Dysphania ambrosioides (komosa piżmowa)

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 6915 "kłos pozorny gęsty, kłębiki jeden za drugim" w "Chenopodium (z gruczołkami, pachnące)"

Roślina jednoroczna, pokryta siedzącymi żółtymi gruczołkami, o aromatycznym zapachu Pędy wzniesione 30-70(100)cm wysokości.

space

Kłos pozorny gęsty, kłębiki rozmieszczone jeden obok drugiego w szeregu na nierozgałęzionych lub słabo rozgałęzionych gałązkach. Podsadki w kwiatostanie zmniejszają się ku górze, pierzastosieczne do całobrzegich.

space

występowanie

efemerofit ^[491]

ekologiczne liczby wskaźnikowe Dysphania ambrosioides (komosa piżmowa)

Dawniej uprawiana roślina lecznicza. Poza tym czasem zawlekana.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• niezadomowiony
• efemerofit
• Pochodzenie: południe Ameryki Północnej i Ameryka Południowa.
• Czas przybycia na teren Polski: XXw.
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych.

Prawdopodobnie uprawiany dla celów leczniczych był/jest innych zbliżony gatunek: Chenopodium anthelmintica (epitet gatunku oznacza „przeciwrobacza, środek na robaki tj. pasożyty przewodu pokarmowego”).

Gatunek pochodzi z Meksyku gdzie jest uprawiany jako przyprawowy i leczniczy. Zawiera silnie drażniące, aromatyczne olejki.

space

Potoczna nazwa ambrozja meksykańska w praktyce ogrodniczej może być wiązana z innymi gatunkami komosy, o podobnych aromatycznych olejkach np. z komosą wonną (Dysphania botrys), Chenopodium integrifolium lub komosa śmierdząca (Dysphania schraderiana).

space

wybrane okazy · selected collections ⇈

pk.080900-2
leg. Paweł Kalinowski
/OB PAN Powsin/
/ssp. ambrosioides/

pk.130800-2
leg. Paweł Kalinowski
/OB Warszawa/
/ssp. ambrosioides/

pk.060900-1
leg. Paweł Kalinowski
/OB Warszawa/
/ssp. anthelminticum/

pk.080900-3
leg. Paweł Kalinowski
/OB PAN Powsin/
/anthelminticum/

pk.100700-4
leg. Paweł Kalinowski
/Wiedeń (Austria)/
/anthelminticum/

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin et Clemants [🔉 *o·i·des] • Chenopodium ambrosioides L. [🔉 *o·i·des] • (pl) komosa piżmowa · ambrozja meksykańska

-form-(is,is,e); -oid-e-(us,a,um); -morphus (suff.) — przyrostki nadające znaczenie -postaciowy, -kształtny;
· końcówka -form- (lat. forma - kształt, postać), a dla wyrazów z greki końcówka -oid- (gr. eidos ειδος - rodzaj, postać), dodawana do rdzenia rzeczowników tworzy przymiotnik oznaczający "posiadanie podobnej formy, kształtu, wyglądu, charakteru" np. fili‑form-is (nitkowaty), pyri-form-is (gruszowaty), disc-oid-eus (dyskowaty);
· tego rodzaju znaczenie daje też grecki przyrostek -morf- z gr. μορφη (wygląd, kształt, postać)
· daje ten sam efekt słowotwórczy co człon ‑at‑, np. pectin-at-us, czasem obie cząstki słowotwórcze są łączone w jednym wyrazie, np. pectin‑at‑i‑form-is (grzebieniasty, grzebieniokształtny); to samo lub podobne znaczenie przymiotników uzyskuje się końcówkami -(al/ar/os/at/ic)-
· np. jajowaty - ovatus = ovalis = oviformis = ovoideus

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈