stereopara - różne techniki prezentacji

Można z niejakim uproszczeniem powiedzieć że na jednej fotografii przedmiot wygląda tak jakby był widziany lewym okiem, na drugiej tak jakby był widziany prawym okiem.

Jeśli takie dwie fotografie są oglądane w ten sposób, że przeznaczona dla lewego oka jest postrzegany przed lewe oko a prawa przez prawe oko, to powstaje wrażenie oglądania przestrzennego - widzimy bryły a nie płaskie obiekty, czujemy co jest bliżej co dalej, widzimy fakturę powierzchni itd.

Wrażenie tj. konceptualny obraz powstały przy oglądzie stereopary nie jest tożsamy ze zwykłym dwuocznym postrzeganiem świata. W szczególności wrażenie przestrzenności i rozmieszczenie detali może być znacznie silniejsze niż przy “zwykłym patrzeniu na świat„. Zależy to głównie od techniki wykonania stereopary, po cześci od techniki oglądu i doświadczenia w ich oglądaniu.

Rolą przyrządów optycznych jest pozorne zwiększenie rozstawu źrenic. Główną trudnością w oglądzie bez przyrządów optycznych stereopar jest to, że gdy szerokość fotografii przekracza rozstaw źrenic (ok. 6 cm), jednoczesne kierowanie wzroku na te same miejsca na prawej i lewej fotografii staje się kłopotliwe. Wszystkie zdjęcia w wersji stereopary w atlasie można oglądać bez przyrządów optycznych, dobierając najlepszą (możliwą dla danej szerokości) technikę ich oglądu (prostogląd lub krzyżogląd). Przyrządy mogą być pomocne nieobeznanych z techniką swobodnego oglądu i/lub leniwym.

Przyrządy optycznym nie są panaceum - wprowadzają zniekształcenia (winietowanie, aberacje soczewek), kłopotliwość użycia przy przeglądaniu atlasu (wkładanie, zdejmowanie), często narzucają wymogi co do wielkości fotografii. Więcej o przyrządach nie piszę.

Swobodny ogląd stereopary to oglądanie gołymi oczami, bez posiłkowania się przyrządami optycznymi. W światku stereoskopowców zwie się takie techniki swoboglądem. Swobogląd pozwala uzyskać najlepszej jakości obraz konceptualny - pełnia barw i detali (anaglify to przy nich skrajna bieda) i bez zniekształceń wprowadzanych przez przyrządy. Są dwie zasadnicze techniki swobodnego oglądu.

Lewa || prawa.
Ogląd pary fotografii ułożonej tak: po lewej stronie lewa fotografia dla lewego oka, po prawej stronie prawa fotografia dla prawego oka. W atlasie są one oznaczone jako || (wersja wąska) lub LR lub L||R (wersja bez ograniczenia szerokości). O ile szerokość jednej z fotografii nie przekracza rozstawu źrenic to ogląda je się spojrzeniem nieco zbieżnym lub równoległym. Stąd w świcie stereoskopowców tę technikę nazywa się prostoglądem. Jeśli szerokość przekracza rozstaw źrenic to spojrzenie staje się rozbieżne (zez rozbieżny), co nie jest zbyt komfortowe i stanowi ograniczenie tej techniki, bo spojrzenie rozbieżne nie jest układem oczu który mieści się w codziennej fizjologii ich używania.

Prawa × lewa.
Ogląd pary fotografii ułożonej tak: po lewej stronie prawa fotografia dla prawego oka, po prawej stronie lewa fotografia dla lewego oka. W atlasie są one oznaczone RL lub R×L. Ogląda się je spojrzeniem bardziej zbieżnym niż by się normalnie oglądało fotografie w danej odległości. Innymi słowy robi się mniejszy (dla wąskich fotografii lub dalej umieszczonych) lub większy zez zbieżny (dla szerszych fotografii lub bliżej umieszczonych). Stąd w świcie stereoskopowców tę technikę nazywa się krzyżoglądem. Ponieważ spojrzenie zbieżne w znacznym zakresie jest normalnie wykorzystywane (przy patrzeniu na bliskie przedmioty), krzyżogląd ma mniej ograniczeń co do szerokości fotografii niż prostogląd.

Która technika jest łatwiejsza i wygodniejsza w użyciu? Z tym jest różnie. Z moich wywiadów wynika, że większości łatwiej jest opanować i stosować krzyżogląd. Kłóci się to co prawda z moim osobistym doświadczeniem, bo mi łatwiej i przyjemniej jest stosować prostogląd. Jak widać jest to kwestia indywidualna.