siedliska przyrodnicze o znaczeniu wspólnotowym

siedlisko przyrodnicze

ang. natural habitats

Siedlisko przyrodnicze jest zdefiniowane w "Ustawie o ochronie przyrody" (za Unijną Dyrektywą Siedliskową) jako "obszar lądowy lub wodny, naturalny, półnaturalny lub antropogeniczny, wyodrębnione w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne”.

Uwaga! Termin siedlisko przyrodnicze (natural habitat), stosowany w administracji, jest różny od pojęcia siedlisko stosowanego w biologii - ekologii i odpowiada biogeocenozie tj. "ekosystemowi o określonych granicach geograficznych" czyli potocznie "określonemu miejscu ze wszystkim żywym i nieżywym co w nim jest, i wszelkimi powiązaniami tych elementów".

siedlisko przyrodnicze o znaczeniu wspólnotowym

lista siedlisk przyrodniczych Natura 2000

Wyróżnioną grupę siedlisk przyrodniczych stanowią siedliska przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty (w skrócie siedliska o znaczeniu wspólnotowym). Spełniają one kryterium położenia na terenie Unii i jednocześnie:
· są zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu lub
· mają niewielki obszar występowania w wyniku regresji lub uwarunkowań naturalnych
· są doskonałymi przykładami ("ikonami") cech typowych dla regionów biogeograficznych, na obszarze których leżą kraje Wspólnoty Europejskiej (alpejski, atlantycki, kontynentalny, makaronezyjski i Śródziemnomorski) - pod względem tej kategorii Polska niemal w całości leży w obszarze kontynentalnym z nieznacznym udziałem części alpejskiej w najwyższych położeniach Karpat i Sudetów.

siedlisko przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym

ang. priority natural habitats

Podzbiór siedlisk o znaczeniu wspólnotowym stanowią siedliska przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym, w skrócie priorytetowe siedliska przyrodnicze. W stosunku do "normalnych" Siedlisk o Znaczeniu Wspólnotowym cechuje je to, że ich zasięg w całości lub w większej części leży na terenie Unii i stąd ich los (niemal) całkowicie zależy od ochrony przez Wspólnotę Europejską.

W związku z przystąpieniem nowych państw, w tym Polski, do Unii Europejskiej, w 2002 roku w Traktacie Akcesyjnym lista chronionych siedlisk przyrodniczych została powiększona. W części dotyczącej Polski przybyły 3 nowe pozycje; są to: 91P0 – wyżynny jodłowy bór mieszany, 91Q0 – górskie reliktowe laski sosnowe i 91T0 – sosnowy bór chrobotkowy. Inne polskie propozycje zostały uwzgędnione przez poszerzenie definicji istniejacych typów: 3160, 4070, 4180, 6150, 7230, 8120, 9140, 9170, 9420. [48]

Na analogicznych zasadach Dyrektywa Siedliskowa definiuje gatunki o znaczeniu wspólnotowym i priorytetowe gatunki o znaczeniu wspólnotowym.

Czym w istocie jest siedlisko przyrodnicze, jakie są granice definiujące konkretne siedlisko przyrodnicze. Odpowiedzi na te pytanie są trudniejsza niż w przypadku określenia, czym jest dany gatunek o znaczeniu wspólnotowym. Gatunki są stosunkowo jasno i ściśle zdefiniowane. Na siedlisko przyrodnicze, zgodnie z definicją, składa się część abiotyczna (nieożywiona - gleba, woda, klimat) i część biologiczna - żyjące w danym środowisku organizmy. Dla identyfikacji i opisu siedliska przyrodniczego wykorzystuje się obok jego cech fizycznych i usytuowania przestrzennego - także związane z nim zbiorowiska roślinne. Motywowane jest to względami praktycznymi. Stosunkowo łatwo jest określić rodzaj zbiorowiska roślinnego. Należy jednak mieć na względzie, że z reguły nie ma jednoznacznej relacji: dane siedlisko przyrodnicze - konkretne zbiorowiska roślinne. W ramach jednego siedlska przyrodniczego mogą bytować różne zbiorowiska roślinne i dane zbiorowisko roślinne może występować w różnych siedliskach przyrodniczych. Szczegółowo poszczególne siedliska przyrodnicze i gatunki o znaczeniu wspólnotowym z terenu Polski są zdefiniowane i dyskutowane w [48]. Jest to dostowany do polskich realiów odpowiednik "Podręcznika interpretacji siedlisk Unii Europejskiej, wersja Eur25 (Interpretation Manual of European habitats, Eur 25, European Commission, DG Environment Nature and Biodiversity, 2003)).

Poszczególnym siedliskom przyrodniczym wymienionym w Dyrektywie Siedliskowej przyporządkowane są czteroznakowe kody typu siedliska. W razie definiowanai podtypów siedliska przyrodniczego do kodu dodaje się kropkę i liczbę.
Ponadto przy definicji danego typu siedliska przywołuje się numeryczne kody w systemie klasyfikacji Physis - odpowiadają ona syntaksonom różnej rangi - od klasy zespołów do zespołu roślinnego. Jednemu typowi siedliska przyrodniczego może odpowiadać kilka kodów w systemie Physis. Możliwa jest też sytuacja dowrotna gdy dany kod Physis przywoływany jest w opisie różnych siedlisk przyrodniczych.

Z siedliskami przyrodniczymi związane jest stosowne rozporządzenie Ministra, omówione na poniżej linkowanych stronach:

· występujące w Polsce gatunki o znaczeniu wspólnotowym

· lista występujących w Polsce typów siedlisk przyrodniczych "wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000", zaznaczając przy tym siedliska priorytetowe