Za Ignatov M.S., Ignatova E.A, 2003 — Flora mchow srjedniej czasti jewropiejskoj Rassij T.1 [368], nieznacznie zmodyfikowany (patrz pozostała literatura w stopce).
⇑ skok do węzła klucza nadrzędnego [na stronie: Bryophyta (mchy)]
⇒ zwarta wersja klucza
  
(p) liście bez żebra (↓nie)
  
    
(p) c.d.n.
    
  
(p) liście z żebrem (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, różne elementy niedostępne w przeglądowej wersji ...
  
    
(p) żebro na stronie grzbietowej (dolnej) ze skrzydlastym wyrostkiem (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się pr ...
· Łodyżki z liśćmi umieszczonymi w jednej płaszczyźnie, po dwóch stronach łodyżki, przypominają miniaturową paproć.
⇒ Fissidens (skrzydlik)
    
    
(p) żebro po stronie brzusznej z licznymi blaszkami lub wielokomórkowymi wyrostkami (↑nie) (↓nie)
    
      
(p) większe (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
· Brzuszna (górna) powierzchnia liści z podłużnymi blaszkami wysokości kilku komórek.
⇒ Polytrichaceae (płonnikowate)
  Pospolite gatunki siedlisk ±umiarkowanie wilgotnych.
      
      
(p) drobne (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu ...
· Brzuszna (górna) powierzchnia liści z kilkukomórkowymi nitkowatymi wyrostkami.
⇒ Pottiales (płoniwowce)
  Gatunki siedlisk suchych, kserofity. Rodzaje: listewkowiec (Pterygoneurum), soczeniczek (Aloina).
      
    
(p) żebro bez wyrostków (↑nie)
    
      
(p) CAŁE liście obrzeżone smuklejszymi komórkami (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja ...
      
        
(p) liście podługowato-językowate (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest ...
· Komórki w górze liścia kwadratowe, nisko brodawkowane lub gładkie.
⇒ Tortula (brodek)
        
        
(p) liście przeważnie lancetowate, jajowate lub eliptyczne (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
· Górne komórki liścia okrągławo-sześciokątne, rombowate lub wydłużone, gładkie.
        
          
(p) liście rozetkowato zebrane na szczycie pędu (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się ...
· Brzeg góry liścia piłkowany.
⇒ Rhodobryum (różyczkoprątnik)
          
          
(p) liście nie zebrane w rozetkę (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atla ...
· Brzegiem piłkowane lub całobrzegie.
          
            
(p) komórki liścia ±izodiametryczne (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górny ...
· Liście przeważnie szeroko jajowate lub eliptyczne, w górze zaokrąglone lub szeroko zaostrzone.
            
            
(p) komórki liścia najczęściej rombowate do wydłużonych ±wzdłuż osi liścia (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...
· Liście do jajowatych do lancetowatych, ostro lub nieostro obrzeżone, na szczycie wyciągnięte, wąsko zaostrzone LUB, rzadziej, szeroko zaostrzone lub zaokrąglone.
            
              
(p) komórki liścia przeważnie rombowate, 2-4(6):1 (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalo ...
· Liście ostro, rzadko nieostro, obrzeżone;
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górn ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawy ...
⇒ Bryum (prątnik)
              
              
(p) komórki liścia przeważnie wydłużone, 4-8(11):1 (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalog ...
· Liście nieobrzeżone lub nieostro obrzeżone (tak głównie u gatunków z siecią dużych komórek);
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalo ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełne ...
⇒ Pohlia (borześlad)
              
      
(p) komórki brzegu jak i środka liścia o ±podobnych proporcjach (↑nie)
      
        
(p) komórki liścia wyraźnie brodawkowane lub pęcherzykowate (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, różne elementy niedostępne w przeglądowej wersji atlasu są wyraźnie oznaczone np. t ...
        
          
(p) zewnętrzne ściany komórek liścia brodawkowane (↓nie)
          
            
(p) żebro w górze liścia "rozpływa się" wśród otaczających komórek blaszki listka (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logow ...
· Gametofity duże, szarozielone.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wers ...
⇒ Racomitrium canescens (szroniak siwy)
syn. Niphotrichum canescens · Rhacomitrium canescens
            
            
(p) żebro aż do szczytu liścia wyraźnie odgraniczone od komórek blaszki listka (↑nie)
            
              
(p) komórki listka prostokątne do podługowatych (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalog ...
· Brodawki znajdują się w górnych lub dolnych kątach komórki.
⇒ Bartramiaceae (szmotłochowate)
              
              
(p) komórki listka izodiametryczne (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest wido ...
· Brodawki nad światłem komórki.
              
                
(p) komórki nasady liścia z silnie zgrubiałymi poprzecznymi ścianami (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania k ...
· Liście językowate, w górze zaokrąglone lub krótko zaostrzone; brzegiem zwykle płaskie.
⇒ Encalypta (opończyk)
                
                
(p) komórki nasady liścia z ±jednakowo zgrubiałymi poprzecznymi i podłużnymi ścianami (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logo ...
· Liście owalne, lancetowate, rzadziej językowate; zaostrzone, rzadziej zaokrąglone lub krótko zaostrzone; brzegiem zwykle płaskie.
                
                  
(p) c.d.n.
                  
          
(p) zewnętrzne ściany komórek liścia pęcherzykowate (↑nie)
          
            
(p) c.d.n.
            
        
(p) zewnętrzne ściany komórkowe liścia równe i nad światłem komórki gładkie (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, ró ...
· LUB występują kutykularne brodawki dostrzegalne jako podłużne kreskowanie
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
        
          
(p) drobniutkie mchy na silnie ocienionych wapieniach (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...
⇒ Seligeria (drobniaczek)
          
          
(p) inne; żebro wybiega jako hyalinowy włosek (↑nie) (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu ...
          
            
(p) c.d.n.
            
          
(p) inne; żebro bez hyalinowego włoska (↑nie)
          
            
(p) gametofit białozielony, suchy bardzo kruchy (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po za ...
· Listki prawie w całości składają się z żebra, w jego centrum znajduje się jeden szereg komórek asymilacyjnych, pozostałe są hyalinowe.
⇒ Leucobryum (bielistka)
            
            
(p) gametofit zielony, niezbyt lub wcale nie kruchy (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· Listki zwykle bez równie szerokiego żebra; bez komórek hyalinowych po górnej i dolnej stronie żebra.
            
              
(p) listki leżące w wodzie przybierają niebieski odcień (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub za ...
⇒ Mnium stellare (merzyk gwiazdkowaty)
              
              
(p) liście leżące w wodzie nie zmieniają barwy; komórki izodiametryczne lub wydłużone (↑nie)
              
                
(p) w kątach liści są rozmnóżki (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostęp ...
                
                  
(p) c.d.n.
                  
                
(p) w kątach liści nie ma rozmnóżek (↑nie)
                
                  
(p) komórki w górze liścia izodiametryczne, w większości kwadratowe (↓nie)
                  
                    
(p) liście na szczycie zaokrąglone I bez wybiegającego żebra (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w ...
· Suche rośliny przeważnie czarne lub bardzo ciemnozielone.
· ta cecha diagnostyczna jest wid ...
⇒ Grimmiaceae (strzechwowate)
                    
                    
(p) liście zaostrzone, JEŚLI zaokrąglone na szczycie to z wybiegającym żebrem (↑nie)
· ta cecha diagnos ...
· JEŚLI zaokrąglone na szczycie TO z wybiegającym żebrem.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej we ...
  Na różnych podłożach.
                    
                      
(p) mchy jasnoniebieskie od sinego nalotu liściach (↓nie)
⇒ Saelania glaucescens (selania niebieskawa)
                      
                      
(p) mchy zielone lub brunatnozielone (↑nie)
                      
                        
(p) komórki sprawiają wrażenie podłużnie kreskowanych z uwagi na kutikularne brodawki (↓nie)
                        
                          
(p) suche liście umiarkowanie zgięte, lancetowato zaostrzone
⇒ Plagiopus oederiana (płaskodziur trójkątny)
                          
                        
(p) bez kutikularnych brodawek (↑nie)
                        
                          
(p) tworzy gęste darnie w dole filcowato poprzerastane (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlas ...
· Liście drobne, 0.7-1.8mm długości 0.3-0.5mm szerokości.
⇒ Catoscopium nigritum (czarnogłów czarniawy)
                          
                          
(p) mchy nie są w dole filcowato poprzerastane, JEŚLI SĄ TO z dużymi liśćmi (↑nie)
                          
                            
(p) brzeg liścia na >połowie długości podwinięty, na samym szczycie z nielicznymi ząbkami (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowan ...
· Liście jajowato-lancetowate do lancetowatych.
⇒ Ceratodon purpureus (zęboróg czerwonawy)
                            
                            
(p) brzeg liścia przeważnie płaski lub podwinięty na <połowie długości (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lu ...
· Liście lancetowate, rzadziej jajowato-lancetowate lub językowate.
                            
                              
(p) liście językowate, krótko zaostrzone, z wybiegającym żebrem (↓nie)
⇒ Tortula (brodek)
                              
                              
(p) liście lancetowate, rzadziej jajowato-lancetowate, przeważnie wąsko zaostrzone; żebro kończy się w wierzchołku, rzadziej wybiega (↑nie)
⇒ Dicranaceae (widłozębowate)
                              
                  
(p) komórki w górze liścia prostokątne lub rombowate do silnie wydłużonych (↑nie)
                  
                    
(p) komórki w kątach nasady liścia ciemniejsze, bure (↓nie)
                    
                      
(p) mchy złocisto-zielone, łodyżka czerwona (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna p ...
· Liście lancetowate, prosto odstające, 2 × 0.2-0.3mm.
⇒ Blindia acuta (blindia ostra)
  Na wilgotnych skałach, w górach.
                      
                      
(p) łodyżka zielona lub brunatna (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest ...
· Liście większe.
⇒ Dicranaceae (widłozębowate)
  W większości częste gatunki.
                      
                    
(p) komórki w kątach nasady liścia tej samej barwy co pozostałe (↑nie)
                    
                      
(p) liście z wąskim szczytem w którym przynajmniej 1/3 zajmuje żebro (↓nie)
                      
                        
(p) drobny mech; liście z rozszerzonej nasady nagle zwężone w wąską i poskręcaną górną część (↓nie)
· ta cecha d ...
· Liście z rozszerzonej nasady nagle zwężone w wąską i poskręcaną górną część.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna p ...
⇒ Leptobryum pyriforme (zgliszczyn gruszkowaty)
                        
                        
(p) mchy duże lub drobne; liście zwężone nagle lub stopniowo; górne komórki liścia cienko- lub grubościenne, 1.5-3(6):1 (↑nie)
                        
                          
(p) liść obrzeżony w nasadzie wydłużonymi komórkami (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu stron ...
· Liście długo, szydlasto zaostrzony z lancetowatej nasady.
⇒ Ditrichum flexicaule (pędzlik pogięty)
                          
                          
(p) liść nie obrzeżony w nasadzie wydłużonymi komórkami; liście szeroko lub wąsko zaostrzone (↑nie)
                          
                            
(p) drobne mchy, zwykle na nagiej mineralnej glebie; liście z jajowatej lub lancetowatej nasady zwężone w równowąsko-szydlastą górną część (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· Liście z jajowatej lub lancetowatej nasady zwężone w równowąsko-szydlastą górną część.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...
⇒ Ditrichaceae (pędzlikowate)
                            
                            
(p) mchy naziemne, epifityczne lub epiksyliczne; liście zwykle z linearno-lancetowatą lub lancetowatą górną częścią (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowa ...
· Liście zwykle z linearno-lancetowatą lub lancetowatą górną częścią.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
⇒ Dicranaceae (widłozębowate)
                            
                      
(p) liście jajowate do eliptycznych, jeśli w szczycie zwężone to żebro zajmuje tam <1/3 szerokości (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest w ...
· JEŚLI liście w szczycie lancetowato zwężone to żebro zajmuj tam mniej niżej 1/3 szerokości.
                      
                        
(p) duże rośliny z liśćmi 5-10mm długości (↓nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub za ...
· Komórki liścia ustawione w wyraźnych skośnych rzędach.
⇒ Pseudobryum cinclidioides (nibyprątnik torfowy)
                        
                        
(p) rośliny drobne lub duże, liście 2-4(5)mm (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu z ...
· Komórki liścia nie ustawione w skośnych rzędach.
                        
                          
(p) komórki liścia (13)20-30(40)µm szerokości, cienkościenne (↓nie)
                          
                            
(p) żebro w nasadowej części silnie rozszerzone; chwytniki fioletowe (↓nie)
⇒ Amblyodon dealbatus (tępoząb białawy)
                            
                            
(p) żebro w nasadowej części nie jest silnie rozszerzone; chwytniki brunatne, rzadziej fioletowe (↑nie)
                            
                              
(p) liście jajowate lub rombowato-eliptyczne, krótko zaostrzone, zaokrąglone lub w górze wyciągnięte, nie zbiegające (↓nie)
                              
                                
(p) na glebie, rzadziej na kamieniach; pęd zwykle poniżej 10mm długości (↓nie)
⇒ Funariaceae (skrętkowate)
                                
                                
(p) na podłożu organicznym (odchodach, padlinie), czasem na silnie rozłożonym drewnie; pęd zwykle >10mm długości (↑nie)
⇒ Splachnaceae (podsadnikowate)
                                
                              
(p) liście od jajowatych do linearno-lancetowatych (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlas ...
· zbiegające na trzon,
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po z ...
  Powrót do pozycji klucza wybór między Bryum a Pohlia.
                              
                          
(p) komórki liścia 6-15µm szerokości, cienkościenne lub grubościenne (↑nie)
                          
                            
(p) mchy bagienne z dużymi liśćmi (1.5-3mm długości); żebro w dole silnie rozszerzone (↓nie)
⇒ Meesiaceae (parzęchlinowate)
                            
                            
(p) mchy naziemne, liście przeważnie <2mm długości (↑nie)
                            
                              
(p) drobne mchy, ulistnienie pączkopodobne; liście 1.0-1.6mm × 0.8-1.2mm (↓nie)
⇒ Acaulon (kulczak)
                              
                              
(p) liście węższe niż 0.7mm (↑nie)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowa ...
                              
w pełnej wersji atlasu jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu

wierzchołkowozarodniowe (mchy)

ang. acrocarpous mosses, acrocarps; ros. верхоплодные мхи

ortotropowe (mchy)

Sztuczna, ale bardzo praktyczna przy oznaczaniu, grupa mchów charakteryzująca się następującymi cechami (definicja zasadniczo za [368s24]):