atlas-roslin.pl

Fraxinus excelsior L. [🔉 fra·ksi·nus eks·cel·si·or]

jesion wyniosły, jasan ztepilý /cz/ · Gewöhnliche Esche (f) /de/ · common/european ash /en/ · fréne commun (m) /fr/ · ясень обыкновенный, высо́кий /ru/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior
drzewostan jesionowy
Fraxinus excelsior
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
owoce zachowane do wiosny kolejnego roku
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
XL
owocostan
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
owoce, skrzydlaki

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:Fraxinus (jesion)kl 1936
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
pąki czarne, kwiatostany wyrastają z pąków bocznych
Drzewo do 30 (40) m wysokości. Typowa korona wysoko osadzona, podługowato jajowata, dość luźna, z grubymi konarami.

Kora długo gładka, popielatoszara, potem płytko, wzdłużnie, bruzdowana.

Pędy jednoroczne zielonkawoszare; nagie. Pąki czarne lub ciemnobrązowe.

Liście nieparzystopierzastozłożone, z 3-7 parami listków; duże, do 30 (40) cm długości. Listki prawie siedzące; podługowate do podługowatojajowatych; dość drobno ząbkowate, żyłek bocznych mniej niż ząbków, w środkowej części na 1 cm przypada 5-7 ząbków, ich szczyty proste lub słabo zagięte; nerwacja wypukła.

Kwiatostany tworzą się z bocznych pąków. Kwiaty bez korony.

Owocostan wiechowaty; po kilka owoców na końcowych gałązkach. Skrzydlaki 2-5.5 cm długości; ± lśniąco brązowe. Część nasienna skrzydlaka wyraźnie spłaszczona, stanowi mniej niż połowę długości skrzydlaka. Owoce często utrzymują się na drzewie do wiosny kolejnego roku.

Kwitnienie przed rozwojem liści, w kwietniu-maju. Liście rozwijają się bardzo późno. Opadają także późno, często gdy jeszcze są zielone.

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony. [491]
wystepowanie - Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
pokrój drzewa
Fraxinus excelsior
pokrój
ekologiczne liczby wskaźnikowe Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
Pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich. Rośnie w lasach łęgowych i na terenach wilgotnych lub podmokłych ale bez stagnującej wody, w grądach i wilgotnych buczynach. Na glebach żyznych i zasobnych w wapń.

Uprawiany w lasach i sadzony w zieleni miejskiej; także w odmianach ozdobnych: o liściach niezłożonych lub częściowo trzylistkowych, o zwisłych gałązkach, odmiana niska o kulistej koronie.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw
Gatunek wyróżniający (D.) dla:
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections

#2
js.050310-1
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/
#3
03 03 23 - 2
leg. Marek Snowarski
/Wrocław, dolina Bystrzycy/
#2
js.060301-2
leg. Jacek Soboń
/Bolesławiec/
/forma jednolistkowa/
#2
js.080408-2
leg. Jacek Soboń
/ogród botaniczny/
#6
bl.020213-5
leg. Barbara Łotocka
#1
bl.020810-1
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa, Dawidy/
#5
bl.030416-6
leg. Barbara Łotocka
#3
bl.030428-1
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa, Lasek Bielański/
#9
bl.140412-3
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa, Pole Mokotowskie/
#3
bl.140415-1
leg. Barbara Łotocka
/OB UW/
/odmiana Pendula/
#1
bl.030415-1
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa, Ursynów/
#4 #4 3D
11 10 14 - 12
leg. Marek Snowarski
/dolina Bystrzycy, Ratyń-Galów k. Wrocławia/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Fraxinus excelsior (jesion wyniosły)
🌱
W medycynie ma zastosowanie Fraxini folium (liść jesionu) — wysuszone liście.

wymagania i uprawa

🌸
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5a

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce umiarkowanie chłodne lub miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła lub gleba ciężka, gliniasta • żyzność — podłoże żyzne

🌱 🌸

odmiany uprawne (#16) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

bez odmiany
‘Aarsee’ — listki b. wąskie, silnie zredukowane
‘Abiona’ — karłowa, kulista, do 80 cm wysokości
‘Allgold’ — młode pędy (zwłaszcza zimą) złotożółte
‘Altena’
‘Argenteovariegata’ — młode liście gęsto biało nakrapiane
‘Aurea Pendula’ — korona parasolowata; pędy (zwłaszcza zimą) złocistożółte
‘Coarctata’ — szerokokolumnowa, wyprostowana; liście nieregularnie powyginane
‘Crispa’ — b. wolno rosnąca; liście ciemne, pomarszczone
‘Diversifolia’
‘Foliis Aureis’ — liście złocistożółte
‘Globosa’
‘Heterophylla Pendula’ (Monophylla Pendula) — forma płacząca; liście jednolistkowe; klon żeński
Monophylla Pendula (‘Heterophylla Pendula’) — forma płacząca; liście jednolistkowe; klon żeński
‘Pendula’ — pokrój silnie płączący
‘Punctata’ — liście delikatnie biało nakrapiane
‘Zygmunt Krasiński’ — liście silnie wydłużone, 1-3-listkowe; znaleziona w parku w Opinogórze (siedziba ojca Zygmunta Krasińskiego i tamże pochowanego poety)
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Fraxinus excelsior L. [🔉 fra·ksi·nus eks·cel·si·or](pl) jesion wyniosły • jasan ztepilý /cz/ · Gewöhnliche Esche (f) /de/ · common/european ash /en/ · fréne commun (m) /fr/ · ясень обыкновенный, высо́кий /ru/
Polska epitet gatunku jest skromnym, może zbyt nieśmiałym, powtórzeniem naukowego. Jesion w sprzyjających warunkach wyrasta w najpotężniejsze, najwyższe z krajowych gatunków drzewo.
frxinus, -i (lat., f) — słowo obecne już w starożytnej łacinie, oznaczało jesion wyniosły (Fraxinus excelsior); niewiadomego pochodzenia, tworzone są etymologiczne ekwilibrystyki wyprowadzające je od praindoeuropejskiego rdzenia wspólnego z brzozą
exclsus, -a, -um (lat., adj.) — wysoki, okazały, wybitny; rdzeń *cello oznacza podnoszenie; stąd też "Gloria in excelsis Deo" — chwała na wysokości
exclsior, -ius (lat., grad.comp.) — wyższy, okazalszy; stopień wyższy przymiotnika excelsus, -ior
-ior, -ius (lat.) — końcówki te dołączone do tematu przymiotnika tworzą jego stopień wyższy (gradus comparativus); -ior dla rodzaju męskiego i żeńskiego, -ius dla nijakiego; np. excelsius, -a, -um — excelsior, -ior, -ius (wyższy)
jesion (pl.) — stare słowo oznaczające jesion wyniosły (Fraxinus excelsior); podobne w wielu językach słowiańskich i bałtyckich, jasen, aseń itp.; wyprowadzane od praindoeuropejskiego *os z przyrostkiem słowiańskim *-en-; z tegoż rdzenia łacińskie ornus które w botanice funkcjonuje jako epitet jesionu mannowego (Fraxinus ornus)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji