato spękana. Młode pędy długo szare, gęsto krótko owłosione. Pączki jajowate, drobne, brązowe, nieożywicowane.
Szyszki wąskocylindryczne, 10-15(17)cm długości, młode zielone, dojrzałe brunatne. Łuski wspierające wystające, odgięte w dół.
występowanie
rodzimy takson flory Polski [491]
Jedyny gatunek z rodzaju jodła (Abies) występujący naturalnie w południowej połowie Polski. Przez nasz kraj przebiega jego północna granica zasięgu warunkowana ograniczoną mrozoodpornością.
Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
Gatunek wyróżniający (D.) dla:
Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.
wybrane okazy · selected collections ⇈
#1
leg. Barbara Łotocka
#4
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/
#2
leg. Barbara Łotocka
/Pieniny/
#2
leg. Piotr Grzegorzek
/woj. małopolskie, pow. chrzanowski, Chrzanów, ulica Mickiewicza/
#3
leg. Jacek Soboń
/Pieniny, szlak na Okrąglice/
wymagania i uprawa
⇈
🌸
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5a
Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — cień • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce umiarkowanie chłodne • zwięzłość — gleba ciężka, gliniasta • żyzność — podłoże ubogie lub podłoże umiarkowanie żyzne lub podłoże żyzne
⇈ 🌱 🌸
odmiany uprawne (#10) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion
| ▫ | ‘Badenweiler’ |
| ▫ | ‘Compacta’ |
| ‘Fastigiata’ | |
| ▫ | ‘Green Spiral’ — przewodnik spiralnie skręcony; pędy zwisające |
| ‘Havel HB’ | |
| ○ | ‘Mlada Bolesláv’ — karłowa, spłaszczona |
| ‘Pendula’ | |
| ‘Pyramidalis’ | |
| ▫ | ‘Spiralis’ — pędy skręcone; pokrój wąski, płaczący |
| ▫ | ‘Vesely’ — karłowa, zwarta |
Abies alba tworzy mieszańca:
nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈
poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Abies alba [🔉 ā·biēs ăl·ba] • Abies pectinata [🔉 ā·biēs pek·ti·nā·ta] • (pl) jodła pospolita · jodła biała • jedle bělokorá /cz/ · Waiß-Tanne (f) /de/ · European Silver Fir /en/ · пи́хта бе́лая /ru/
Naukowy epitet gatunku "alba" odnosi się do jasnoszarej barwy korowiny, epitet synonimiczny "pectinatus" odnosi się do dwustronnego grzebieniastego ułożenia igieł na gałązkach. Polski epitet "pospolita", bo jest to w Polsce jedyny rodzimy gatunek z tego rodzaju; częsty zwłaszcza na pogórzu i w górach.
abiēs, abietis
(lat., subst., f)
— w łacinie starożytnej słowo to oznaczało drzewo iglaste, najpewniej bez rozróżnienia, jodłę lub świerk; rodowód słowa nieznany, prawdopodobnie b. archaiczne [460], od przypuszczalnie przed praindoeuropejskiego rdzenia *ab- "drzewo" lub *abi-
ălbus, -a, -um
(lat., adj.)
— biały (raczej matowy/brudny niż lśniący/czysty); też jasnej barwy lub bezbarwny; !czysto lśniąco biały to candidus; przymiotnik często używany jako epitet gatunku wskazujący na jasną, srebrzystą barwę całej lub części rośliny, zazwyczaj spowodowaną gęstym owłosieniem lub owoszczeniem
jodła
()
— różne odmiany tego słowa występują w językach słowiańskich i bałtyckich, i oznaczają jodłę lub świerk, lub szerzej drzewa iglaste;
prawdopodobnie słowo odnosi się do kłujących liści i pochodzi od praindoeuropejskiego *edʰ-lo- (kłujący) z pierwiastkiem *edʰ- (ostry)
pectinātus, -a, -um
(lat., adj.)
— grzebieniasty, z grzebieniem; utworzone od lat. pecten (grzebień)
-al-, -ar- -(is,is,e); -at-, -os-, -ic- -(us,a,um)
(lat., suff.)
— końcówka dodawana do rdzenia rzeczowników tworzy przymiotnik oznaczający "posiadanie podobnego organu/formy/właściwość/charakteru" np. pectin‑at-us (grzebieniasty), foli‑at-us (ulistniony);
końcówki -(al/ar/os/at)- są łacińskie;
dla słów z greki używa się -ic- np. con-ic-us
zwykle dla oddania silniejszego nasilenia danej cechy, obfitości lub dojrzałości - używa się końcówki -os- w miejsce -at-, np. foli‑os-us (obficie ulistniony);
końcówki -ar- używa się w miejsce -al- gdy rdzeń kończy się na l np. lenticul-ar-is;
to samo znaczenie przymiotników uzyskuje się końcówkami -form- lub -oid-
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji