Carya ovata (orzesznik pięciolistkowy)

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 6679 "gałązki jasnoczerwono-brunatne" w "Carya (orzesznik)"

Drzewo. Kora na starszych pniach łuszczy się wąskimi, podłużnymi pasami, na końcach odstającymi łukowato; popielatoszara.

space

Liście nieparzystopierzaste, 20-25(30)cm długości, końcowy listek znacznie dłuższy, najszerszy. Listków 5-7, spodem nagich lub nieco owłosionych; osie liści opadają na zimę.

space

występowanie

antropofit zadomowiony we florze Polski ^[491]

Stosunkowo często sadzony orzesznik o jadalnych owocach; jesienią liście przebarwiają się na żółto. Dawniej sadzony też dla elastycznego drewna (drewno hikorowe). Wystarczająco mrozoodporny dla zachodniej i południowej Polski.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik et al. (2012)^[234]/:
• lokalnie zadomowiony
• kenofit
• Pochodzenie: środkowa i wschodnia Ameryka Północna.
• Czas przybycia na teren Polski: 1808r. (introdukcja); XXw.
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym.

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Carya ovata (orzesznik pięciolistkowy)

⇈ 🌱

🌳 drzewa liściaste

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

mtbobiec.110830-6
leg. Mateusz Bobiec
/Wrocław, Park Szczytnicki/

#8 #1 3D

11 10 22 - 9
leg. Marek Snowarski
/Wrocław, Park Szczytnicki/

pk.191123-2
leg. Paweł Kalinowski
/ogród botaniczny Berlin (Niemcy)/

22 08 20 - 14
leg. Marek Snowarski
/Arboretum Wirty/

22 07 16 - 3
leg. Marek Snowarski
/Arboretum Glinna/

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Carya ovata (Mill.) K. Koch [🔉 kar·ja ō·wā·ta] • Carya alba (L.) Nutt. [🔉 kar·ja al·ba] • (pl) orzesznik pięciolistkowy

ōvātus, -a, -um; ovālis, -is, -e (lat., adj.) — jajowaty (o kształcie) tj. najszerszy poniżej środka, czasem (mylnie) utożsamiany z kształtem owalnym tj. eliptycznym; ovalis to późnołacińska forma tego przymiotnika (w klasycznej znaczyło owacyjny [oklaski]); od lat. ovum,-i (n) jajko; nie można zakładać, że dawni botanicy precyzyjnie rozróżniali pojęcia (ovatus i ovalis=ellipticus tj. jajowaty i eliptyczny) co widać chociażby w polskich tłumaczeniach epitetów gatunków

ălbus, -a, -um (lat., adj.) — biały (raczej matowy/brudny niż lśniący/czysty); też jasnej barwy lub bezbarwny; !czysto lśniąco biały to candidus; przymiotnik często używany jako epitet gatunku wskazujący na jasną, srebrzystą barwę całej lub części rośliny, zazwyczaj spowodowaną gęstym owłosieniem lub owoszczeniem

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈