atlas-roslin.pl

Cornus s.l. [🔉 kor·nus]

dereń, świdwa, svida, dřin /cz/ · Hartriegel, Kornelkirsche /de/ · dogwood, cornel /en/ · свидина, кизил /ru/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Ogółem rodzaj liczy około 40 gatunków. We florze Polski współcześnie występuje jeden gatunek rodzimy — dereń świdwa (Cornus sanguinea) i dawno zdziczałe, uprawiane jako krzewy ozdobne, obecnie zadomowione: dereń biały (Cornus alba) oraz dereń rozłogowy (Cornus sericea).
W uprawie jako krzewy lub byliny ozdobne znajduje się kilka gatunków dereni z odmianami.
uprawiane bylinowo-krzewinkowe
objaśnienie skrótów

opis

Krzewy lub drzewa (w naszych warunkach niewysokie), w nielicznych wypadkach formy pośrednie między krzewinką a rośliną zielną. Pąki — okryte dwoma naprzeciwległymi łuskami lub liśćmi, często na trzonkach.

space

Kwiaty 4-krotne, drobne zebrane w podbaldachy lub główki, często z dużymi barwnymi podsadkami imitującymi okwiat.

space

↓nie(z) kwiatostan luźna wierzchotka (Swidia)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Owoce ± kuliste, niebieskoczarne, niebieskie lub białe, wzniesione.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) owoce niebieskoczarne
Cornus sanguinea (dereń świdwa)
Cornus sanguinea
liście
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Płatki korony 4-7 mm długości, wąsko lancetowate do podługowatych. Szyjka słupka w górze maczugowato zgrubiała.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Cornus sanguinea L. (dereń świdwa)
wystepowanie - Cornus sanguinea (dereń świdwa)
świdwa · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Gatunek rodzimy. Na ciepłych stanowiskach, skraje lasów, łęgi, zbocza; na glebach wilgotnych lub okresowo wysychających, żyznych, o odczynie zbliżonym do obojętnego.
↑nie (z) owoce białawe lub niebieskawe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Płatki korony 2-5 mm długości, jajowato lancetowate. Szyjka słupka równej grubości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Uprawiane i dziczejące krzewy ozdobne.
↓nie(z) pestki kuliste
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ząbki kielicha wyraźne, 0.2-0.4 mm długości, ostro trójkątne.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Cornus sericea L. emend. Murray (dereń rozłogowy)
wystepowanie - Cornus sericea (dereń rozłogowy)
syn. Cornus alba L. ssp. stolonifera (Michx.) Wangerin · Cornus stolonifera Michx. · antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
  Rośnie na znacznym obszarze Ameryki Północnej; u nas uprawiany krzew ozdobny, także w odmianach o żółtej barwie młodych pędów lub o barwnych liściach. Łatwo dziczeje (nasiona roznoszą ptaki) i zadomawia się na wilgotnych terenach przy rzekach, w lasach łęgowych i zaroślach; preferuje gleby wilgotne, zasobne, z dużą ilością próchnicy. Ma charakter inwazyjny.
↑nie (z) pestki wydłużone
Cornus alba
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ząbki kielicha prawie niedostrzegalne, 0.1-0.3 mm długości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Cornus alba L. (dereń biały)
syn. Cornus hessei Koehne · antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
  Często uprawiany krzew ozdobny; raczej nie dziczeje z uprawy. Pierwotny obszar występowania znajduje się na wschód od naszego kraju i ciągnie się przez Syberię aż do Dalekiego Wschodu, gdzie rośnie w dolinach rzecznych na terenach zalewowych.
↑nie (z) kwiatostan baldachowaty lub główkowaty
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Owoce elipsoidalne do walcowatych, czerwone.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) kwiatostan baldachowaty, podsadki krótkie, nie wyróżniają się barwą (Cornus s.str.)
Cornus mas (dereń jadalny)
kwitnące gałązki
Cornus mas (dereń jadalny)
owoce
Cornus mas
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan baldachowaty; podsadki nie wyróżniają się barwą, krótsze od kwiatostanu.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Cornus mas L. (dereń jadalny)
dereń właściwy · takson uprawiany [491]
  Występuje na na południe i południowy wschód od Polski. U nas uprawiany jako krzew ozdobny i na owoce.
↑nie (z) kwiatostan główkowaty z długimi wyróżniającymi się podsadkami
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwitną w czasie listnienia lub po rozwinięciu się liści.
↓nie(z) kwiaty i owoce niezrośnięte (Cynoxylon/Benthamidia)
Cornus florida Cherokee Daybreak
cv. Cherokee Daybreak
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście 6-15 cm długości; z 5-6 parami nerwów bocznych; spodem z przylegającymi włoskami dwudzielnymi a wzdłuż nerwu głównego z dłuższymi (0.4-0.8 mm) krętymi włoskami.
▶ Cornus florida L. (dereń kwiecisty)
syn. Benthamidia florida (L.) Nakai · Cynoxylon floridus (L.) Britt. et Shaf. · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Pochodzi ze środkowej i wschodniej Ameryki Północnej. Bardzo chętnie uprawiany w nieco łagodniejszym niż u nas klimacie Europy Zachodniej.
↑nie (z) kwiaty i owoce zrośnięte (Dendrobenthamia)
Cornus kousa
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście 4-12 cm długości, z 3-4 parami nerwów bocznych; spodem tylko z bardzo krótkimi przylegającymi włoskami dwudzielnymi.
  Uprawiany krzew ozdobny; w warunkach Polski 2-5 m wysokości, przy o powolnym wzroście, w ojczyźnie niskie drzewo (do 7 m).
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony
skorowidz tabel Cornus sanguinea (dereń świdwa)
świdwa · takson rodzimy lub trwale zadomowiony[491]
Cornus sericea (dereń rozłogowy)
Cornus alba L. ssp. stolonifera (Michx.) Wangerin · Cornus stolonifera Michx. · antropofit zadomowiony we florze Polski[491] · kenofit, zadomowiony, inwazyjny[234]
Cornus alba (dereń biały)
Cornus hessei Koehne · antropofit zadomowiony we florze Polski[491]
owoce
Cornus sanguinea (dereń świdwa)
Owoce granatowe do granatowoczarnych, biało kropkowane, kuliste, ok. 6 mm średnicy, gałązki owocostanu czerwone.
Owoce białawe lub niebieskawe, kuliste.
Cornus alba
Owoce białawe, sinobiałe do niebieskawych, kuliste.
pestki
Pestki kuliste lub od góry nieco spłaszczone.
Pestki ±kuliste, często szersze niż dłuższe, słabo bocznie spłaszczone, przynajmniej z jednego końca zaokrąglone.
Pestki krótko elipsoidalne, dłuższe niż szersze, silnie bocznie spłaszczone, z obu stron zaostrzone.
ząbki kielicha
Ząbki kielicha 0.3-0.8(1) mm długości, ±jajowato trójkątne.
Cornus sericea (dereń rozłogowy)
3D
Ząbki kielicha wyraźne, 0.2-0.4 mm długości, ostro trójkątne.
Ząbki kielicha prawie niedostrzegalne, 0.1-0.3 mm długości.
kwiaty
Cornus sanguinea (dereń świdwa)
kwiaty
Płatki korony 4-7 mm długości, wąsko lancetowate do podługowatych. Szyjka słupka w górze maczugowato zgrubiała.
Cornus sericea (dereń rozłogowy)
kwiaty
Płatki korony 2-5 mm długości, jajowato lancetowate. Szyjka słupka równej grubości.
Cornus alba
Płatki korony jajowate do jajowato-lancetowatych, długo zaostrzone, 3-5 mm długości i 1.5-2 mm szerokości. Szyjka słupka równej grubości.
liście
Cornus sanguinea
liście
Liście szerokojajowate; obustronnie zielone i owłosione; spodem zielone do jasnozielonych, największe z 3-5 parami nerwów bocznych, ostatnia para odchodzi w połowie blaszki liściowej.
Cornus sericea (dereń rozłogowy)
XL,3D
Liście długo zaostrzone. Spód liścia z krótkimi dwuramiennymi włoskami, 0.3-0.4 mm długości, często niedostrzegalnymi; wyraźnie szary lub białawy. Zwykle z pięcioma parami nerwów bocznych; ostatnia para odchodzi powyżej połowy blaszki liściowej.
Cornus alba
Liście krótko zaostrzone; góra żywo zielona, spód jaśniejszy szarawy; największe liście z siedmioma parami nerwów bocznych, ostatnia para odchodzi powyżej połowy blaszki liściowej. Spód liścia z dłuższymi dwuramiennymi włoskami, 0.5-0.6(0.8) mm długości, są one dostrzegalne.
pędy jednoroczne
Pędy jednoroczne zielone, przybierają w mniejszym lub większym stopniu (zwłaszcza po stronie słonecznej, bezlistne) barwę brunatnoczerwoną. Rdzeń pędów jednorocznych wąski, do 1 mm średnicy.
Gałązki jednoroczne krwistoczerwone lub żółtozielone; zwykle sino owoszczone. Rdzeń pędów jednorocznych, do 1-2 mm średnicy.
Pędy jednoroczne krwistoczerwone lub żółtozielone; szczególnie jaskrawo wybarwione w końcu zimy i na przedwiośniu. Tegoroczne pędy sino owoszczone. Rdzeń pędów jednorocznych do 1-2 mm średnicy.
występowanie / inne
Cornus sanguinea
pokrój
wystepowanie - Cornus sanguinea (dereń świdwa)
Gatunek rodzimy. Na ciepłych stanowiskach, skraje lasów, łęgi, zbocza; na glebach wilgotnych lub okresowo wysychających, żyznych, o odczynie zbliżonym do obojętnego.
Krzew lub niskie drzewo (5-10 m wysokości). Gałęzie przewieszają się i stykając z ziemią ukorzeniają się; tworzone są też liczne odrosty korzeniowe.
Cornus sericea (dereń rozłogowy)
pokrój
wystepowanie - Cornus sericea (dereń rozłogowy)
Rośnie na znacznym obszarze Ameryki Północnej; u nas uprawiany krzew ozdobny. Łatwo dziczeje (nasiona roznoszą ptaki) i zadomawia się na wilgotnych terenach przy rzekach, w lasach łęgowych i zaroślach; preferuje gleby wilgotne, zasobne, z dużą ilością próchnicy. Ma charakter inwazyjny.
Krzew 1-2.5 m wysokości. Gałązki elastyczne, zwieszające się i zakorzeniające się na końcach.
Cornus alba (dereń biały)
XL
Często uprawiany krzew ozdobny. Pierwotny obszar występowania znajduje się na wschód od naszego kraju i ciągnie się przez Syberię aż do Dalekiego Wschodu, gdzie rośnie w dolinach rzecznych na terenach zalewowych.
Krzew do 2-3 m wysokości, gałęzie dość sztywne wyprostowane, dolne po części pokładające się i zakorzeniające się

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Cornus (dereń)
🌱
Krzewy lub drzewa; jedynie dereń szwedzki (Cornus suecica) i dereń kanadyjski (Cornus canadensis) to krzewinki.

space

byliny ogrodowekrzewy liściaste • liście sezonowe
🌿 ozdobne liście • 🌺 ozdobne kwiaty • ozdobne owoce • ozdobna kora

uprawa i zastosowanie

🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • ⛅ półcieniste • toleruje warunki miejskie
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 6b
Poszczególne gatunki znacznie różnią się wymaganiami uprawowymi — zobacz opisy przy gatunkach.

space

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [przelegują; przeważnie wymagają 1-2 letniej stratyfikacji]
przez podział [gatunki bylinowe i krzewinki]
przez szczepienie [gatunki "kwitnące" i odmiany gatunków drzewiastych; okulizacja latem]
przez sadzonki pędowe zielne [gatunki i odmiany o słabszym wzroście; 1% IBA]
przez sadzonki pędowe zdrewniałe [niektóre gatunki silnie rosnące]
przez odkłady [zwykłe i kopczykowanie]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#9) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

‘Blooming Merry Tetra’ — podsadki drobne, czysto białe; liście błyszczące, jesienią pomarańczowo-czerwone
‘Blooming Pink Tetra’ — podsadki b. duże, jasnoróżowe; liście błyszczące, jesienią pomarańczowo-czerwone
‘Blooming White Tetra’ — podsadki b. duże, czysto białe; liście błyszczące, jesienią czerwone
Celestial (Galaxy, ‘Rutdan’) — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series] · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘Celestial Shadow’ — liście szeroko żółto obrzeżone; podsadki białe; barwna mutacja 'Celestial' · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘Eddie's White Wonder’ — krzew wysoki, silnie rosnący; podsadki b. duże, płatkowate, białe; dereń kwiecisty (Cornus florida) × dereń Nuttalla (Cornus nuttallii)
Galaxy (Celestial, ‘Rutdan’) — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series] · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
Hyperion (‘KF111-1’) — podsadki b. duże, białe; liście jesienią żółte, pomarańczowe i purpurowe · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘KF111-1’ (Hyperion) — podsadki b. duże, białe; liście jesienią żółte, pomarańczowe i purpurowe · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘Rutdan’ (Celestial, Galaxy) — podsadki duże, czysto białe, okrągławe; sterylna (nie zawiązuje owoców); żywotne drzewko o gęstym, wyprostowanym pokroju, do 6 m wysokości i nieco węższe; [Stellar Series] · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘Rutgan’ (Stellar Pink) — podsadki duże różowe; wzrost silny; [Stellar Series] · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
Stellar Pink (‘Rutgan’) — podsadki duże różowe; wzrost silny; [Stellar Series] · odmiana ujmowana też w ramach Cornus ×rutgersensis (dereń rutdżerskid)
‘Summer Glossy’ — częściowo zimozielony; liście silnie błyszczące
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Cornus s.l. [🔉 kor·nus](pl) dereń · świdwa • svida, dřin /cz/ · Hartriegel, Kornelkirsche /de/ · dogwood, cornel /en/ · свидина, кизил /ru/
cornus, -ī (lat., verb., f) — starorzymska nazwa derenia (dereń jadalny (Cornus mas); ten sam rdzeń co "cornu, -us" róg, nazwa odnosi się do twardości drewna
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji