| |||||||
| |||||||
opis
Liście pojedyncze, eliptyczne do wąskojajowatych, do 12 cm długości; szczyt zaostrzony; nasada zaokrąglona lub płytko sercowata; brzegiem ostro podwójnie piłkowane; nagie lub spodem ±owłosione na nerwach i czasem z kępkami włosków w kątach nerwów.Niewysokie drzewo do 20 m wysokości, o (zwłaszcza początkowo) powolnym wzroście, korona jajowata z zanikającym przewodnikiem, ±miotlasta. Pień o powierzchni ±pofalowanej; korowina dość jasna, popielatoszara, z jaśniejszymi pasami, gładka. Pędy jednoroczne cienkie z przylegającymi ostrokończystymi pączkami.
Owocem jest orzeszek leżący na dużym, do 5 cm długości, trójklapowym skrzydełku, środkowe klapa 2-3× dłuższa od bocznych; owoce zebrane w wydłużone, do 14 cm długości, zwisające owocostany z kilkunastu owocami. Owocuje zwykle corocznie i obficie, owoce dojrzewają we wrześniu-październiku.
Drewno bardzo twarde, ciężkie, trudno łupliwe.Kwitnienie w kwietniu i na początku maja.
Drewno bardzo twarde, ciężkie, trudno łupliwe.
Drzewo rosnące na lepszych, żyznych, nie przesychających i nie podmokłych glebach, główny składnik grądów.Pospolity na całym niżu Polski i w niższych położeniach górskich.
Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.
właściwości i zastosowanie
Jesienne wybarwienie liści żółte. Suche liście, zwłaszcza u młodych egzemplarzy, pozostają po części do wiosny co korzystnie wpływa na zagęszczenie optyczne żywopłotu.
Może też być sadzony pojedynczo lub w grupach. Szczególnie efektowne jest wtedy wyeksponowana pofalowana forma pnia i gładka, jasna, paskowana, kora.
W uprawie znajdują się odmiany różniące się pokrojem i kształtem liści.Wielce zdatny na żywopłoty formowane, (1-4 m wysokości) które są bardzo trwałe (ponad 100 lat). Można tworzyć wysokie szpalery grabowe (w tej roli jest głównym gatunkiem w starych założeniach parkowych); pomocna jest tu wysoka cienioznośność (rośnie nawet pod koronami innych drzew) i dobra reakcja na przystrzygania (dobrze się zagęszcza przy corocznym strzyżeniu), dobrze regeneruje się po silnym cięciu.
Może też być sadzony pojedynczo lub w grupach. Szczególnie efektowne jest wtedy wyeksponowana pofalowana forma pnia i gładka, jasna, paskowana, kora.
wymagania i uprawa
Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — pomiędzy cień a półcień • woda — gleba przeciętnie wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce przeciętnie ciepłe lub miejsce wybitnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła lub gleba ciężka, gliniasta • żyzność — pomiędzy podłoże umiarkowanie żyzne a podłoże żyzne
Cięcie nie należy wykonywać podczas ruszania wegetacji i na jej początku bo intensywnie „płacze” co osłabia roślinę.
W pierwszych kilkunastu latach rośnie powoli, potem szybko, wzrost ustaje po 80-100 latach. Starsze drzewka źle znoszą przesadzanie. W pełni mrozoodporny. Nie ma istotnie zagrażających chorób i szkodników tego gatunku.
Rozmnaża się z nasion (wymagają 1-2 letniej stratyfikacji a wschody są nierównomierne).Wymagania glebowe wysokie, preferuje gleby żyzne, stale wilgotne (ale nie podmokłe), gleba nie może przesychać; o odczynie zbliżonym do obojętnego lub wapienne.
W pierwszych kilkunastu latach rośnie powoli, potem szybko, wzrost ustaje po 80-100 latach. Starsze drzewka źle znoszą przesadzanie. W pełni mrozoodporny. Nie ma istotnie zagrażających chorób i szkodników tego gatunku.
🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:
⇈🌱🌸 opcje Bazaru
odmiany (form i odmian #17) analiza dostępności roślin
- ▫ Rockhamtpton Red → ‘Lochglow’ — liście jesienią czerwonopomarańczowe
- ○ ‘bez odmiany’ #2
- ○ ‘Columnaris’ — korona bardziej wydłużona niż u typu (ale bynajmniej nie kolumnowa, to marketingowo przesadna nazwa), jajowatostożkowata, nisko osadzona przy ziemi, bardzo gęsta; rośnie bardzo powoli #2
- ○ ‘Fastigiata’ — o podobnym do Columnaris (nieco bardziej stożkowatym) pokroju ale mniej gęstej koronie i szybciej rosnąca, korona drzew 10 metrowych osiąga 4 m średnicy #2
- ▫ ‘Foliis Argenteovariegatis Pendula’ — forma zwieszona, "płacząca"; liście biało plamiste
- ◔ ‘Frans Fontain’ — korona istotnie węższa w pokroju, kolumnowa, przy wzroście 10 m ma 3 m szerokości; drzewo szybko rosnące, nie owocują #3
- ▫ ‘Globus’ — korona jajowatokulista, zwarta; wzrost powolny
- ▫ ‘Horizontalis’
- ▫ ‘Lochglow’ (Rockhamtpton Red) — liście jesienią czerwonopomarańczowe
- ▫ ‘Monumentalis’ — kolumnowa; b. wolno rosnąca
- ▫ ‘Orange Retz’ — korona zwarta, wyprostowana; intensywnie wybarwienie jesienią
- ◔ ‘Pendula’ — (odm. zwisła, płacząca) gałęzie początkowo odchodzą od pnia poziomo, na końcach zwieszają się, korona półkulista, niewysoka (ok. 5 m); wzrost powolny #3
- ▫ ‘Purpurea’ — liście początkowo czerwonopurpurowe
- ▫ ‘Pyramida’
- ▫ ‘Quercifolia’ — (odm. dębolistna) ma liście po części wąskie, pierzastowrębne, na jednym egzemplarzu występują też i liście normalnego kształtu; pokrój z niską, szeroką koroną
- ▫ ‘Stegemanns Primus’ — korona stożkowata; młode liście czerwone
- ▫ ‘Strabla’ — korona b. regularna, kulista
- ▫ ‘Vandermaat’ — liście z nieregularnie kremowo pstre
wybrane okazy · selected collections⇈
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/ #3
leg. Marek Snowarski
/okolice Wrocławia/ #3
leg. Marek Snowarski
/dolina Bystrzycy, okolice Wrocławia/ #2
leg. Marek Snowarski
/Wrocław, dolina Bystrzycy/ #10
leg. Marek Snowarski
/Kołobrzeg, park zdrojowy/ #4
leg. Marek Snowarski
/dolina Bystrzycy/ #2
leg. Jacek Soboń #2
leg. Jarosław Makowski
/Niemcy Sigmaringen/ #3
leg. Marek Snowarski
/Siechnice k. Wrocławia/ #2
leg. Barbara Łotocka #27
leg. Joanna Boisse
/cv. Pendula/ #2
leg. Marek Snowarski
/Park Grabiszyński, Wrocław/ #2
leg. Marek Snowarski
/Park Grabiszyński, Wrocław/ #3
leg. Jarosław Makowski
/Sigmaringen, Niemcy/ #6