Taxus baccata
osnówki
Taxus baccata
kora
Taxus baccata (cis pospolity)
cis w Henrykowie Lubańskim, prawdopodobnie najstarsze drzewo w Polsce
Taxus baccata (cis pospolity)
okaz ten uważany jest za najstarsze drzewo w Polsce – wiek ok. 1300 lat
Taxus baccata (cis pospolity)
okaz ten uważany jest za najstarsze drzewo w Polsce – wiek ok. 1300 lat
Taxus baccata (cis pospolity)
siewka

opis

Taxus baccata (cis pospolity)
nasiona w osnówce
Taxus baccata (cis pospolity)
kwiat żeński
Taxus baccata
Drzewo w Polskich warunkach do 15 m wysokości, z długo utrzymującymi się dolnymi gałęziami; z uwagi na zdarzające się przemarzania często ma formę krzewiastą ze ścielącymi się gałęziami. Korona początkowo luźna, stożkowata, potem gęsta i szerokokulista do kopulastej. Drzewo dwupienne, czasami na jednym egzemplarzu występują gałęzie różniące się płcią. Drewno bez żywicy.

space

Igły spłaszczone, lekko wygięte i stopniowo zaostrzone; na cienkim, krótkim ogonku; górą ciemnozielone, błyszczące, z wypukłym nerwem; dołem zdecydowanie jaśniejsze zielone lub żółtawe; bez przewodów żywicznych; roztarte bez zapachu. Na pędach ±poziomych igły są ułożone dwustronnie, grzebieniasto, na pędach wzniesionych są ułożone skrętolegle dookoła.

space

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony. [491]
Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. 2.186 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 1946 roku. Do 2014r. znajdował się pod ochroną ścisłą.
wystepowanie - Taxus baccata (cis pospolity)
Taxus baccata (cis pospolity)
forma drzewiasta
ekologiczne liczby wskaźnikowe Taxus baccata (cis pospolity)
W Polsce przebiega wschodnia granica zasięgu. Rzadko w spotykany lasach głównie na zachodzie i północy Polski.

space

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections

#13
bl.040227-6
leg. Barbara Łotocka
#3
and.080801-9
leg. Anna Nowak-Dańda
/Norwegia/
#2
js.050331-1
leg. Jacek Soboń
/wieś Bystrzyca - park/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Taxus baccata (cis pospolity)
Wszystkie części cisa (poza osnówką nasion) są silnie trujące, w szczególności silnie trujące są igły, nasiona i kora już przy stosunkowo niewielkiej dawce. Toksyna ta, silnie trujące dla człowieka i np. konia, nie jest szkodliwa dla przeżuwaczy (sarny, jelenia) lub niektórych ptaków, które chętnie zjadają młode gałązki cisa lub jego nasiona (kowalik).

Nietrująca czerwona osnówka o smacznym słodkim i śluzowatym miąższu może być jedzona. Należy jednak wypluwać nasiona. Co prawda przypadkowe połknięcie, ale nierozgryzionych nasion nie powinno przyczynić szkody ([72]).

🌱
Rośnie bardzo powoli, po 10-15 cm rocznie, po kilkudziesięciu - stu latach wzrost na wysokość niemal ustaje. Wyjątkowo długowieczny (ponad 1000 lat).

space

Świetnie nadaje się na żywopłoty które prowadzone w tym gatunku są bardzo gęste. Odmiany kolumnowe stosować na żywopłoty nieformowane (1-3m wysokości), krzaczaste są doskonałe na żywopłoty formowane (0.5-2m wysokości). Bardzo dobrze reaguje na strzyżenie, zagęszcza się po takich zabiegach. Można z niego formować strzyżone figury i bryły geometryczne. Najwłaściwsza pora przycinania to przedwiośnie, przed ruszeniem wegetacji lub latem po zakończeniu wzrostu.

space

Poszczególne odmiany znacznie różnią się pokrojem, który może być od (typowego dla gatunku) stożkowatego, przez kulisty do mniej lub bardziej rozesłanego bez wyraźnego przewodnika. Igły mogą być u odmian rozmieszczone równomiernie wokół gałązek (np. cv. Fastigata). Odmiany o igłach żółtych (grupa Aurea) wymagają dla dobrego wybarwienia nasłonecznionego stanowiska (ale osłoniętego od wiatrów, aby nie wymarzały w surowsze zimy).

space

wymagania i uprawa

Taxus baccata (cis pospolity)
forma drzewiasta
🌸
🔆 miejsce: 🌤 słoneczne, nieco ocienione • ⛅ półcieniste • ☁ cieniste • toleruje warunki miejskie
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania • nie znosi gleby podmokłej
☷ gleba: odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 6b

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — cień • woda — gleba przeciętnie wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce umiarkowanie chłodne lub miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba kamienista, żwirowa lub gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże umiarkowanie żyzne lub podłoże żyzne

Wymaga gleb nie przesuszających się (nie mogą być ani suche, ani podmokłe), żyznych, głębokich, lekko kwaśnych do zasadowych, dobrze rośnie na wapiennych.

space

Najlepiej rośnie w klimacie morskim — duża liczba opadów, mała amplituda temperatur pomiędzy zimą a latem, wysoka wilgotność powietrza — stąd najlepiej wybierać stanowiska osłonięte przed wysuszającym wiatrem (powoduje zimą straty przez suszę fizjologiczną). We wschodniej Polsce w surowe zimy częściowo przemarza. Dobrze, lecz powoli, regeneruje straty mrozowe. Najlepiej rosną na Pomorzu Zachodnim i w Polsce zachodniej. Dobrze rosną też przy zbiornikach wodnych.

space

Dają się przesadzać duże, starsze okazy. Pozwala na to gęsty i zwarty system korzeniowy trzymający razem dużą bryłę korzeniową.

space

Odmiany rozmnaża się z sadzonek, mają one przeważnie krzaczasty pokrój. Sadzonki ukorzeniają się dobrze. Sadzonkuje się wczesną wiosną lub w końcu lata, a optymalna temperatura dla ukorzeniania to 15-20°C.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

z nasion [roczna lub dwuletnia stratyfikacja]
przez sadzonki pędowe zdrewniałe [wczesną wiosną lub w końcu lata]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#46) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

A · Adpressa · Amersfoort · Aurea · Aurea Decora · Aurea Hoseri · Aurea Nova · Aurea Rogów · Aureovariegata · B · Brzeg · Bultinck's Orange Beauty · C · Cristata · D · David · Dovastoniana · Dovastonii Aurea · Dwarf White · E · Elegantissima · Erecta · F · Fastigiata · Fastigiata Aurea · Fastigiata Aureomarginata · Fastigiata Robusta · G · Goldilocks · Goplana · H · Hessei · Hicksii · Hoseri · K · Klitzeklein · Krakus · Kupfergold · L · Lutea · N · Nissens Corona · Nissens Corona bonsai · O · Overeynderi · P · Pendula Graciosa · R · Repandens · Repandens Aurea · S · Semperaurea · Snow Lady · Spirala · Standishii · Summergold · U · Uwe's Renken Green · W · Washingtonii · White Pillar · Z · Zaukonig
bez odmiany
‘Adpressa’
‘Amersfoort’
‘Aurea’
‘Aurea Decora’
‘Aurea Hoseri’
‘Aurea Nova’
‘Aurea Rogów’
‘Aureovariegata’
‘Brzeg’
‘Bultinck's Orange Beauty’ — przyrosty pomarańczowożółte
‘Cristata’ — karłowa, nieregularny pokrój; igły i pędy poskręcane
‘David’ — kolumnowa; igły złotożółte
‘Dovastoniana’
‘Dovastonii Aurea’ — pokrój szeroki, przewisający; młode igły złocistożółte
‘Dwarf White’ — karłowa, pokrój płaczący; igły biało obrzeżone
‘Elegantissima’ — pokrój rozłożysty; igły bladożółty
‘Erecta’
‘Fastigiata’ — pokrój kolumnowy
‘Fastigiata Aurea’ — kolumnowa; igły żółte
‘Fastigiata Aureomarginata’
‘Fastigiata Robusta’ — pokrój kolumnowy
‘Goldilocks’ — wzniesiona; igły żółto pstre; klon żeński
‘Goplana’
‘Hessei’
‘Hicksii’
‘Hoseri’
‘Klitzeklein’ — karłowa; igły krótkie, ciemnozielone
‘Krakus’
‘Kupfergold’ — przyrosty miedzianożółte
‘Lutea’ — żółte osnówki owoców
‘Nissens Corona’
‘Nissens Corona bonsai’
‘Overeynderi’
‘Pendula Graciosa’
‘Repandens’ — niska, pokrój rozłożysty, 50 cm wysokości i 150 cm szerokości
‘Repandens Aurea’ — pokrój rozłożysty, niski; igły żółte
‘Semperaurea’
‘Snow Lady’ — kolumnowa; igły kremowoobrzeżone, biało pstre; klon żeński
‘Spirala’
‘Standishii’ — wzrost powolny, pokrój kolumnowy; igły złocistożółte
‘Summergold’ — niska, ścieląca się odmiana; igły ciemnożółte
‘Uwe's Renken Green’ — karłowa, niska, gęsta
‘Washingtonii’
‘White Pillar’ — kolumnowa; igły biało pstre
‘Zaukonig’ — wyprostowana, gęsta; igły krótkie i szerokie
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

ten gatunek tworzy mieszańca:

drugi rodzic ⇒
Taxus cuspidata
cis japoński
mieszaniec ⇒
Taxus ×media
cis pośredni
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji