atlas-roslin.pl

Amaranthus powellii S. Watson

szarłat prosty, szarłat zielony
Amaranthus chlorostachys Willd. auct. pol. · Amaranthus chlorostachys Willd. var. pseudoretroflexus Thell. · Amaranthus hybridus auct. p.pl. non L. · Amaranthus hybridus L. ssp. chlorostachys (Willd.) sensu Hejný in Dostál Kv.CSR 2
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
pokrój
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
pokrój
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
pokrój
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
Amaranthus powellii (szarłat prosty)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:Amaranthus (szarłat)kl 1062
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
3D
łodyga
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
3D
fragment kwiatostanu
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
3D
nasiona
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
3D
kwiaty
Roślina jednoroczna, jednopienna.

space

Liście długoogonkowe, blaszka liściowa zwykle rombowatojajowata 2.5-14 cm długości, wierzchołek tępy do zaostrzonego; nasada klinowata; powierzchnia naga, co najwyżej rzadko krótko owłosiona spodem na żyłkach; liście żywozielone i często nieco połyskujące.

space

Przysadki (2)4-6(8) mm długości, najdłuższe z nich 2-2.5× dłuższe niż listki okwiatu; jajowate, błoniaste ze stosunkowo sztywnym zielonym nerwem środkowym i zakończone długim kłującym ostrzem — kwiatostan w dotyku kłujący.

Amaranthus powellii (szarłat prosty)
3D
owoce
Listków okwiatu (3-)5; 2.5-3.5 mm długości, szpiczaste lub tępawe, często z ostką, suchobłoniaste, białawe z zielonym nerwem środkowym. W kwiatach żeńskich wąskojajowate, podługowate, wąskoeliptyczne do wąskolancetowatych. W kwiatach męskich podługowatolancetowate. Pręcików (3-)5. Znamion słupka trzy.

space

Nasiona w zarysie okrągławo elipsoidalne, soczewkowato spłaszczone, 1.0-1.3 mm średnicy, czarne, błyszczące.

space

występowanie

Antropofit zadomowiony we florze Polski. [491]
wystepowanie - Amaranthus powellii (szarłat prosty)
Amaranthus powellii (szarłat prosty)
pokrój
ekologiczne liczby wskaźnikowe Amaranthus powellii (szarłat prosty)
Gatunek z rejonów tropikalnych i subtropikalnych Ameryk. U nas zawleczony i już stosunkowo często spotykany, zadomawiający się.

space

Liście mogą być spożywane jako warzywo [20]. Ciekawie zabarwione odmiany są uprawiane jako jednoroczna roślina ozdobna, w tym na zieleń ciętą (patrz dalej).

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik (2012) [234]/:
• zadomowiony
• kenofit
• Pochodzenie: Ameryka Środkowa i Południowa
• Czas przybycia na teren Polski: 1872
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych

uwagi nomenklatoryczne, Amaranthus hybridus

Gatunki z kompleksu Amaranhtus hybridus przedstawione są dalej na stronie. Wśród nich znajdują się uprawiane ozdobne odmiany o barwnym kwiatostanie i/lub reszcie rośliny.
Szarłat prosty (Amaranthus powellii) w przedstawionym tu ujęciu jest gatunkiem o niewielkiej zmienności. Problemem przy oznaczaniu mogą być zdarzające się częściowo płodne mieszańce z szarłatem szorstkim (Amaranthus retroflexus) i następująca potem introgresja.

space

Flora Polski [16.3II] i czeklista [24] podaje jako najczęściej występujący Amaranthus chlorostachys i synonimizuje z nim Amaranthus hybridus s.str..

space

Nowsze opracowania [71.2], [86.9], [9] i klucz [40], wyróżniają odmiennie tę grupę taksonów: szarłat prosty (Amaranthus powellii) jest często spotykanym w Europie Środkowej gatunkiem zawleczonym, Amaranthus hybridus (w ścisłym ujęciu) bardzo rzadko zawlekanym. Takson Amaranthus chlorostachys jest mylący i dotyczy po części obu wcześniej wymienionych gatunków; nie jest w tych ujęciach używany. Zdecydowałem się na przyjęcie właśnie takiego podziału tej grupy jako nowszego i spójnego w różnych współczesnych opracowaniach. Przyjąłem, że Amaranthus chlorostachys z atlasu rozmieszczenia [25] to szarłat prosty (Amaranthus powellii).

Amaranthus hybridus L. s.str.

Amaranthus cruentus auct. (Aellen Fl.E.1) non L. · Amaranthus patulus Bertol.
W wymienionych wyżej powodów gatunek ten nie jest tu podany w ujęciu [16.3II] i [24].
Amaranthus hybridus
XL
Amaranthus hybridus
Gatunek bardzo podobny do szarłatu prostego (Amaranthus powellii) od którego różni się krótszymi przysadkami kwiatów żeńskich, najdłuższe z nich są do 1.5× dłuższe od listków okwiatu, miękkie. Listki okwiatu krótsze (1.5-2 mm długości). Generalnie kwiatostan jest w dotyku miękki, mniej zbity; ciemnozielony do czerwonawego.

space

Amaranthus cruentus L.
szarłat wyniosły

szarłat wiechowaty · Amaranthus hybridus L. ssp. paniculatus (L.) Hejný · Amaranthus paniculatus L. · takson uprawiany[491]
kolor kwiatów
kwiaty
Amaranthus cruentus (szarłat wyniosły)
Amaranthus cruentus
Kwiatostan czerwony, fioletowy, rzadziej żółty, wyjątkowo zielony. Przysadki równie długie lub do 1/2 dłuższe od listków okwiatu, miękkie (kwiatostan w dotyku też miękki). Poza tym bardzo podobny do szarłat prosty (Amaranthus powellii).

space

W uprawie nieczęsty. Są znane liczne odmiany ozdobne zabarwione czerwone lub purpurowo. Mogą też być jedzone jako warzywo liściowe. Przejściowo dziczeje na terenach ruderalnych.

Amaranthus hypochondriacus L.
szarłat posępny

Amaranthus chlorostachys Willd. var. erythrostachys (Moq.) Aellen · Amaranthus hybridus L. var. erythrostachys Moq. · Amaranthus leucocarpus S. Watson s.str. · takson uprawiany[491]
Amaranthus hypochondriacus (szarłat posępny)
Amaranthus hypochondriacus
Rośliny uprawiane ozdobne. Pochodzą najpewniej od szarłatu prostego (Amaranthus powellii) [86.9], z takimi samymi przysadkami.

space

Nasiona ciemne lub jasne (wtedy białawe, różowe).

Amaranthus bouchonii (szarłat Bouchona)
Amaranthus bouchonii
Odróżnia się od szarłatu prostego (Amaranthus powellii) w zasadzie tylko (prawie) niepękającym owocem. Przypuszcza się że jest albo jego mutantem albo jest to wpływ przymieszki genów od innego gatunku.

właściwości i zastosowanie

🌱
Odmiany o intensywnie ciemnoczerwonych kwiatostanach są uprawiane dla ozdoby i dla zieleni ciętej — 'Dunkelrote Fackel', Intense Purple', 'Luzifer' i 'Roter Dom', 'Opopeo'. Wskutek zamieszania nomenklatorycznego (opisanego wyżej) mogą być ujmowane w gatunkach: A. hybridus, A. hypochondriacus, A. chlorostachys. Uprawia się z siewu wprost do gruntu lub z rozsady. Kwitnie od lipca praktycznie do końca sezonu wegetacji.

wymagania i uprawa

Wymaga stanowiska ciepłego, nasłonecznionego. Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna; odczyn obojętny lub lekko kwaśny.

space

wybrane okazy · selected collections

#4
11 09 27 - 1a
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#2
11 09 27 - 1b
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#3
11 09 27 - 1c
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/obok siebie Amaranthus powelli.../
#5 #4 3D
11 09 27 - 1d
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#9 #7 3D
11 09 27 - 1e
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#8
wmsz.25
leg. Wojciech Maksymilian Szymański
/Ponidzie/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji