Fraxinus pennsylvanica (jesion pensylwański)

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 1939 "spód liści żółtozielony; pędy dość trwale owłosione" w "Fraxinus (jesion)"

Drzewo do 20(25) m wysokości. Korona szeroka, ze zwisającymi dolnymi gałązkami.

space

Pączki rdzawobrązowe. Pędy zwykle dość trwale owłosione, rzadziej nagie.

space

Owoce z trwałym kielichem; matowe, jasno lub ciemnobrązowe; nasienna część skrzydlaka obła (na przekroju poprzecznym prawie okrągła), wąsko wrzecionowata, oskrzydlona w górnej połowie.

space

występowanie

antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

wystepowanie - Fraxinus pennsylvanica (jesion pensylwański)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Fraxinus pennsylvanica (jesion pensylwański)

Gatunek z południowego-wschodu USA, u nas często sadzony od początku XIX w. i dziczejący. Samodzielnie zaczął się rozprzestrzeniać prawdopodobnie od drugiej połowy XX w. Sadzony jest w parkach, na przydrożach i w lasach, co zwiększa zagrożenie ekspansji, bo nasiona w środowisku leśnym łatwo kiełkują. W początku XXI w. ekspansja znacznie przyśpieszyła.

Czasem jako ten gatunek mylnie jest podawany (bardzo rzadko u nas sadzony) jesion amerykański (Fraxinus americana). Ma on młode pędy słabo lub wcale nie owłosione i listki na wyraźnie długich ogonkach; część nasienna owocu jest oskrzydlona tylko w górnej ćwierci; ma kształt zaokrąglony, cygarowaty.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• zadomowiony, inwazyjny
• inwazyjny w skali kraju
• kenofit
• Pochodzenie: środkowa i wschodnia Ameryka Północna.
• Czas przybycia na teren Polski: 1805r. (introdukcja), pierwsza połowa XIXw.
• Kategoria inwazyjności: III (wysoka) 13pkt.: gatunek występuje na niewielu stanowiskach ale masowo lub jest rozproszony na wielu stanowiskach z niewielką liczebnością osobników ale znany jest jego silnie negatywny wpływ na rodzimą florę, naturalne zbiorowiska i/lub stanowi zagrożenie ekonomiczne i społeczne
• Zagrożenia: ekologiczne (bardzo istotne)
• Zasięg krajowy (występuje na przeważającym obszarze Polski)
• Populacje: z niewielką liczbą osobników ale na wielu stanowiskach lub dużo osobników na jednym lub kilku stanowiskach
• Dynamika: stopniowo zajmuje nowe stanowiska
• Kolonizuje siedliska/zbiorowiska: przede wszystkim częściowo przeobrażone lub o charakterze naturalnym
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym.
• Główne typy siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, do których wnika:
· 91E0 — łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
· 91F0 (szczególnie) — łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)

• Zagrożenie dla różnorodności biologicznej w przypadku zadomowienia na obszarach cennych przyrodniczo:
- gdzie stwarza zagrożenie: Lasy i zarośla na siedliskach łęgowych oraz siedliska antropogenicznie zaburzone i obszary chronione.
- powód uprawy: Stosowane w zieleni miejskiej i zadrzewieniach przydrożnych z uwagi na niskie wymagania, szybki wzrost, wczesne jesienne przebarwienie liści; podejmowano próby użytkowania leśnego ale zaniechano z uwagi na niską jakość drewna.
- przypadki spontanicznego rozprzestrzeniania się: Od kilkudziesięciu lat na licznych stanowiskach w wielu regionach.
- zalecenia: Zaniechanie uprawy leśnej i ograniczenie stosowania w zieleni.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

js.050616-9
leg. Jacek Soboń
/Pogórze Kaczawskie, okolice Wlenia, aleja przy polnej drodze/

#1

jbs.200508-1
leg. Joanna Boisse, det. Ogród Botaniczny w Łodzi
rev. Ogród Botaniczny w Łodzi
/Woj. łódzkie, Łódź, Ogród Botaniczny/
/cv. Variegata/

#3 #2 3D

11 09 22 - 3
leg. Marek Snowarski
/Wrocław, Nowy Dwór/

#12

22 10 24 - 1
leg. Marek Snowarski
/Bydgoszcz, Ogród Botaniczny w Myślęcinku/

#3

22 10 17 - 11
leg. Marek Snowarski
/Miejski Ogród Botaniczny w Zabrzu/

#6

24 08 15 - 5
leg. Marek Snowarski, det. Błażej Gierczyk
/Skowronno Dolne, 2.5km S, k. Pińczowa/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Fraxinus pennsylvanica (jesion pensylwański)

⇈ 🌱

Rośnie szybko. Może być sadzony na różnych glebach, także suchych.

🌳 drzewa liściaste

wysokość: do 20 m

wymagania i uprawa

⇈ 🌸

❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5a

⇈ 🌱 🌸

odmiany uprawne (#5) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

Argenteomarginata

Variegata

▫	‘Argenteomarginata’ — liście nieregularnie biało obrzeżone; blaszka liściowa powyginana i wybrzuszona
▫	‘Aucubaefolia’ (Aucubifolia) — liście z dużymi żółtymi plamami, czasem prawie całe żółte
▫	Aucubifolia (‘Aucubaefolia’) — liście z dużymi żółtymi plamami, czasem prawie całe żółte
▫	‘Crispa’ — pokrój zwarty, kulisty; liście ciemnozielone, nieco powyginane
▫	‘Dr Józef Rokosza’ — liście duże, biało upstrzone
	‘Variegata’

symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany