atlas-roslin.pl

Orchis morio L. [🔉or·chis *]

storczyk samczy, storczyk samiczy
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Orchis morio (storczyk samczy)
grupa roślin; 14.05.2012, okolice Wołowa; copyright © by Marek Snowarski
Orchis morio (storczyk samczy)
pokrój; 14.05.2012, okolice Wołowa; copyright © by Marek Snowarski
Orchis morio (storczyk samczy)
kwiat
Orchis morio (storczyk samczy)
3D
Orchis morio (storczyk samczy)
3D
Orchis morio (storczyk samczy)
liście
Orchis morio (storczyk samczy)
kwiat
Orchis morio (storczyk samczy)
kwiatostan
Orchis morio (storczyk samczy)
kwiaty
Orchis morio (storczyk samczy)
warżka
Orchis morio (storczyk samczy)
roślina o nietypowej barwie

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:Orchis (storczyk)kl 6528
Listki okwiatu (poza warżką) chełmiasto stulone.
Ostroga odchodzi poziomo, prosta lub zakręcona w górę, długości zalążni.

Przysadka ±długości zalążni.

Warżka (po rozpłaszczeniu) tak szeroka jak długa lub szersza. Listki okwiatu (poza warżką) chełmiasto stulone.
Ostroga odchodzi poziomo, prosta lub zakręcona w górę, długości zalążni.

Przysadka ±długości zalążni.

Warżka (po rozpłaszczeniu) tak szeroka jak długa lub szersza.

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony.[491]
Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. 1.339 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§8.1). Wymaga ochrony czynnej. Do ustawowej ochrony został włączony w 1946 roku.
wystepowanie
o mapie
Orchis morio (storczyk samczy)
ekologiczne liczby wskaźnikowe Orchis morio (storczyk samczy)
Orchis morio (storczyk samczy)
kretowiny
Suche zarośla i murawy, prześwietlone lasy, na glebach świeżych, umiarkowanie żyznych, o odczynie obojętnym.Suche zarośla i murawy, prześwietlone lasy, na glebach świeżych, umiarkowanie żyznych, o odczynie obojętnym.

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Statusy czerwonej listy 2016r. [311]:CR – krytycznie zagrożony.
Na liście z 2006r. takson miał status — V – narażony na wymarcie
W Europie — NT – bliski zagrożenia.

Podstawy przyznania kategorii zagrożenia:
B2. obszar zasiedlony (AOO) <10km2:
a) silnie pofragmentowany lub liczba stanowisk = 1
b) obserwowane, szacowane lub spodziewane jest ciągłe zmniejszanie się wielkości:
– (i) zasięgu występowania
– (ii) obszaru zasiedlonego
– (iii) powierzchni, zasięgu i/lub jakości siedliska
– (iv) liczby stanowisk lub subpopulacji.

storczyk samiczy czy samczy

Orchis morio (storczyk samczy)
Dlaczego akurat storczyki wiązane są z płcią? Bulwy wielu gatunków rodzaju Orchis mogą przypominać kształtem i wielkością jądra (stąd zresztą nazwa rodzaju Orchis - w starożytnej grece = jądra).
Nazwa polska tego gatunku budzi pewne zamieszanie. Historycznie rzecz ujmując właściwa nazwa to storczyk samiczy. Czeklista polskiej flory [24] utwierdza jednak nazwę storczyk samczy (podając storczyk samiczy jako oboczną).

U źródeł polskiego nazewnictwa botanicznego, czyli u Kluka [104.2s151] mamy: Orchis morio - storczyk samicowy, a w kolejnym punkcie idzie inny gatunek Orchis mascula - storczyk samcowy.

Co we współczesnym wariancie ortograficznym (samicowy → samiczy) daje Orchis morio - storczyk samiczy (tak np. u Szafera [3] i u Szlachetki [8]) oraz (w zmienionej synonimicznie formie, samcowy → męski) Orchis mascula - storczyk męski.

W czekliście [24] podano jako nazwę główną dla Orchis morio - storczyk samczy z dodaniem nazwy storczyk samiczy jako obocznej. Jak by nie patrzeć, autorzy czeklisty chcąc nie chcąc naruszyli długą tradycję i stąd zamieszanie w nazwach polskich Orchis morio.

Kluk wybierając nazwy polskie kierował się dawniejszymi pracami. Epitet gatunkowy morio nie jest związany z płcią, oznacza głupka, błazna. Jednak w dawnej literaturze rozróżniano też w ramach Orchis morio dwie formy: Orchis morio femina (żeński) odpowiada Orchis morio we współczesnym ujęciu) i formę Orchis morio mas (męski) która odpowiada współczesnemu Orchis mascula.Nazwa polska tego gatunku budzi pewne zamieszanie. Historycznie rzecz ujmując właściwa nazwa to storczyk samiczy. Czeklista polskiej flory [24] utwierdza jednak nazwę storczyk samczy (podając storczyk samiczy jako oboczną).

space

Co we współczesnym wariancie ortograficznym (samicowy → samiczy) daje Orchis morio - storczyk samiczy (tak np. u Szafera [3] i u Szlachetki [8]) oraz (w zmienionej synonimicznie formie, samcowy → męski) Orchis mascula - storczyk męski.

space

Kluk wybierając nazwy polskie kierował się dawniejszymi pracami. Epitet gatunkowy morio nie jest związany z płcią, oznacza głupka, błazna. Jednak w dawnej literaturze rozróżniano też w ramach Orchis morio dwie formy: Orchis morio femina (żeński) odpowiada Orchis morio we współczesnym ujęciu) i formę Orchis morio mas (męski) która odpowiada współczesnemu Orchis mascula.

wybrane okazy · selected collections

znalezisko 20120514.5.12 - Orchis morio (storczyk samczy); okolice Wołowa
120514-5
leg. Marek Snowarski
/okolice Wołowa/ #24, 15.3D
znalezisko 19990604.2.am - Orchis morio (storczyk samczy); okolice Sławkowa
990604-2
leg. Antoni Mielnikow
/okolice Sławkowa/ #3