liście mchów
listki gałązkowe
listki łodygowe
U mszaków terminu listek używa się zamiennie (i precyzyjniej) w odniesieniu do liści na łodyżkach tych roślin z uwagi na to, że nie są to pod względem budowy anatomicznej typowe liście, brakuje w nich tkanek przewodzących i zbudowane są w większej części (poza elementem mechanicznym, żebrem) z jednej warstwy komórek.
Listki łodyżkowe zwykle są większe, szersze, ostrzej zakończone.
brzeg zawinięty i podwinięty
Brzeg liścia może być płaski.
brodawkowana
pęcherzykowate komórki liścia (mchy)
Zewnętrzna powierzchnia komórek liścia może być gładka lub brodawkowana, z jedną lub większą liczbą brodawek (brodawkowatych wyrostków/zgrubień ściany komórkowej). Brodawki mogą być po obu stronach liścia lub po jednej, na całej powierzchni liścia lub tylko w jego części.
Gładka powierzchnia zewnętrznych ścian komórek liściowych może być płaska lub rzadziej jest wypuczona, wtedy mówimy o pęcherzykowatych (wypukłych) komórkach liściowych. Ta forma, przy pewnej wprawie, jest dostrzegalna przy obserwacji mikroskopowej powierzchni liści. Słabe wypuczenie zewnętrznych ścian komórkowych (pęcherzykowato wypukłe) jest dostrzegalne tylko na przekroju poprzecznym liścia i nie kwalifikuje się jako typowe pęcherzykowate.
Gładka powierzchnia zewnętrznych ścian komórek liściowych może być płaska lub rzadziej jest wypuczona, wtedy mówimy o pęcherzykowatych (wypukłych) komórkach liściowych. Ta forma, przy pewnej wprawie, jest dostrzegalna przy obserwacji mikroskopowej powierzchni liści. Słabe wypuczenie zewnętrznych ścian komórkowych (pęcherzykowato wypukłe) jest dostrzegalne tylko na przekroju poprzecznym liścia i nie kwalifikuje się jako typowe pęcherzykowate.
parafylia
nibylistki
Parafylia (nibylistki) to twory na powierzchni łodygi (pomiędzy liśćmi), z chloroplastami, o charakterze listkowatym lub nitkowate (często silnie rozgałęzione powyżej 1-2 komórek nasady).
Nitkowate parafylia zwykle rozmieszczone są w dwóch rzędach na powierzchni pędu.
Listkowate parafylia mają ±wyraźną blaszkę i są osadzone prawie podłużnie do osi pędu lub nieco pod kątem do niej.
Nitkowate parafylia zwykle rozmieszczone są w dwóch rzędach na powierzchni pędu.
Listkowate parafylia mają ±wyraźną blaszkę i są osadzone prawie podłużnie do osi pędu lub nieco pod kątem do niej.
pseudoparafylia
pseudonibylistki
Pseudoparafylia (pseudonibylistki) to liściopodobne lub nitkowate twory na łodydze w nasadzie zaczątka bocznej gałązki.
włoski pachwinowe
ros. аксилярные волоски
Włoski pachwinowe zbudowane są z jednego szeregu, (2)3 do kilkunastu, zwykle wydłużonych i ±cienkościennych komórek. Znajdują się w pachwinach liści; jako że zwykle są dość nietrwałe, należy szukać je pomiędzy górnymi liśćmi, po starannym oderwaniu liści pojedynczo, sztuka po sztuce.
puszka [mech]
apofiza
pierścień
Główna części sporofitu mszaków w której znajdują się jego zarodniki. W wąskim znaczeniu terminu puszka używa się dla urnowatej część puszki zawierającej zarodniki.
U części mchów przy górnym brzegu puszki znajduje się pierścień (lat. annulus) — pas 1-N komórek pomiędzy brzegiem urnowatej części puszki a wieczkiem, w różny sposób pękający/odwijający się podczas dojrzewania sporofitu.
perychecjum
parafizy
perygonium
plemnia
rodnia
Perychecjum to listkowata (u mchów) lub innej formy (np. u wątrobowców) okrywa gametangiów żeńskich - rodni.
Pomiędzy gametangiami u mchów zazwyczaj znajdują się parafizy (wstawki) - twory wielokomórkowe, zwykle wydłużone, włosowate, buławkowate lub liściowate.
ryzoidy
chwytniki
Nitkowate, często rozgałęzione twory na gametofitach mszaków przytwierdzające je do podłoża i wspomagające w pobieraniu wody i soli mineralnych. Ryzoidy są zwykle brązowo lub brunatno zabarwione; ściany komórkowe są gładkie lub brodawkowane, czasem z wyrostkami do światła komórki. U niektórych mchów warstwa ryzoidów pokrywa powierzchnię łodyżki; mogę się też one tworzyć np. na liściach, żebrze. U mchów chwytniki są wielokomórkowe, ze skośnymi poprzecznymi ścianami komórkowymi; u wątrobowców są jednokomórkowe.
kształt komórek
izodiametryczny
kolenchyma
parenchyma
prozenchymatyczny
Komórki izodiametryczne tj. równowymiarowe mają ±jednakowy wymiar w każdym kierunku tj. formę mają pośrednią pomiędzy sześcianem/wielobokiem foremnym a sferą. W przekroju poprzecznym zbliżone do kwadratu lub wieloboku foremnego.
Komórki parenchymatyczne tworzą tkankę parenchymatyczną (miękisz) - tkankę wypełniającą. Ściany komórkowe są zwykle cienkie i pomiędzy komórkami znajdują się przestwory międzykomórkowe. Ich kształt jest zwykle izodiametryczny, rzadziej wydłużony - prostokątny.