Solanum tuberosum L. [🔉 so·la·num *]

Ziemniak jest zaliczany do warzyw, gdy uprawiany jest na wczesny zbiór w okresie od końca jaja do czerwca/lipca.

Uprawa przyśpieszona polega na wczesnowiosennym sadzeniu bulw, najlepiej uprzednio podkiełkowanych. Szczególnie duże przyśpieszenie uzyskuje się przy uprawie pod osłonami i w pomieszczeniach ogrzewanych.

Podkiełkowywanie w zdecydowanym stopniu przyśpiesza plonowanie, o 2-3 tygodnie. Przeprowadza się je w jasnym pomieszczeniu, w temperaturze 10-15°C, przy wilgotności powietrza 70-85%. Dostateczny dostęp światła jest konieczny dla uzyskania silnych, grubych kiełków, odpornych na uszkodzenie przy sadzeniu.

Podkiełkowane bulwy sadzi się, w zależności od warunków klimatycznych, od końca marca do drugiej dekady kwietnia, gdy temperatura 10 cm pod powierzchnią ziemi osiągnie 5-6°C (w przypadku bulw niepodkiełkowanych powinno być 7-8°C). Stosuje się rozstawę 50-60 cm między rzędami i 40-50 cm w rzędzie lub 65 × 20-40 cm, na głębokość 4-8 cm, mniejszą na glebach ciężkich lub tak aby nad bulwą była 1-2 cm warstwa ziemi. Sadzić należy kiełkami ku górze, uważając aby ich nie wyłamać.

Przyśpieszenie zbiorów w gruncie można uzyskać stosując okrywę z agrowłókniny ale utrudnia to przeprowadzania zabiegów uprawowych.

Ziemniaki mogą być uprawiane po sobie. Należy jednak tego unikać, jak i uprawiania po innych warzywach psiankowatych.

W uprawie pod osłonami, można 2 tygodnie przed sadzeniem bulw, w projektowanych międzyrzędziach sadzić rozsadę sałaty lub siać rzodkiewkę, szpinak lub nasiona warzyw na rozsadę. Zbiera się je nim nać ziemniaka wyrośnie na tyle, że zacznie cieniować śródplon.

Warunki klimatyczne Polski, w okresie wegetacji ziemniaka, są dobrze dopasowane do jego potrzeb. Nie jest natomiast odporny na przymrozki, ani bulwy nie są zdolne do zimowania w gruncie.

Wymagania świetlne są wysokie. Ilość światła decyduje o plonie bulw.

Wymagania glebowe są stosunkowo niskie o ile jest ona dostatecznie żyzna. Nie powinna być zbyt sucha ani podmokła. Optymalny pH jest lekko kwaśny, pH 5-6.

W uprawie przyśpieszonej zbiór jest możliwy po 8-10 tygodniach od posadzenia bulw podkiełkowanych lub po 12-14 tygodniach dla bulw niepodkiełkowanych. Ma to miejsce po 6-8 tygodniach od wzejścia pędów nad powierzchnię ziemi. Można wykonywać podbieranie - po ostrożnym odgarnięciu ziemi odrywa się największe bulwy, po czym ponowienie przysypuje ziemią pozostałe. Młode ziemniaki, bez skorkowaciałem skórki nie nadają się do dłuższego przechowywania.

Wartość odżywcza ziemniaka jest wysoka z uwagi na dość dużą zawartość białka i witamin C, B1, B2.

Niedojrzałe owoce, ziele, kiełki, pędy, kwiaty i nasiona trujące. Czynnikiem toksycznym jest solanina. Działa drażniąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego, może zaburzać czynność serca oraz działać depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Ziemniak jest rozmnażany wegetatywnie. Jego odmiany są klonami identycznych genetycznie roślin.

Odmiany silnie różnią się cechami bulw, barwą ich skórki oraz miąższu. Różnią się też odpornością na choroby.