mchy wierzchołkowozarodniowe (ortotropowe)

cechy diagnostyczne w kluczu:Bryophyta (mchy)kl 9744

skróty do dalszych pozycji klucza Z ŻEBREM: z wyrostkami / bez wyrostków: CAŁE obrzeżone / nieobrzeżone: brodawkowane / gładkie

Za Ignatov M.S., Ignatova E.A, 2003 — Flora mchow srjedniej czasti jewropiejskoj Rassij T.1 [368], nieznacznie zmodyfikowany (patrz pozostała literatura w stopce).

↓nie (z) klucz tabelaryczny

⇒ klucz tabelaryczny do mchów wierzchołkowozarodniowych

↑nie ↓nie (z) liście bez żebra

(z) c.d.n.

↑nie (z) liście z żebrem

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, różne elementy niedostępne w przeglądowej wersji ...

↓nie (z) żebro na stronie grzbietowej (dolnej) ze skrzydlastym wyrostkiem

Fissidens adianthoides (skrzydlik paprociowaty)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się pr ...
· Łodyżki z liśćmi umieszczonymi w jednej płaszczyźnie, po dwóch stronach łodyżki, przypominają miniaturową paproć.

⇒ Fissidens (skrzydlik)

mszaki

↑nie ↓nie (z) żebro po stronie brzusznej z licznymi blaszkami lub wielokomórkowymi wyrostkami

↓nie (z) większe

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełn ...
· Brzuszna (górna) powierzchnia liści z podłużnymi blaszkami wysokości kilku komórek.

⇒ Polytrichaceae (płonnikowate)

mszaki

Pospolite gatunki siedlisk ±umiarkowanie wilgotnych.

↑nie (z) drobne

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w peł ...
· Brzuszna (górna) powierzchnia liści z kilkukomórkowymi nitkowatymi wyrostkami.

⇒ Pottiales (płoniwowce)

mszaki

Gatunki siedlisk suchych, kserofity. Rodzaje: listewkowiec (Pterygoneurum), soczeniczek (Aloina).

↑nie (z) żebro bez wyrostków

↓nie (z) CAŁE liście obrzeżone smuklejszymi komórkami

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja ...

↓nie (z) liście podługowato-językowate

· ta cecha diagnostyczna jest ...
· Komórki w górze liścia kwadratowe, nisko brodawkowane lub gładkie.

⇒ Tortula (brodek)

mszaki

↑nie (z) liście przeważnie lancetowate, jajowate lub eliptyczne

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
· Górne komórki liścia okrągławo-sześciokątne, rombowate lub wydłużone, gładkie.

↓nie (z) liście rozetkowato zebrane na szczycie pędu

Rhodobryum roseum (różyczkoprątnik pospolity)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się ...
· Brzeg góry liścia piłkowany.

⇒ Rhodobryum (różyczkoprątnik)

mszaki

↑nie (z) liście nie zebrane w rozetkę

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atla ...
· Brzegiem piłkowane lub całobrzegie.

↓nie (z) komórki liścia ±izodiametryczne

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym ...
· Liście przeważnie szeroko jajowate lub eliptyczne, w górze zaokrąglone lub szeroko zaostrzone.

⇒ Mniaceae s.l. (merzykowate)

mszaki

↑nie (z) komórki liścia najczęściej rombowate do wydłużonych ±wzdłuż osi liścia

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...
· Liście do jajowatych do lancetowatych, ostro lub nieostro obrzeżone, na szczycie wyciągnięte, wąsko zaostrzone LUB, rzadziej, szeroko zaostrzone lub zaokrąglone.

↓nie (z) komórki liścia przeważnie rombowate, 2 – 4 (6):1

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogow ...
· Liście ostro, rzadko nieostro obrzeżone;
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górn ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawy ...

⇒ Bryum (prątnik)

mszaki

↑nie (z) komórki liścia przeważnie wydłużone, 4 – 8 (11):1

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowa ...
· Liście nieobrzeżone lub nieostro obrzeżone (tak głównie u gatunków z siecią dużych komórek);
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalo ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełne ...

⇒ Pohlia (borześlad)

mszaki

↑nie (z) komórki brzegu jak i środka liścia o ±podobnych proporcjach

↓nie (z) komórki liścia wyraźnie brodawkowane lub pęcherzykowate

↓nie (z) zewnętrzne ściany komórek liścia brodawkowane

Encalypta streptocarpa (opończyk krętozarodniowy) — zewnętrzna ściana komórkowa z dwoma brodawkami

↓nie (z) żebro w górze liścia "rozpływa się" wśród otaczających komórek blaszki listka

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logow ...
· Gametofity duże, szarozielone.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wers ...

⇒ Niphotrichum canescens (szroniak siwy)

syn. Racomitrium canescens · Rhacomitrium canescens · mszaki

↑nie (z) żebro aż do szczytu liścia wyraźnie odgraniczone od komórek blaszki listka

↓nie (z) komórki listka prostokątne do podługowatych

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalog ...
· Brodawki znajdują się w górnych lub dolnych kątach komórki.

⇒ Bartramiaceae (szmotłochowate)

mszaki

↑nie (z) komórki listka izodiametryczne

· ta cecha diagnostyczna jest wido ...
· Brodawki nad światłem komórki.

↓nie (z) komórki nasady liścia z silnie zgrubiałymi poprzecznymi ścianami

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania k ...
· Liście językowate, w górze zaokrąglone lub krótko zaostrzone; brzegiem zwykle płaskie.

⇒ Encalypta (opończyk)

mszaki

↑nie (z) komórki nasady liścia z ±jednakowo zgrubiałymi poprzecznymi i podłużnymi ścianami

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logo ...
· Liście owalne, lancetowate, rzadziej językowate; zaostrzone, rzadziej zaokrąglone lub krótko zaostrzone; brzegiem podwinięte (silnie odgięte na stronę grzbietową) , rzadziej płaskie lub zawinięte.

↓nie (z) na powierzchni okrągłych dużych brodawek są jeszcze brodaweczki kutykularne

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta ...
· Łodyżki przeważnie rozgałęziają się widlasto.

⇒ Amphidium (wzdętek)

mszaki

Na skałach w górach.

↑nie (z) bez kutikularnych brodawek

↓nie (z) żebro bez wiązek stereidalnych

↓nie (z) liście wąsko lancetowate, długo zaostrzone

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po z ...
· Mchy ciemnobrunatne.

⇒ Andreaea nivalis (naleźlina śnieżna)

mszaki

Na wilgotnych skałach w wyższych partiach gór.

↑nie (z) epifity, rzadziej epility; liście do szeroko jajowatych do jajowato-lancetowatych

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...
· Sporofity często spotykane. Czepek przykrywa większą część puszki, pofałdowany, u większości gatunków długo owłosiony. Puszka siedząca lub na ±krótkiej secie.

⇒ Orthrotrichaceae (szurpkowate)

mszaki

Epifity (na korze drzew), rzadziej epility (naskalne).

↑nie (z) żebro z jedną lub dwoma wiązkami stereidalnymi (na poprzecznym przekroju dolnej części liścia)

↓nie (z) tereny podmokłe, wśród innych mchów, czasem na ziemi, kamieniach, zbutwiałym drewnie

Aulacomnium palustre (próchniczek błotny)

Aulacomnium androgynum (próchniczek obupłciowy)

· ta cecha diagnostyczna ...
· Mchy żółtozielone, z kontrastującym wyraźnym białawo lśniącym żebrem.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja ...

⇒ Aulacomnium (próchniczek)

mszaki

Tereny podmokłe, wśród innych mchów, czasem na ziemi, kamieniach, zbutwiałym drewnie.

↑nie (z) przeważnie na kamieniach i na ziemi, rzadziej epifitycznie

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna ...
· Żebro u wielu gatunków nie jasne i nie błyszczące.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po za ...

⇒ Pottiaceae (płoniwowate)

mszaki

Przeważnie na kamieniach i na ziemi, rzadziej epifitycznie.

↑nie (z) zewnętrzne ściany komórek liścia pęcherzykowate

(z) c.d.n.

↑nie (z) zewnętrzne ściany komórkowe liścia równe i nad światłem komórki gładkie

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu strony, ró ...
· LUB występują kutykularne brodawki dostrzegalne jako podłużne kreskowanie
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...

↓nie (z) drobniutkie mchy na silnie ocienionych wapieniach

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcj ...

⇒ Seligeria (drobniaczek)

mszaki

↑nie ↓nie (z) inne; żebro wybiega jako hyalinowy włosek

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu ...

↓nie (z) w żebrze grzbietowa wiązka stereoidalnych komórek wyraźna

⇒ Tortula (brodek)

mszaki

↑nie (z) komórki na przekroju poprzecznym żebra jednorodne

↓nie (z) epifit; hialinowy włosek w nasadzie szeroki, płaski

· ta ce ...
· Hialinowy włosek w nasadzie szeroki, płaski.
· ta cecha diagnostyczna ...

⇒ Orthotrichum diaphanum (szurpek przeźroczysty)

mszaki

↑nie (z) naskalne; hialinowy włosek w nasadzie wąski, rzadziej szeroki

· ta cecha diagnostyczna jest wi ...
· Hialinowy włosek w nasadzie wąski, rzadziej szeroki.

⇒ Grimmiaceae (strzechwowate)

mszaki

↑nie (z) inne; żebro bez hyalinowego włoska

↓nie (z) gametofit białozielony, suchy bardzo kruchy

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po za ...
· Listki prawie w całości składają się z żebra, w jego centrum znajduje się jeden szereg komórek asymilacyjnych, pozostałe są hyalinowe.

⇒ Leucobryum (bielistka)

mszaki

↑nie (z) gametofit zielony, niezbyt lub wcale nie kruchy

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· Listki zwykle bez równie szerokiego żebra; bez komórek hyalinowych po górnej i dolnej stronie żebra.

↓nie (z) listki leżące w wodzie przybierają niebieski odcień

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub za ...

⇒ Mnium stellare (merzyk gwiazdkowaty)

mszaki

↑nie (z) liście leżące w wodzie nie zmieniają barwy; komórki izodiametryczne lub wydłużone

↓nie (z) w kątach liści są rozmnóżki

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostęp ...

↓nie (z) w kątach liści znajdują się nitkowate rozmnóżki

⇒ Bryum (prątnik)

mszaki

↑nie (z) w kątach liści znajdują się ±kuliste rozmnóżki

↓nie (z) rozmnóżki w kubeczkowatych rozetkach na końcach pędów; komórki liścia okrągławo-kwadratowe

Tetraphis pellucida (czteroząb przeźroczysty)

⇒ Tetraphis pellucida (czteroząb przeźroczysty)

syn. Georgia pellucida · mszaki

↑nie (z) rozmnóżki w kątach liści

↓nie (z) żebro kończy się poniżej szczytu liścia, tej samej barwy co liść

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej w ...
· Liście jajowato-lancetowate do lancetowatych.

⇒ Pohlia (borześlad)

mszaki

↑nie (z) żebro wybiega poza szczyt blaszki liściowej, ciemniejsze od niej

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowa ...
· Liście jajowate.

⇒ Bryum bicolor (prątnik dwubarwny)

syn. Bryum dochotomum · mszaki

↑nie (z) w kątach liści nie ma rozmnóżek

↓nie (z) komórki w górze liścia izodiametryczne, w większości kwadratowe

↓nie (z) liście na szczycie zaokrąglone I bez wybiegającego żebra

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w ...
· Suche rośliny przeważnie czarne lub bardzo ciemnozielone.
· ta cecha diagnostyczna jest wid ...

⇒ Grimmiaceae (strzechwowate)

mszaki

↑nie (z) liście zaostrzone, JEŚLI zaokrąglone na szczycie to z wybiegającym żebrem

· ta cecha diagnos ...
· JEŚLI zaokrąglone na szczycie TO z wybiegającym żebrem.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej we ...

Na różnych podłożach.

↓nie (z) mchy jasnoniebieskie od sinego nalotu liściach

⇒ Saelania glaucescens (selania niebieskawa)

mszaki

↑nie (z) mchy zielone lub brunatnozielone

↓nie (z) komórki sprawiają wrażenie podłużnie kreskowanych z uwagi na kutikularne brodawki

(z) suche liście umiarkowanie zgięte, lancetowato zaostrzone

⇒ Plagiopus oederiana (płaskodziur trójkątny)

mszaki

↑nie (z) bez kutikularnych brodawek

↓nie (z) tworzy gęste darnie w dole filcowato poprzerastane

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlas ...
· Liście drobne, 0.7 – 1.8 mm długości 0.3 – 0.5 mm szerokości.

⇒ Catoscopium nigritum (czarnogłów czarniawy)

mszaki

↑nie (z) mchy nie są w dole filcowato poprzerastane, JEŚLI SĄ TO z dużymi liśćmi

↓nie (z) brzeg liścia na >połowie długości podwinięty, na samym szczycie z nielicznymi ząbkami

Ceratodon purpureus (zęboróg czerwonawy)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowan ...
· Liście jajowato-lancetowate do lancetowatych.

⇒ Ceratodon purpureus (zęboróg czerwonawy)

mszaki

↑nie (z) brzeg liścia przeważnie płaski lub podwinięty na <połowie długości

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lu ...
· Liście lancetowate, rzadziej jajowato-lancetowate lub językowate.

↓nie (z) liście językowate, krótko zaostrzone, z wybiegającym żebrem

⇒ Tortula (brodek)

mszaki

↑nie (z) liście lancetowate, rzadziej jajowato-lancetowate, przeważnie wąsko zaostrzone; żebro kończy się w wierzchołku, rzadziej wybiega

⇒ Dicranaceae (widłozębowate)

mszaki

↑nie (z) komórki w górze liścia prostokątne lub rombowate do silnie wydłużonych

↓nie (z) komórki w kątach nasady liścia ciemniejsze, bure

↓nie (z) mchy złocisto-zielone, łodyżka czerwona

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna p ...
· Liście lancetowate, prosto odstające, 2 × 0.2 – 0.3 mm.

⇒ Blindia acuta (blindia ostra)

mszaki

Na wilgotnych skałach, w górach.

↑nie (z) łodyżka zielona lub brunatna

· ta cecha diagnostyczna jest ...
· Liście większe.

⇒ Dicranaceae (widłozębowate)

mszaki

W większości częste gatunki.

↑nie (z) komórki w kątach nasady liścia tej samej barwy co pozostałe

↓nie (z) liście z wąskim szczytem w którym przynajmniej 1/3 zajmuje żebro

↓nie (z) drobny mech; liście z rozszerzonej nasady nagle zwężone w wąską i poskręcaną górną część

· ta cecha d ...
· Liście z rozszerzonej nasady nagle zwężone w wąską i poskręcaną górną część.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po ...

⇒ Leptobryum pyriforme (zgliszczyn gruszkowaty)

mszaki

↑nie (z) mchy duże lub drobne; liście zwężone nagle lub stopniowo; górne komórki liścia cienko- lub grubościenne, 1.5 – 3 (6):1

↓nie (z) liść obrzeżony w nasadzie wydłużonymi komórkami

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduje się prawym górnym rogu stron ...
· Liście długo, szydlasto zaostrzony z lancetowatej nasady.

⇒ Ditrichum flexicaule (pędzlik pogięty)

mszaki

↑nie (z) liść nie obrzeżony w nasadzie wydłużonymi komórkami; liście szeroko lub wąsko zaostrzone

↓nie (z) drobne mchy, zwykle na nagiej mineralnej glebie; liście z jajowatej lub lancetowatej nasady zwężone w równowąsko-szydlastą górną część

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogo ...
· Liście z jajowatej lub lancetowatej nasady zwężone w równowąsko-szydlastą górną część.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu ...
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, ...

⇒ Ditrichaceae (pędzlikowate)

mszaki

↑nie (z) mchy naziemne, epifityczne lub epiksyliczne; liście zwykle z linearno-lancetowatą lub lancetowatą górną częścią

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowa ...
· Liście zwykle z linearno-lancetowatą lub lancetowatą górną częścią.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, ...

⇒ Dicranaceae (widłozębowate)

mszaki

↑nie (z) liście jajowate do eliptycznych, jeśli w szczycie zwężone to żebro zajmuje tam <1/3 szerokości

· ta cecha diagnostyczna jest w ...
· JEŚLI liście w szczycie lancetowato zwężone to żebro zajmuj tam mniej niżej 1/3 szerokości.

↓nie (z) duże rośliny z liśćmi 5 – 10 mm długości

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakłada ...
· Komórki liścia ustawione w wyraźnych skośnych rzędach.

⇒ Pseudobryum cinclidioides (nibyprątnik torfowy)

mszaki

↑nie (z) rośliny drobne lub duże, liście 2 – 4 (5)mm

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania lub zakładania konta dostępu znajduj ...
· Komórki liścia nie ustawione w skośnych rzędach.

↓nie (z) komórki liścia (13) 20 – 30 (40) µm szerokości, cienkościenne

↓nie (z) żebro w nasadowej części silnie rozszerzone; chwytniki fioletowe

⇒ Amblyodon dealbatus (tępoząb białawy)

mszaki

↑nie (z) żebro w nasadowej części nie jest silnie rozszerzone; chwytniki brunatne, rzadziej fioletowe

↓nie (z) liście jajowate lub rombowato-eliptyczne, krótko zaostrzone, zaokrąglone lub w górze wyciągnięte, nie zbiegające

↓nie (z) na glebie, rzadziej na kamieniach; pęd zwykle poniżej 10 mm długości

⇒ Funariaceae (skrętkowate)

mszaki

↑nie (z) na podłożu organicznym (odchodach, padlinie), czasem na silnie rozłożonym drewnie; pęd zwykle >10 mm długości

⇒ Splachnaceae (podsadnikowate)

mszaki

↑nie (z) liście od jajowatych do linearno-lancetowatych

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlas ...
· zbiegające na trzon,
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po z ...

Powrót do pozycji klucza wybór między Bryum a Pohlia.

↑nie (z) komórki liścia 6 – 15 µm szerokości, cienkościenne lub grubościenne

↓nie (z) mchy bagienne z dużymi liśćmi (1.5 – 3 mm długości); żebro w dole silnie rozszerzone

⇒ Meesiaceae (parzęchlinowate)

mszaki

↑nie (z) mchy naziemne, liście przeważnie <2 mm długości

↓nie (z) drobne mchy, ulistnienie pączkopodobne; liście 1.0 – 1.6 mm × 0.8 – 1.2mm

⇒ Acaulon (kulczak)

mszaki

↑nie (z) liście węższe niż 0.7mm

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowa ...

pierwomszak naprzemianlistny (Archidium alternifolium), nibyjętniczek błyszczący (Pseudephemerum nitidum), zgliszczyn gruszkowaty (Leptobryum pyriforme), prątnik (Bryum), borześlad (Pohlia).

w pełnej wersji atlasu jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu

wierzchołkowozarodniowe (mchy)

ang. acrocarpous mosses, acrocarps; ros. верхоплодные мхи

ortotropowe (mchy)

Sztuczna, ale bardzo praktyczna przy oznaczaniu, grupa mchów charakteryzująca się następującymi cechami (definicja zasadniczo za [368s24]):

Łodyżki przeważnie wzniesione i o symetrii promienistej (rzadko, pędy płonne, mogą być rozpostarte - w rodzaju płaskomerzyk (Plagiomnium));
ZWYKLE pojedyncze lub z podwierzchołkowymi pędami bocznymi w charakterze podobnymi do pędu głównego,
CZASEM z gałązkami bocznymi rozwijającymi się z kątów środkowych liści na łodydze głównej,
RZADKO krzaczasto rozgałęziające się (wyjątkowo (szroniak (Niphotrichum), tępolistka (Codriophorus) pierzasto rozgałęzione i w rodzaju torfowiec (Sphagnum) z pęczkami gałązek).
Chwytniki przeważnie tworzą się wokół zaczątków gałązek ("pączków śpiących") znajdujących się w pachwinach liści i wyglądają jakby tworzyły się w pachwinach liści; czasem w dole łodygi tworzą pilśniowatą warstwę.
Zaczątki gałązek przeważnie nagie (rzadko z pseudonibylistkami: szmotłochowate (Bartramiaceae), próchniczek (Aulacomnium), hedwigia (Hedwigia)).
Komórki górnej części liścia u większości gatunków krótkie, 1 – 3:1, rzadko bardziej wydłużone; żebro prawie zawsze silne i dochodzi do szczytu liścia (za wyjątkiem: osadniczek goły (Discelium nudum), jętniczek (Ephemerum), hedwigia (Hedwigia), naleźlina (Andreaea) i torfowiec (Sphagnum)); dość często żebro wypełnia szczyt liścia i wybiega poza blaszkę jako hyalinowy włosek.
Rodnie i następnie sporofity znajdują się na szczycie pędu, rzadziej na końcach krótkich gałązek.