Hepatica nobilis Schreb. [🔉 he·pa·ti·ka *]

Bylina kłączowa, kłącze krótkie. Pędy kwiatostanowe 5-15 (25) cm wysokości, z jednym kwiatem.

Liście odziomkowe trójklapowe, klapy całobrzegie, jajowate, ich nasada sercowata. Liście zeszłoroczne pozostają zielone przez zimę i są zastępowane nowymi dopiero po przekwitnięciu roślin, pod koniec kwietnia. Liście ciemnozielone o owłosionej, z czasem łysiejącej powierzchni.

Kwiaty pojedynczo na pędzie kwiatostanowym wysokości 8-15 (25) cm. Na pędzie trzy liście umieszczonymi tuż pod kwiatem. Liście te imitują działki kielicha - tworzą trwały nibykielich, pozostający i w czasie owocowania. Kwiaty niebieskofioletowe, rzadziej różowe lub ciemnoczerwone, średnicy do 4 cm. Płatków 6-8 (10), łatwo odpadają.

Owocem są orzeszki z krótkim dzióbkiem — elajosomem, rozsiewany przez mrówki (myrmekochoria).

Kwitnienie wczesną wiosną od marca do kwietnia, w wyższych położeniach odpowiednio później. Na noc i w czasie chłodnej i pochmurnej pogody kwiaty zamykają się i zwieszają.

Dość częsta na niżu, w górach brak. Występuje w cienistych i wilgotnych lasach liściastych i zaroślach na glebach żyznych, umiarkowanie kwaśnych lub zasadowych.

Krajowa bylina z krótkimi kłączami, rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach, na glebach nie przesychających, stale umiarkowanie wilgotnych.

Uprawiana w ogrodach, w miejscach cienistych i wilgotnych, pod krzewami lub drzewami, najlepiej na glebie gliniastej, zasadowej. W sprzyjających jej warunkach tworzy całoroczną, zimozieloną okrywę i jest trwała.

Odmiany różnią się barwą kwiatów - obok typowych niebieskiej i fioletowoniebieskiej, także odmiany z kwiatami białymi, karminowoczerwonymi i formy pełnokwiatowe.

Cała roślina słabo trująca. Czynnikiem toksycznym jest protoanemonia, działająca drażniąco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, skórę i spojówki. Po spożyciu znacznej ilości rośliny mogą wystąpić objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego.

Gleba powinna być stale umiarkowanie wilgotna, najlepiej o odczynie zasadowym.