Orchis morio (storczyk samczy)

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 6528 "ostroga pozioma lub zakręcona w górę" w "Orchis (storczyk)"

Listki okwiatu (poza warżką) chełmiasto stulone.
Ostroga odchodzi poziomo, prosta lub zakręcona w górę, długości zalążni.

space

Warżka (po rozpłaszczeniu) tak szeroka jak długa lub szersza.

występowanie

rodzimy takson flory Polski ^[491]

Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. 1.339 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§8.1). Wymaga ochrony czynnej. Do ustawowej ochrony został włączony w 1946 roku.

wystepowanie - Orchis morio (storczyk samczy)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Orchis morio (storczyk samczy)

Suche zarośla i murawy, prześwietlone lasy, na glebach świeżych, umiarkowanie żyznych, o odczynie obojętnym.

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Status czerwonej księgi 2014r.^[169.14]: EN – zagrożony

Statusy czerwonej listy 2016r.^[311]: CR – krytycznie zagrożony.
Na liście z 2006r. takson miał status — V – narażony na wymarcie
W Europie — NT – bliski zagrożenia.

Podstawy przyznania kategorii zagrożenia:
B2. obszar zasiedlony (AOO) <10km²:
a) silnie pofragmentowany lub liczba stanowisk = 1
b) obserwowane, szacowane lub spodziewane jest ciągłe zmniejszanie się wielkości:
– (i) zasięgu występowania
– (ii) obszaru zasiedlonego
– (iii) powierzchni, zasięgu i/lub jakości siedliska
– (iv) liczby stanowisk lub subpopulacji.

storczyk samiczy czy samczy

Dlaczego akurat storczyki wiązane są z płcią? Bulwy wielu gatunków rodzaju Orchis mogą przypominać kształtem i wielkością jądra (stąd zresztą nazwa rodzaju Orchis - w starożytnej grece = jądra).

Nazwa polska tego gatunku budzi pewne zamieszanie. Historycznie rzecz ujmując właściwa nazwa to storczyk samiczy. Czeklista polskiej flory [24] utwierdza jednak nazwę storczyk samczy (podając storczyk samiczy jako oboczną).

space

Co we współczesnym wariancie ortograficznym (samicowy → samiczy) daje Orchis morio - storczyk samiczy (tak np. u Szafera [3] i u Szlachetki [8]) oraz (w zmienionej synonimicznie formie, samcowy → męski) Orchis mascula - storczyk męski.

space

Kluk wybierając nazwy polskie kierował się dawniejszymi pracami. Epitet gatunkowy morio nie jest związany z płcią, oznacza głupka, błazna. Jednak w dawnej literaturze rozróżniano też w ramach Orchis morio dwie formy: Orchis morio femina (żeński) odpowiada Orchis morio we współczesnym ujęciu) i formę Orchis morio mas (męski) która odpowiada współczesnemu Orchis mascula.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#24 #15 3D

12 05 14 - 5
leg. Marek Snowarski
/okolice Wołowa/

#3

am.990604-2
leg. Antoni Mielnikow
/okolice Sławkowa/