Allium sativum
Allium sativum
Allium sativum
kiełkujące cebule
Allium sativum
kiełkujące cebule
Allium sativum (czosnek pospolity)
cechy diagnostyczne w kluczu:Allium (czosnek)kl 1050

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Allium sativum (czosnek pospolity)
Takson uprawiany. [491]
Częścią jadalną jest cebula złożona (zwana główką) z kilku-kilkunastu cebulek (ząbków).
🌱
Czosnek jest ważnym warzywem przyprawowym. Specyficzny ostry zapach i smak zawdzięcza olejkom eterycznym obecnym w cebuli i w mniejszym stopniu w liściach.

space

W medycynie wykorzystuje się Allii sativi bulbi pulvis (sproszkowana cebula czosnku) — krojone, liofilizowane lub suszone i sproszkowane cebule czosnku.

space

W formie świeżej (rzadziej suszony lub konserwowany solą w formie pasty) jest używany jako przyprawa w kuchni. Spożywany także świeży lub marynowany, jako dodatek do potraw.

uprawa

Allium sativum
Czosnek rozmnażany jest wegetatywnie przez cebulki (ząbki) pochodzące z cebuli złożonej (główki) lub rzadziej, u odmian tworzących kwiatostan, przez cebulki powietrzne, tworzące się w kwiatostanie.
Ząbki czosnku sadzi się zależności od typu (patrz akapit odmiany) w terminie jesiennym (druga połowa września, pierwsza października) lub wczesnowiosennym (gdy tylko jest możliwa uprawa roli) w marcu lub na początku kwietnia.

space

Stosuje się rozstawę rzędów co 30-45 cm, w rzędzie sadzi się co 4-10 cm (gęściej drobniejsze ząbki). Na zagonach sadzi się w rzędy co 20-25 cm. Głębokość sadzenia zimowego wynosi 5-8 cm, wiosennego 3-5 cm. Ząbki sadzi się wciskając piętką w dół.

space

Do sadzenia można też używać cebulki powietrzna z kwiatostanów. I w tym wypadku korzystniejsze jest wybieranie największych z nich. Ich zaletą jest brak chorób i nicieni przenoszonych wraz z ziemią.

Czosnek jest bardzo wrażliwy na zachwaszczenie. Wszelkie zabiegi uprawowe należy przeprowadzać ostrożnie aby nie uszkodzić płytkiego i słabego systemu korzeniowego. Bardzo korzystne jest ściółkowanie gleby.

space

zmianowanie

Czosnek jest wrażliwy na choroby warzyw cebulowych, dlatego należy zachować 4-5 letnią przerwę w uprawie go lub innych cebulowych. Lepiej nie uprawiać w tym czasie innych korzeniowych. Dobrą rośliną poprzedzającą jest fasola, ogórek, pomidor lub sałata.

space

Z uwagi na wrażliwość na zachwaszczenie pole winno być od nich wolne.

wymagania

Allium sativum (czosnek pospolity)
czosnek z jesiennego terminu sadzenia
Czosnek może zimować w gruncie. 1-2-miesięczny okres chłodu <10°C jest konieczny dla tego aby by w przyszłym sezonie wytworzył główkę. Na wiosnę rozpoczyna wegetację gdy ziemia ogrzeje się do temperatury 3-5°C.

space

Główki są tworzone w warunkach długiego dnia. Przy krótkim dniu rosną przede wszystkim liście.
Wymagania glebowe czosnku są wyższe niż cebuli. Optymalna gleba jest żyzna, próchnicza, głęboko uprawiona, zasobna w wodę ale nie podmokła, o odczynie obojętnym. Na słabych glebach plon jest niski. Wymagania nawozowe są wysokie, szczególnie w okresie tworzenia liści, w maju.

space

zbiór i przechowywanie

Można też zbierać wiosną młode rośliny (koniec maja, początek czerwca) z liśćmi do spożycia w całości.
Dojrzałość czosnku do zbioru poznaje się u czosnków nie tworzących kwiatostanu po załamaniu przez połowę roślin łodygi rzekomej i zasychaniu liści. U czosnków tworzących kwiatostan łodyga rzekoma nie załamuje się, a dojrzałość do zbioru poznaje się rozpoczęciu zasychaniu liści, na główce powinno być 3-5 warstw pergaminowej łuska. W tym czasie zanikają też korzenie.

space

Czosnek ozimy dojrzewa zwykle na początku lipca, sadzony wiosną zbiera się w końcu lipca.

space

Czosnek odmian tworzących pędy kwiatostanowe gorzej się przechowuje. Najdłużej można przechować czosnek dobrze dosuszony i ściśle okryty łuskami, w przewiewnym i mało wilgotnym miejscu, w temperaturze nieco poniżej 0°C utrzymuje się 4-9 miesięcy. W wyższych temperaturach po pewnym czasie zaczyna rosnąć.

odmiany

Allium sativum (czosnek pospolity)
kwiatostany z cebulkami powietrznymi
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi gleby podmokłej
☷ gleba: żyzna • przeciętna ogrodowa • próchniczna
ekologiczne liczby wskaźnikowe Allium sativum (czosnek pospolity)
Są dwa zasadnicze typy uprawianych odmian czosnków:

space

• czosnek wiosenny, z reguły nie wytwarzający pędów kwiatostanowych — lepiej przechowuje się przez zimę, właściwą metodą uprawy jest sadzenie wczesną wiosną, można też sadzić w terminie jesiennym

Poza tym cechą odmianową jest barwa łusek (białe, fioletowe, brązowawe), wielkość ząbków i ich liczba w główce, ostrość.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

rozstawa: 30 – 45 × 4 – 10 cm

wybrane okazy · selected collections

#2
bl.A017
leg. Barbara Łotocka
#3
bl.050500-10
leg. Barbara Łotocka
#2
13 00 00 - czsnt
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Allium sativum L. [🔉 l·li·um sa·t·wum](pl) czosnek pospolity
llium, -ii (lat., subst., n) — w starożytnej łacinie nazwa czosnku
satvus, -a, -um (lat., adj.) — uprawny, uprawiany, siewny, ogrodowy, sadowniczy; częsty epitet gatunków uprawianych; od lat. czasownika sero, -ere - siać
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji